Soạn bài Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học

Hướng dẫn soạn bài Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1: Tìm hiểu đề và lập dàn ý

Đề 1:

Tôi đồng ý với ý kiến của nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai. Văn học Việt Nam là một dòng chảy vô cùng phong phú, đa dạng với nhiều thể loại, phong cách, nội dung khác nhau. Tuy nhiên, nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thông kim cổ, thì đó là văn học yêu nước.

Văn học yêu nước là một trong những chủ đề quan trọng nhất của văn học Việt Nam. Văn học yêu nước thể hiện tình yêu nước nồng nàn, ý chí đấu tranh giành độc lập, tự do của nhân dân ta.

Từ những thời kỳ đầu dựng nước và giữ nước, văn học yêu nước đã xuất hiện với những tác phẩm tiêu biểu như: “Sông núi nước Nam” của Lý Thường Kiệt, “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, “Nam quốc sơn hà” của Lí Thường Kiệt,… Những tác phẩm này đã thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập, tự do của dân tộc, khẳng định chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam.

Trong thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ, văn học yêu nước lại tiếp tục phát triển với những tác phẩm xuất sắc như: “Tây Tiến” của Quang Dũng, “Đồng chí” của Chính Hữu, “Việt Bắc” của Tố Hữu,… Những tác phẩm này đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm chiến đấu của nhân dân ta, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Ngày nay, văn học yêu nước vẫn tiếp tục phát triển với những tác phẩm mới như: “Bài ca Sông Lô” của Hoàng Trung Thông, “Trên đường Trường Sơn đi cứu nước” của Trần Đăng Khoa, “Đi cấy” của Lê Anh Xuân,… Những tác phẩm này đã thể hiện tình yêu nước, ý chí bảo vệ Tổ quốc của thế hệ trẻ Việt Nam.

Văn học yêu nước là một dòng chảy xuyên suốt trong văn học Việt Nam. Văn học yêu nước đã góp phần quan trọng trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc cho các thế hệ người Việt Nam.

Có thể nói, văn học yêu nước là một biểu hiện cao đẹp của tinh thần dân tộc Việt Nam. Văn học yêu nước đã góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển ý thức độc lập, tự chủ của dân tộc ta.

Đề 2:

Ý kiến “Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua cái kẽ, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân, tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài” của Lâm Ngũ Đường là một cách miêu tả khá thú vị và sâu sắc về quá trình đọc sách của con người.

Ở tuổi trẻ, con người thường có cái nhìn mới mẻ, bỡ ngỡ về thế giới xung quanh. Khi đọc sách, họ cũng có những cảm nhận và suy nghĩ đầy ắp nhiệt huyết, say mê. Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm và vốn sống nên họ cũng chỉ có thể tiếp thu được những điều cơ bản, bề nổi của tác phẩm. Cũng giống như việc nhìn trăng qua kẽ lá, họ chỉ có thể thấy được một phần nhỏ của vầng trăng, chưa thể cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của nó.

Ở tuổi trung niên, con người đã có nhiều trải nghiệm trong cuộc sống. Khi đọc sách, họ có thể hiểu được những điều sâu sắc hơn, tinh tế hơn. Tuy nhiên, do đang ở độ tuổi bận rộn với công việc và gia đình nên họ cũng không có nhiều thời gian để đọc sách và suy ngẫm. Cũng giống như việc ngắm trăng ngoài sân, họ có thể nhìn thấy vầng trăng rõ ràng hơn nhưng chỉ được ngắm nhìn trong một khoảng thời gian ngắn.

Ở tuổi già, con người đã có nhiều thời gian để đọc sách và suy ngẫm. Do đó, họ có thể hiểu được những điều tinh túy nhất của tác phẩm. Cũng giống như việc thưởng trăng trên đài, họ có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp của vầng trăng trong một không gian rộng lớn, tĩnh lặng.

Ý kiến của Lâm Ngũ Đường không chỉ đúng với việc đọc các tác phẩm văn học lớn mà còn đúng với việc đọc sách nói chung. Đọc sách là một quá trình học hỏi và tích lũy tri thức. Khi đọc sách, chúng ta cần có sự kiên trì, chăm chỉ và tinh thần cầu thị. Chỉ khi có sự nỗ lực không ngừng, chúng ta mới có thể hiểu được trọn vẹn giá trị của tác phẩm.

Để đọc sách hiệu quả, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau:

• Lựa chọn những tác phẩm phù hợp với lứa tuổi và trình độ của bản thân.
• Đọc sách một cách nghiêm túc, ghi chép những điều quan trọng.
• Suy ngẫm về những điều đã đọc, liên hệ với thực tế cuộc sống.

Đọc sách là một thói quen tốt cần được rèn luyện từ nhỏ. Hãy dành thời gian đọc sách mỗi ngày để mở rộng tri thức, bồi đắp tâm hồn và hoàn thiện bản thân.

Câu 2:

Đối tượng của bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là những ý kiến, nhận định, đánh giá về văn học. Những ý kiến này có thể liên quan đến văn học sử, lý luận văn học, hay cụ thể hơn là một tác phẩm văn học nào đó.

Nội dung của bài nghị luận bao gồm các bước sau:

• Giải thích ý kiến: Là bước đầu tiên và quan trọng nhất để làm sáng tỏ ý kiến được đưa ra. Người viết cần giải thích rõ ràng, cụ thể, chính xác ý nghĩa của các từ ngữ, khái niệm được sử dụng trong ý kiến, đồng thời phân tích, làm rõ nội dung của ý kiến.
• Bàn luận về ý kiến: Sau khi giải thích ý kiến, người viết cần bàn luận, đưa ra những luận điểm, luận cứ để chứng minh, làm sáng tỏ ý kiến đó. Người viết cần đưa ra những lập luận logic, chặt chẽ, có sức thuyết phục.
• Khẳng định ý kiến: Sau khi bàn luận, người viết cần khẳng định lại ý kiến, nêu rõ ý nghĩa, tác dụng của ý kiến đó đối với văn học và đời sống.

Ví dụ, đối với đề bài “Bàn về ý kiến của Hoài Thanh: “Văn chương là tiếng nói của trái tim””, người viết sẽ giải thích ý kiến của Hoài Thanh là gì, sau đó bàn luận về ý kiến đó trên các phương diện:

• Về mặt khái niệm: Văn chương là gì? Tiếng nói của trái tim là gì?
• Về mặt nội dung: Ý nghĩa của ý kiến trên đối với văn học và đời sống.
• Về mặt thực tiễn: Sự vận dụng ý kiến của Hoài Thanh trong thực tiễn sáng tác và tiếp nhận văn học.

Tóm lại, bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là một bài văn nghị luận có đối tượng là những ý kiến, nhận định, đánh giá về văn học. Bài văn cần có bố cục chặt chẽ, luận điểm rõ ràng, luận cứ thuyết phục, nhằm làm sáng tỏ ý kiến được đưa ra và nêu rõ ý nghĩa, tác dụng của ý kiến đó đối với văn học và đời sống.

Luyện tập

Câu 1:

Trong bài giới thiệu tập truyện ngắn “Gió đầu mùa”, nhà văn Thạch Lam đã có một ý kiến quan trọng về văn chương: “Văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn”.

Ý kiến của Thạch Lam đã khẳng định vai trò quan trọng của văn chương đối với đời sống xã hội. Văn chương không chỉ là một món ăn tinh thần, một cách để giải trí, mà còn là một thứ vũ khí sắc bén có thể thay đổi thế giới, cải thiện đời sống con người.

Trước hết, văn chương có thể tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác. Văn chương có khả năng phản ánh hiện thực một cách chân thực và khách quan. Nó có thể vạch trần những mặt trái, những bất công, tàn ác của xã hội. Từ đó, văn chương có thể thức tỉnh lương tri con người, góp phần đấu tranh cho một thế giới tốt đẹp hơn.

Ví dụ, trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”, nhà văn Tô Hoài đã vẽ nên bức tranh chân thực về cuộc sống khổ cực, tủi nhục của người dân lao động dưới ách áp bức của thực dân phong kiến. Tác phẩm đã lên án mạnh mẽ chế độ thực dân, phong kiến tàn bạo, đồng thời khẳng định sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do, hạnh phúc của con người.

Thứ hai, văn chương có thể làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn. Văn chương có khả năng khơi dậy những tình cảm tốt đẹp trong tâm hồn con người. Nó có thể giúp con người hiểu nhau hơn, yêu thương nhau hơn, từ đó xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Ví dụ, trong truyện ngắn “Làng”, nhà văn Kim Lân đã khắc họa hình ảnh người nông dân Việt Nam với tình yêu làng, yêu nước sâu sắc. Tác phẩm đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu quê hương, đất nước, tinh thần yêu nước nồng nàn.

Ý kiến của Thạch Lam là một quan điểm đúng đắn, có giá trị lâu dài. Văn chương là một thứ vũ khí sắc bén có thể thay đổi thế giới, cải thiện đời sống con người. Mỗi chúng ta cần nhận thức được vai trò quan trọng của văn chương và có ý thức tiếp nhận, thưởng thức văn chương một cách đúng đắn.

Câu 2:

Nhận xét của nhà phê bình Hoài Thanh về thơ Tố Hữu là một nhận xét sâu sắc, đúng đắn. Thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng là một trong những yếu tố quan trọng nhất tạo nên sức hấp dẫn, sức sống lâu bền của thơ Tố Hữu.

Tố Hữu là một nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam. Ông là người con ưu tú của Đảng, của dân tộc, là người chiến sĩ cách mạng kiên trung, là nhà thơ trữ tình chính trị xuất sắc. Thơ Tố Hữu gắn bó mật thiết với vận mệnh của đất nước, của dân tộc. Ông đã sáng tác trong suốt cuộc đời, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau. Nhưng dù ở giai đoạn nào, thơ Tố Hữu cũng thể hiện rõ ràng thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng.

Trong giai đoạn đầu, Tố Hữu là một thanh niên yêu nước, hăng hái tham gia phong trào đấu tranh cách mạng. Thơ ông thể hiện niềm tin mãnh liệt vào lý tưởng cách mạng, vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong bài thơ “Từ ấy”, Tố Hữu đã thể hiện niềm vui sướng, hạnh phúc khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng:

“Tôi đã là con của vạn nhà

Là em của vạn kiếp phôi pha

Là anh của vạn đầu em nhỏ

Không áo cơm, cù bất cù bơ…”

Thơ Tố Hữu trong giai đoạn này có giọng điệu sôi nổi, hào hùng, thể hiện niềm tin và khát vọng cháy bỏng của tuổi trẻ muốn cống hiến sức mình cho cách mạng.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, thơ Tố Hữu tiếp tục thể hiện thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng. Ông đã viết nhiều bài thơ ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm chiến đấu của quân và dân ta. Trong bài thơ “Việt Bắc”, Tố Hữu đã tái hiện một cách chân thực và sinh động cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ của quân và dân ta. Bài thơ cũng thể hiện tình cảm thủy chung, gắn bó của quân và dân Việt Bắc với cách mạng, với Đảng.

Trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội, thơ Tố Hữu tiếp tục thể hiện thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng. Ông đã viết nhiều bài thơ ca ngợi những thành tựu của cách mạng, thể hiện niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước. Trong bài thơ “Sáng tháng Năm”, Tố Hữu đã thể hiện niềm vui sướng, phấn khởi của nhân dân ta trước những thành tựu của cách mạng:

“Sáng tháng Năm! Nắng chan hòa

Sông xanh mướt, trời cao vời vợi

Nghe tiếng chim ca rộn rã

Lòng người phơi phới như hoa nở.”

Thơ Tố Hữu trong giai đoạn này có giọng điệu lạc quan, tin tưởng, thể hiện niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước.

Thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng đã giúp cho thơ Tố Hữu có được những giá trị to lớn về nội dung và nghệ thuật. Thơ ông mang đậm tính chiến đấu, tính hiện thực, thể hiện chân thực, sâu sắc cuộc sống của nhân dân, của đất nước. Thơ ông có sức truyền cảm mạnh mẽ, khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu nước, yêu dân, tinh thần đấu tranh cách mạng.

Tóm lại, nhận xét của nhà phê bình Hoài Thanh về thơ Tố Hữu là một nhận xét đúng đắn, có giá trị. Thái độ toàn tâm toàn ý vì cách mạng là một trong những yếu tố quan trọng nhất tạo nên sức hấp dẫn, sức sống lâu bền của thơ Tố Hữu.

Với những hướng dẫn soạn bài Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.