Soạn bài Trở về
Hướng dẫn soạn bài Trở về – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (Trang 96 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn từng đọc một cuốn sách hay xem một bộ phim mà trong đó nhân vật chính phải trả qua một cuộc hành trình tưởng chừng vượt quá sức mình chưa? Chia sẻ cảm nhận của bạn về chặng cuối trong cuộc hành trình đó.
Trả lời
Trong hành trình của mình qua loạt phim Harry Potter, Harry Potter phải đối mặt với Chúa tể Voldemort, một pháp sư hắc ám đang âm thầm âm mưu chiếm lấy quyền lực tối thượng trong thế giới phù thủy. Mỗi bước đi của Harry đều gắn liền với những thử thách nghiêm trọng, từ các trận chiến ác liệt với các thế lực hắc ám cho đến việc giải quyết những mâu thuẫn nội tâm và cuộc sống cá nhân.
Khi cuộc chiến chống Voldemort tiến vào giai đoạn quyết định, Harry đối mặt với những thử thách khó khăn nhất, nơi nỗi sợ hãi và nghi ngờ của anh bị đẩy đến mức cực đại. Đây là những khoảnh khắc mà Harry phải vượt qua những cơn bão tinh thần và vật lý lớn nhất, thể hiện sự dũng cảm và kiên cường phi thường. Chính trong những thời điểm căng thẳng và khắc nghiệt nhất này, Harry không chỉ phát huy hết tiềm năng của bản thân mà còn tạo ra sự khác biệt quan trọng trong thế giới phù thủy, chứng minh sức mạnh và sự trưởng thành của mình. Cuối cùng, hành trình này không chỉ là về việc đánh bại Voldemort mà còn là sự chứng thực cho sức mạnh của lòng can đảm và sự kiên trì trong việc vượt qua mọi thử thách.
Câu hỏi 2 (Trang 93 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhan đề “Trở về” gợi cho bạn những suy nghĩ hay liên tưởng gì?
Trả lời
Cuộc đời mỗi người là một hành trình dài và đầy thử thách, với những thăng trầm, thất bại, và niềm vui. Trong suốt con đường này, mỗi người đều gặp phải những cú ngã và khó khăn. Tuy nhiên, chính từ những vấp ngã ấy, con người lại học hỏi, trưởng thành và tìm ra sức mạnh để tiếp tục bước đi.
Nhan đề “Trở về” không chỉ là một sự nhắc nhở về việc quay trở lại nguồn cội hoặc giá trị bản thân, mà còn thể hiện niềm tin mạnh mẽ vào cuộc sống và khả năng vượt qua khó khăn của con người. “Trở về” gợi nhắc rằng, dù chúng ta có gặp phải bao nhiêu thử thách hay thất bại, chúng ta vẫn có thể đứng dậy, tiếp tục tiến về phía trước và tìm thấy sự an ủi trong chính mình. Đây là một thông điệp về lòng kiên trì và niềm tin không ngừng vào khả năng phục hồi và sự tái sinh trong cuộc sống.
Sau khi đọc bài
Câu 1 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo bạn, đoạn trích Trở về có thể được chia làm mấy phần? Các phần có liên hệ với nhau như thế nào?
Trả lời
Phần 1: Từ khởi đầu cho đến khi “mặt trời mọc”: Mô tả cảnh ông lão trở về bến sau 84 ngày trên biển.
Phần 2: Tiếp theo đến khi “đã ngủ thiếp đi”: Trình bày cuộc trò chuyện giữa ông lão và Ma-nô-lin.
Phần 3: Phần còn lại: Phản ứng của mọi người khi nhìn thấy bộ xương cá kiếm.
Câu 2 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cuộc đối thoại giữa Xan-ti-a-gô và Ma-nô-lin trong đoạn trích là cuộc đối thoại dài nhất trong tác phẩm Ông già và biển cả. Nội dung và hình thức cuộc đối thoại cho ta biết những gì về quan hệ giữa hai nhân vật?
Trả lời
Nội dung của đoạn hội thoại giữa Santiago và Manolin trong tác phẩm thể hiện sự quan tâm và tình yêu thương sâu sắc mà ông lão dành cho cậu bé hiểu chuyện. Đồng thời, đoạn đối thoại cũng chứa đựng những lời khuyên và động viên từ Manolin dành cho Santiago, khuyến khích ông lão tiếp tục kiên trì và lạc quan.
Trong đoạn trích “Trở về,” cuộc trò chuyện giữa Santiago và Manolin đóng vai trò quan trọng, phản ánh sự gắn bó, lòng tin, và sự ngưỡng mộ giữa hai nhân vật. Họ đại diện cho hai thế hệ khác nhau và cùng nhau chia sẻ những bài học quý báu về cuộc sống và nghề đánh cá.
Câu 3 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu diễn biến tâm lí của nhân vật Xan-ti-a-gô trong đoạn trích.
Trả lời
Diễn biến tâm lý của nhân vật có thể được miêu tả như sau:
Ban đầu: Nhân vật cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức và thất vọng, phản ánh những khó khăn và thử thách mà họ đã trải qua. Cảm giác này là sự kết tinh của những nỗ lực không ngừng và những lần vấp ngã mà họ phải đối mặt.
Khi gặp Ma-nô-lin: Cảm xúc chuyển biến tích cực, từ mệt mỏi trở nên vui mừng và ấm áp. Gặp gỡ Ma-nô-lin mang lại cho nhân vật sự động viên và an ủi, như một nguồn năng lượng mới trong những khoảnh khắc khó khăn.
Nhớ lại chiến công: Nhân vật cảm thấy tự hào và kiêu hãnh khi hồi tưởng về những thành tựu và chiến công đã đạt được. Sự tự hào này là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực và cống hiến mà họ đã bỏ ra.
Cuối cùng: Cảm giác buồn ngủ và bình yên bao trùm, đánh dấu sự kết thúc của một hành trình đầy thử thách. Đây là thời điểm mà nhân vật có thể thư giãn và cảm nhận sự bình yên sau những căng thẳng và mệt mỏi đã trải qua.
Câu 4 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong đoạn trích, tác giả đã miêu tả hành động “khóc” của Ma-nô-lin bao nhiêu lần? Hãy lí giải về hành động này của nhân vật.
Trả lời
Trong đoạn trích, tác giả đã khắc họa hai lần hành động “khóc” của Ma-nô-lin với những cảm xúc và ý nghĩa khác nhau:
- Lần 1: Ma-nô-lin khóc vì vui mừng khi ông lão trở về an toàn. Đây là những giọt nước mắt chứa đựng niềm vui và sự nhẹ nhõm khi thấy người mà mình quan tâm và yêu mến đã trở lại sau những thử thách, đánh dấu sự kết thúc của một cuộc hành trình gian nan.
- Lần 2: Ma-nô-lin khóc vì tự hào về ông lão. Những giọt nước mắt này phản ánh sự kính trọng và ngưỡng mộ đối với những chiến công và phẩm hạnh của ông lão. Đây là sự công nhận về những thành tựu và nỗ lực không ngừng của ông, thể hiện lòng tự hào sâu sắc mà Ma-nô-lin dành cho ông.
Câu 5 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trước bộ xương của con cá kiếm, các nhân vật Ma-nô-lin, nhóm ngư dân, chủ khách sạn và hai du khách đã có thái độ khác nhau như thế nào?
Trả lời
Manolin: Thán phục và hiểu biết — Cậu bé không chỉ ngạc nhiên trước kích thước đồ sộ của bộ xương mà còn nhận thức sâu sắc về sự vĩ đại của thiên nhiên và sự khắc nghiệt mà ông lão đã trải qua.
Nhóm ngư dân: Ngạc nhiên và thán phục — Họ không chỉ ngỡ ngàng trước kích thước khổng lồ của con cá mà còn thể hiện sự thán phục trước khả năng và lòng kiên trì của ông lão.
Chủ khách sạn: Thờ ơ và thực dụng — Ông ta tỏ ra hoàn toàn thờ ơ trước sự vĩ đại của con cá, chỉ tập trung vào việc tính toán lợi nhuận mà con cá có thể mang lại.
Hai người khách du lịch: Hiếu kỳ và hoài nghi — Họ tò mò về bộ xương khổng lồ nhưng cũng nghi ngờ về việc liệu ông lão có thực sự là người đã bắt được con cá hay không.
Câu 6 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu đặc điểm của ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích (chú ý liên hệ với “nguyên lí tảng băng trôi” của Hê-minh-uê).
Trả lời
Ngôn ngữ kể chuyện trong đoạn trích được sử dụng một cách giản dị và mộc mạc, phù hợp với người nghe và đồng thời khắc họa sinh động các sự kiện. Cách sử dụng ngôn ngữ này không chỉ tạo ra nhịp điệu cho câu chuyện mà còn giúp người đọc dễ dàng theo dõi và cảm nhận các diễn biến.
Ngôn ngữ đối thoại trong tác phẩm thể hiện sự tự nhiên và bày tỏ cảm xúc chân thực của các nhân vật. Điều này làm cho các cuộc trò chuyện trở nên gần gũi và sống động, phản ánh đúng tâm trạng và tình cảm của nhân vật.
Liên hệ với nguyên lý “tảng băng trôi” của Hemingway, ngôn ngữ kể chuyện và đối thoại trong đoạn trích sử dụng phong cách cô đọng và hàm ý. Cách miêu tả chỉ tập trung vào những chi tiết bề nổi, để lại cho người đọc nhiều tầng nghĩa và không gian để tự khám phá nội dung sâu xa. Sự tinh tế trong việc chọn lọc và trình bày chi tiết giúp tác phẩm đạt được chiều sâu nghệ thuật, khuyến khích người đọc suy ngẫm về nhiều khía cạnh của cuộc sống. Cách sử dụng ngôn ngữ này thể hiện rõ quan điểm nghệ thuật của Hemingway, nhấn mạnh vào việc khám phá những ý nghĩa ẩn sau bề mặt của câu chuyện.
Câu 7 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo bạn, đoạn kết truyện có thể gợi mở những ý nghĩa và liên tưởng gì?
Trả lời
Theo bạn, đoạn kết truyện có thể gợi mở những ý nghĩa sâu sắc về vòng lặp luân hồi của cuộc sống, phản ánh sự liên tục và bất tận của các thử thách và sự phục hồi. Nó cũng ca ngợi sự kiên cường và lòng dũng cảm của con người khi đối mặt với thiên nhiên và các thử thách lớn. Đoạn kết không chỉ là sự kết thúc của một hành trình mà còn là biểu tượng của một chu trình không ngừng nghỉ, nơi con người tiếp tục chiến đấu và vượt lên để khẳng định sức mạnh và sự tồn tại của mình.
Câu 8 (trang 101 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chuyến đi của Xan-ti-a-gô có phải là một chuyến đi thất bại hay không? Tại sao? Nếu coi nhân vật Xan-ti-a-gô là một biểu tượng, thì theo bạn, đó là biểu tượng của điều gì?
Trả lời
Chuyến đi của Santiago có thể được nhìn nhận là một thất bại về mặt vật chất, khi ông không bắt được con cá nào. Tuy nhiên, thành công lớn hơn nằm ở mặt tinh thần: ông đã vượt qua được những giới hạn của chính bản thân mình. Nếu xem Santiago như một biểu tượng, thì ông đại diện cho sức mạnh kiên trì và lòng dũng cảm trong việc đối mặt và chiến thắng những thử thách nội tâm. Santiago không chỉ thể hiện sự quyết tâm trong hành trình vật chất mà còn đạt được sự chiến thắng về mặt tinh thần khi vượt qua bức tường của chính mình.
Với những hướng dẫn soạn bài Trở về – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
