Soạn văn bài Bình Ngô đại cáo – Sách kết nối tri thức lớp 10 tập 2
Hướng dẫn soạn bài Bình Ngô đại cáo – Sách kết nối tri thức lớp 10 tập 2 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
- Căn cứ vào nội dung bài học và hiểu biết của mình, hãy cho biết: tư cách phát ngôn của Nguyễn Trãi khi viết Bình Ngô đại cáo, sự kiện lịch sử được tái hiện và bàn luận trong tác phẩm, mục đích viết và đối tượng tác động của bài cáo.
Tư cách phát ngôn của Nguyễn Trãi khi viết Bình Ngô đại cáo
Tư cách phát ngôn của Nguyễn Trãi khi viết Bình Ngô đại cáo là tư cách của một nhà chính luận, đại diện cho nhân dân và triều đình nhà Lê. Ông là một nhà chính trị, nhà ngoại giao, nhà quân sự, nhà văn hóa kiệt xuất, có công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Ông được vua Lê Lợi tin tưởng giao cho nhiều trọng trách trong cuộc kháng chiến, trong đó có việc soạn thảo Bình Ngô đại cáo.
Sự kiện lịch sử được tái hiện và bàn luận trong tác phẩm
Sự kiện lịch sử được tái hiện và bàn luận trong Bình Ngô đại cáo là cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhân dân Việt Nam do Lê Lợi lãnh đạo. Tác phẩm đã tái hiện lại toàn bộ quá trình diễn ra của cuộc kháng chiến, từ lúc giặc Minh xâm lược, đến lúc nghĩa quân Lam Sơn khởi nghĩa, đến lúc đánh bại giặc Minh và giành thắng lợi hoàn toàn.
Mục đích viết và đối tượng tác động của bài cáo
Mục đích viết của Bình Ngô đại cáo là khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam, lên án tội ác của giặc Minh và ca ngợi chiến thắng của quân dân nhà Lê. Đối tượng tác động của bài cáo là nhân dân Việt Nam, giặc Minh và cả thế giới.
- Xác định luận đề của văn bản và nêu lí do vì sao bạn xác định như vậy.
Luận đề của văn bản Bình Ngô đại cáo là:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
Lí do xác định như vậy là:
- Luận đề là ý chính, tư tưởng chủ đạo của văn bản.
- Luận đề được thể hiện rõ ràng, trực tiếp trong đoạn đầu của văn bản.
- Luận đề được triển khai, chứng minh, làm sáng tỏ trong toàn bộ văn bản.
- Theo bạn, trong đoạn 1 của văn bản, câu văn nào thể hiện rõ nhất mục đích của việc thực thi lí tưởng nhân nghĩa?
Theo tôi, câu văn thể hiện rõ nhất mục đích của việc thực thi lí tưởng nhân nghĩa trong đoạn 1 của văn bản Bình Ngô đại cáo là:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”
Câu văn này đã chỉ ra mục đích cao nhất của việc thực thi lí tưởng nhân nghĩa là yên dân, tức là bảo vệ nhân dân, đem lại hòa bình, ấm no cho nhân dân.
Lí tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là một tư tưởng cao đẹp, thể hiện tinh thần yêu nước thương dân sâu sắc của ông. Theo ông, việc nhân nghĩa là cốt lõi của mọi việc làm, mà việc quan trọng nhất là yên dân. Quân đội nhân nghĩa phải trước tiên trừng trị kẻ bạo ngược, bảo vệ nhân dân, đem lại hòa bình cho đất nước.
- Hãy khái quát nội dung của các đoạn từ 2 đến 5 và cho biết chức năng của mỗi đoạn trong mạch lập luận.
Đoạn 2
- Nội dung: Khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam
- Chức năng: Làm cơ sở pháp lý, đạo lí cho cuộc kháng chiến chống quân Minh
Đoạn 3
- Nội dung: Lên án tội ác của giặc Minh
- Chức năng: Tố cáo tội ác của giặc Minh, tạo nên sự căm phẫn trong nhân dân, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân nhà Lê
Đoạn 4
- Nội dung: Kể lại quá trình kháng chiến của quân dân nhà Lê
- Chức năng: Nêu lên những chiến công hiển hách của quân dân nhà Lê, thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí tự cường của dân tộc
Đoạn 5
- Nội dung: Ca ngợi chiến thắng của quân dân nhà Lê
- Chức năng: Khẳng định lại chủ quyền của dân tộc Việt Nam, thể hiện niềm tự hào dân tộc
- Nêu nhận xét chung về nghệ thuật lập luận của tác giả trong toàn tác phẩm.
Nghệ thuật lập luận của tác giả trong toàn tác phẩm Bình Ngô đại cáo là một trong những thành công nổi bật của tác phẩm. Nghệ thuật lập luận của tác giả được thể hiện qua một số điểm sau:
- Thứ nhất, tác giả đã xây dựng một hệ thống luận điểm chặt chẽ, logic.
- Thứ hai, tác giả đã sử dụng các lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục.
- Thứ ba, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ hùng hồn, hào sảng, giàu hình ảnh, nhịp điệu.
- Hãy chỉ ra yếu tố biểu cảm trong văn bản. Theo bạn, yếu tố này có thể đem lại hiệu quả gì trong việc thuyết phục người đọc, người nghe?
Yếu tố biểu cảm trong văn bản Bình Ngô đại cáo
Bình Ngô đại cáo là một văn bản chính luận, nhưng bên cạnh những yếu tố chính luận, tác giả Nguyễn Trãi cũng sử dụng nhiều yếu tố biểu cảm để làm cho bài cáo có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn.
Yếu tố biểu cảm có thể đem lại hiệu quả thuyết phục mạnh mẽ trong văn bản chính luận. Bởi lẽ, yếu tố biểu cảm giúp tác giả thể hiện rõ ràng những tình cảm, cảm xúc của mình trước sự kiện, vấn đề được trình bày. Điều này giúp người đọc, người nghe cảm nhận được sự chân thành, thái độ nghiêm túc của tác giả, từ đó dễ dàng tiếp nhận và đồng cảm với những luận điểm mà tác giả đưa ra.
Trong trường hợp của bài Bình Ngô đại cáo, yếu tố biểu cảm đã góp phần làm cho bài cáo có sức thuyết phục cao hơn. Tình cảm căm thù giặc, yêu nước, tự hào dân tộc, tin tưởng vào thắng lợi của dân tộc của tác giả đã được thể hiện rõ ràng trong bài cáo. Điều này đã giúp cho người đọc, người nghe cảm thấy đồng cảm với tác giả, từ đó đồng lòng ủng hộ cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược.
- Bình Ngô đại cáo được đánh giá là một áng hùng văn. Theo bạn, những căn cứ chính của đánh giá đó là gì?
Bình Ngô đại cáo được đánh giá là một áng hùng văn dựa trên những căn cứ chính sau:
- Tác phẩm có giá trị nội dung to lớn:
- Khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam:
- Tố cáo tội ác của giặc Minh:
- Kể lại quá trình kháng chiến của quân dân nhà Lê:
- Ca ngợi chiến thắng của quân dân nhà Lê:
- Tác phẩm có giá trị nghệ thuật đặc sắc:
- Nêu khái quát ý nghĩa của Bình Ngô đại cáo đặt trong bối cảnh lịch sử – văn hóa cụ thể của nước ta ở đầu thế kỉ XV.
Về mặt lịch sử, Bình Ngô đại cáo có ý nghĩa:
- Khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam: Bình Ngô đại cáo đã khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực: nền văn hiến lâu đời, chủ quyền lãnh thổ, quyền tự chủ. Điều này đã bác bỏ luận điệu xâm lược của giặc Minh, khẳng định lập trường chính nghĩa của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến.
- Tố cáo tội ác của giặc Minh: Bình Ngô đại cáo đã tố cáo tội ác của giặc Minh một cách chân thực, chi tiết, sinh động. Điều này đã thể hiện rõ nỗi căm thù giặc của nhân dân ta, đồng thời cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân nhà Lê.
- Kể lại quá trình kháng chiến của quân dân nhà Lê: Bình Ngô đại cáo đã kể lại quá trình kháng chiến của quân dân nhà Lê một cách hào hùng, tự hào. Điều này đã thể hiện rõ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường của dân tộc ta, đồng thời khẳng định chiến thắng của quân dân nhà Lê là tất yếu.
- Ca ngợi chiến thắng của quân dân nhà Lê: Bình Ngô đại cáo đã ca ngợi chiến thắng của quân dân nhà Lê một cách trang trọng, hào sảng. Điều này đã thể hiện niềm tự hào dân tộc, niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc Việt Nam.
Về mặt văn hóa, Bình Ngô đại cáo có ý nghĩa:
- Là một áng văn chính luận mẫu mực: Bình Ngô đại cáo có giá trị nội dung và nghệ thuật to lớn, thể hiện tài năng của Nguyễn Trãi, một nhà chính luận kiệt xuất của dân tộc Việt Nam.
- Thúc đẩy sự phát triển của văn học chữ Hán ở nước ta: Bình Ngô đại cáo là một trong những tác phẩm văn học chữ Hán xuất sắc nhất của dân tộc Việt Nam, góp phần thúc đẩy sự phát triển của văn học chữ Hán ở nước ta.
Về mặt nghệ thuật, Bình Ngô đại cáo có ý nghĩa:
- Lập luận chặt chẽ, logic: Bình Ngô đại cáo được xây dựng theo một bố cục chặt chẽ, logic, thể hiện rõ luận điểm chính của tác phẩm.
- Sử dụng ngôn ngữ hùng hồn, hào sảng, giàu hình ảnh, nhịp điệu: Ngôn ngữ của Bình Ngô đại cáo vừa có tính chất trang trọng, vừa có tính chất hùng hồn, hào sảng, giàu hình ảnh, nhịp điệu. Điều này đã giúp cho tác phẩm có sức thuyết phục cao, tác động mạnh mẽ đến người đọc, người nghe.
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật đặc sắc: Bình Ngô đại cáo sử dụng thành công nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ,… Điều này đã góp phần làm cho tác phẩm thêm sinh động, hấp dẫn.
KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về một trong hai vấn đề sau:
– Mối quan hệ giữa tư tưởng nhân nghĩa và luận đề chính nghĩa thể hiện trong đoạn 1 của văn bản.
– Tinh thần độc lập, ý thức về chủ quyền dân tộc được thể hiện trong Bình Ngô đại cáo.
Ý thức về độc lập, chủ quyền dân tộc được Nguyễn Trãi thể hiện rất rõ trong văn bản “Bình Ngô đại cáo”. Trước hết, Nguyễn Trãi xác định tư cách độc lập của dân tộc bằng một loạt những dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục: nước ta có nền văn hiến lâu đời, có cương vực lãnh thổ riêng, có phong tục tập quán đậm đà bản sắc dân tộc, có chiều dài lịch sử với các triều đại sánh ngang với các triều đại của phương Bắc, có anh hùng hào kiệt ở khắp nơi trên đất nước. Đồng thời, Nguyễn Trãi còn phân định rất rõ cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là một cuộc khởi nghĩa chính nghĩa, tất sẽ thắng lợi, vì đã đứng lên để giành lại chủ quyền của dân tộc, còn kẻ thù chắc chắn sẽ thất bại vì đã xâm phạm lên chủ quyền của đất nước khác.
Với những hướng dẫn soạn bài Bình Ngô đại cáo- Sách kết nối tri thức lớp 10 tập 2 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
