Soạn bài Thực hành Tiếng Việt bài 6

Hướng dẫn soạn bài Thực hành Tiếng Việt bài 6 trang 14, SGK Ngữ Văn 7 Chân trời sáng tạo, tập 2 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Câu 1 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định phép lặp từ ngữ trong những đoạn trích sau:

a. Cái thú tự học cũng giống cái thú đi chơi bộ ấy. Tự học cũng như một cuộc du lịch, du lịch bằng trí óc, một cuộc du lịch say mê gấp trăm lần du lịch bằng chân, vì nó là du lịch trong không gian lẫn thời gian. (Nguyễn Hiến Lê, Tự học – một thú vui bổ ích)

b. Bất kì ta ở một tình thế khắt khe, chua chát nào, mở sách ra là ta cũng gặp người đồng cảnh hay đồng bệnh mà đọc họ ta thấy ấm áp lại trong lòng. Biết bao danh sĩ đã nhờ sự đọc sách, sự tự học mà khỏi chán đời. (Nguyễn Hiến Lê, Tự học – một thú vui bổ ích)

c. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên tôi, một người bạn tôi chưa hề quen biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. (Thanh Tịnh, Tôi đi học)

Trả lời

Đoạn a

• Phép lặp từ ngữ:
  • “tự học” (2 lần)
  • “du lịch” (2 lần)
  • “say mê” (2 lần)
• Phân tích:
  • Phép lặp từ ngữ “tự học” được sử dụng ở hai câu đầu để nhấn mạnh ý nghĩa của tự học. Tự học là một thú vui bổ ích, giống như một cuộc du lịch bằng trí óc.
  • Phép lặp từ ngữ “du lịch” được sử dụng ở hai câu đầu để tạo sự liên kết giữa hai câu. Hai câu đều nói về tự học, được ví như một cuộc du lịch.
  • Phép lặp từ ngữ “say mê” được sử dụng ở hai câu đầu để nhấn mạnh ý nghĩa của tự học. Tự học là một cuộc du lịch say mê, mang lại nhiều lợi ích cho người học.

Đoạn b

• Phép lặp từ ngữ:
  • “ta” (4 lần)
  • “sách” (2 lần)
  • “ấm áp” (2 lần)
• Phân tích:
  • Phép lặp từ ngữ “ta” được sử dụng ở bốn câu để nhấn mạnh chủ thể của câu chuyện. Đó là những người đang trải qua những tình cảnh khó khăn, chua chát.
  • Phép lặp từ ngữ “sách” được sử dụng ở hai câu để nhấn mạnh vai trò của sách. Sách giúp cho những người đang gặp khó khăn có thêm động lực, vượt qua những thử thách.
  • Phép lặp từ ngữ “ấm áp” được sử dụng ở hai câu để nhấn mạnh ý nghĩa của sách. Sách giúp cho con người cảm thấy ấm áp, được sẻ chia.

Đoạn c

• Phép lặp từ ngữ:
  • “tôi” (3 lần)
  • “bàn ghế” (2 lần)
  • “người bạn” (2 lần)
• Phân tích:
  • Phép lặp từ ngữ “tôi” được sử dụng ở ba câu để nhấn mạnh chủ thể của câu chuyện. Đó là cậu bé trong buổi tựu trường đầu tiên.
  • Phép lặp từ ngữ “bàn ghế” được sử dụng ở hai câu để nhấn mạnh sự gắn bó của cậu bé với bàn ghế. Cậu bé nhìn bàn ghế rất cẩn thận, rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình.
  • Phép lặp từ ngữ “người bạn” được sử dụng ở hai câu để nhấn mạnh sự thân thiết của cậu bé với người bạn mới. Cậu bé chưa hề quen biết người bạn ngồi bên cạnh, nhưng lòng vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào.

Câu 2 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định phép thế trong những đoạn trích sau:

1. Sách tất nhiên là đáng quý, nhưng cũng chỉ là một thứ tích lũy. Nó có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn. (Chu Quang Tiềm, Bàn về đọc sách)
2. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (Thanh Tịnh, Tôi đi học)
3. Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. (Thanh Tịnh, Tôi đi học)

Trả lời

1. “Nó” thay thế cho “sách” trong câu “Nó có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn.”
2. “Con đường này” thay thế cho “con đường làng dài và hẹp”
3. “Họ” thay thế cho “mấy cậu học trò”

Câu 3 (Trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định phép nối trong những đoạn trích sau:

1. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (Thanh Tịnh, Tôi đi học)
2. Một là, sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu. […] Hai là, sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng. (Chu Quang Tiềm, Bàn về đọc sách)

Trả lời

1. “Vì” là phép nối nguyên nhân – kết quả: “Vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết” là nguyên nhân dẫn đến “Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy”.

“Nhưng” là phép nối tương phản: “Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường” là sự tương phản với “Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy”.

2. “Một là” và “Hai là” là phép nối liệt kê: “Một là, sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu” và “Hai là, sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng” là hai luận điểm được liệt kê trong đoạn văn.

Câu 4 (Trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Chỉ ra phép liên tưởng trong những đoạn trích sau:

1. a. Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình. (Thanh Tịnh, Tôi đi học)
2. Biết bao danh sĩ đã nhờ sự đọc sách, sự tự học mà khỏi chán đời. […] Những nỗi đau khổ nhờ đó mà bớt nhói. (Nguyễn Hiến Lê, Tự học – một thú vui bổ ích)
3. Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai người khác để thỏa mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh phải là kẻ giúp đỡ người khác trên đôi vai của mình. (Nam Cao, Đời thừa)

Trả lời

1. Phép liên tưởng giữa mùi hương lạ trong lớp học với những điều mới mẻ, lạ lẫm: “Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay.”

Phép liên tưởng giữa bàn ghế trong lớp học với vật riêng của mình: “Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình.”

2. Phép liên tưởng giữa đọc sách, tự học với những điều bổ ích, giúp con người tránh được những điều tiêu cực

3. Phép liên tưởng giữa kẻ mạnh với kẻ giẫm lên vai người khác để thỏa mãn lòng ích kỉ và kẻ mạnh với kẻ giúp đỡ người khác trên đôi vai của mình

Câu 5 (Trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định các phép liên kết được dùng để liên kết hai đoạn văn sau:

Trước hết, cái thú tự học cũng giống cái thú đi chơi bộ ấy. Tự học cũng như một cuộc du lịch, du lịch bằng trí óc, một cuộc du lịch say mê gấp trăm lần du lịch bằng chân, vì nó là du lịch trong không gian lẫn thời gian. […]

Hơn nữa, tự học quả là một phương thuốc trị bệnh âu sầu. Theo bác sĩ E. Gờ-ron-nơ-veo (E. Groenevelt), người Hà Lan, những bệnh nhân nào biết đọc sách cũng mai khỏe mạnh hơn những bệnh nhân khác. Nhiều bác sĩ Anh và Pháp, sau lời tuyên bố đó, làm những bảng thống kê các bệnh nhân trong các bệnh viện và thừa nhận ông E. Gờ-ron-nơ-veo có lí. […] (Nguyễn Hiến lê, Tự học – một thú vui bổ ích)

Trả lời

Hai đoạn văn trên được liên kết với nhau bằng các phép liên kết sau:

• Phép lặp:
  • Từ “tự học” được lặp lại ở hai đầu hai đoạn văn, tạo thành sự liên kết về nội dung và ý tưởng.
• Phép nối:
  • Phép nối “hơn nữa” được sử dụng ở đầu đoạn thứ hai, thể hiện ý nghĩa tiếp nối, phát triển của đoạn văn thứ hai so với đoạn văn thứ nhất.

Với những hướng dẫn soạn bài Thực hành Tiếng Việt bài 6 trang 14, SGK Ngữ Văn 7 Chân trời sáng tạo, tập 2 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.