Soạn bài Tiếng thu – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1)
Hướng dẫn soạn bài Tiếng thu – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Nội dung chính: Bài thơ khắc họa hình ảnh mùa thu tươi đẹp của quê hương, cùng với nỗi nhớ mong của những người phụ nữ đang chờ đợi chồng trở về từ xa.
Hướng dẫn đọc:
Câu 1: Xác định chủ thể trữ tình trong bài thơ và cho biết cách xuất hiện của chủ thể ấy (có nhân xưng rõ ràng, hóa thân vào nhân vật, hay là một chủ thể ẩn).
Trả lời:
Chủ thể trữ tình: Em
Xuất hiện theo cách là một chủ thể ẩn
Câu 2: Bạn hiểu như thế nào về nhan đề “Tiếng thu”? Bài thơ là lời của ai nói với ai, nội dung nói về điều gì, và thái độ, giọng điệu như thế nào?
Trả lời:
- Ý nghĩa nhan đề:
- “Tiếng thu” tượng trưng cho tiếng lòng, cảm xúc thầm kín của một tình yêu lặng lẽ.
- Tác giả dùng hình ảnh mùa thu để diễn tả nỗi lòng mình, luôn giữ được sự ngây thơ, mong manh trong tình yêu.
- Bài thơ là lời của tác giả nói với nhân vật em, qua mùa thu để thể hiện tình yêu.
- Giọng điệu thái độ: nhẹ nhàng, tình cảm, sâu lắng.
Câu 3: Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? Bạn có hiểu biết gì về sự phù hợp giữa các yếu tố hình thức như thể thơ, từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ,… với chủ đề và cảm hứng chính của tác phẩm?
Trả lời: Bài thơ sử dụng thể thơ ngũ ngôn
“Tiếng thu” là một bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng tình cảm, với âm điệu và nhịp điệu riêng biệt của tâm hồn thi sĩ. Cái hay của bài thơ không chỉ nằm ở câu chữ mà còn ở cái hồn sâu lắng đằng sau những từ ngữ rõ ràng nhưng lại vô cùng huyền ảo. Người đọc cảm nhận được, nhưng khó có thể diễn tả một cách chính xác. Lưu Trọng Lư đã xuất sắc trong việc sử dụng ngôn từ, thể hiện rõ ràng cái đẹp và cái hồn của ngôn ngữ qua nhiều phương diện như cấu trúc, âm điệu, tiết tấu, và nhịp điệu trong tác phẩm “Tiếng thu”.
Câu 4 (trang 19 SGK Ngữ văn 12 Tập 1): “Tiếng thu” được sáng tác theo phong cách nào? Hãy nêu những đặc điểm của phong cách sáng tác đó được thể hiện qua bài thơ.
Trả lời: Bài thơ “Tiếng thu” được sáng tác theo phong cách lãng mạn.
Biểu hiện: Bài thơ thể hiện sự phá vỡ các quy chuẩn để giải phóng cái tôi, bộc lộ cá tính một cách tự do. Bài thơ vượt qua những giới hạn của thi pháp và ngôn ngữ thơ văn truyền thống, mang đến sự tự do sáng tạo và khẳng định cái tôi cá nhân của tác giả trong bối cảnh thời đại mới.
Câu 5 (trang 19 SGK Ngữ văn 12 Tập 1): Đọc bài thơ “Thu vịnh” (Nguyễn Khuyến). So sánh và lý giải sự khác biệt giữa hai bài “Thu vịnh” và “Tiếng thu” ở các khía cạnh sau:
Cảm nhận và miêu tả bức tranh mùa thu
Cách thể hiện tình cảm và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Trả lời:
Cảm nhận và miêu tả bức tranh mùa thu
Bài thơ “Thu vịnh” thể hiện cái thanh, cái nhẹ nhàng, và cái cao quý của mùa thu. Nó phản ánh tinh thần và cảnh sắc mùa thu đặc trưng của miền Bắc, đồng thời chứa đựng nỗi buồn sâu lắng của thi nhân.
Trong khi đó, bài thơ “Tiếng thu” gợi lên cảm xúc mãnh liệt trước mùa thu. Tác giả Lưu Trọng Lư đã chọn cho mình một góc nhìn riêng để chiêm ngưỡng mùa thu, say mê với nó, và bộc lộ những xúc cảm không thể kìm nén khi mùa thu về.
Cách thể hiện tình cảm và tâm trạng của nhân vật trữ tình
Bài thơ “Tiếng thu”:
Bức tranh mùa thu được gợi mở với ánh trăng mờ ảo, tạo nên cảm giác buồn man mác và mơ hồ.
Hình ảnh người phụ nữ nhớ chồng đang chinh chiến xa khiến mùa thu trở nên buồn bã, bởi dù lãng mạn, hạnh phúc của cô phụ vẫn chưa trọn vẹn.
Mặc dù khung cảnh mùa thu rất đẹp, sự cô đơn và tâm trạng của tác giả được thể hiện rõ qua hình ảnh chiếc lá thu rơi và chú nai vàng đứng lẻ loi.
Bài thơ “Thu vịnh”:
Hai câu đầu: Hình ảnh trời thu xanh ngắt, cao vút và sự rung chuyển nhẹ nhàng của cần trúc làm tăng thêm sự tĩnh lặng, sâu lắng của mùa thu.
Từ “lơ phơ” gợi lên sự nhẹ nhàng, mềm mại của cần trúc trước làn gió nhẹ.
Hai câu tiếp:
“Nước biếc như khói phủ” mô tả sự mờ ảo, yên bình của cảnh vật dưới ánh trăng thu.
Từ “mặc” cho thấy sự tự nhiên, tĩnh lặng của mùa thu, chỉ cần vài nét tô điểm là đã khiến cảnh vật trở nên đầy cảm xúc.
Hai câu tiếp: Cảnh vật mùa thu được gợi lên qua những chùm hoa trước gương nước, mang đến sự lãng mạn, kỳ diệu của thiên nhiên.
Hai câu cuối: Tâm trạng của tác giả được thể hiện khi cảm thấy khó khăn trong việc viết, đồng thời cảm giác thẹn thùng trước người khác vì khí tiết của mình.
Những câu thơ này khắc họa sâu sắc tâm trạng của thi nhân, người đang đối diện với sự khó khăn trong sáng tác và nỗi tự ti trước những nhân vật tiêu biểu của văn học.
Với những hướng dẫn soạn bài Tiếng thu – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
