Soạn bài Ôn tập bài 4

Hướng dẫn soạn bài Ôn tập bài 4 – Sách Chân trời sáng tạo trang 95 Ngữ Văn 7 (tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Tóm tắt các đặc điểm của thể loại tản văn, tùy bút.

Trả lời

  • Tản văn: Tản văn thường đề cập đến những vấn đề, chủ đề khái quát, mang tính chất suy ngẫm, triết lý. Tản văn có thể viết về nhiều đề tài khác nhau, từ thiên nhiên, con người, xã hội đến những vấn đề mang tính chất nhân sinh.
  • Tùy bút: Tùy bút thường đề cập đến những sự việc, hiện tượng cụ thể, có thật trong cuộc sống. Tùy bút có thể viết về những trải nghiệm, kỷ niệm của người viết, hoặc những sự việc, hiện tượng mà người viết đã chứng kiến, quan sát.

Đặc điểm chung của tản văn và tùy bút

  • Mang tính trữ tình: Tản văn và tùy bút là những thể loại văn học trữ tình, đề cao cảm xúc, suy nghĩ của người viết. Người viết không chỉ ghi chép lại những sự việc, hiện tượng mà còn bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ của mình về những điều đó.
  • Có hơi hướng tự do, kết cấu sáng tạo: Tản văn và tùy bút không bị bó buộc bởi những quy tắc, khuôn mẫu nhất định. Người viết có thể tự do lựa chọn đề tài, nội dung, cách triển khai, kết cấu cho tác phẩm của mình.
  • Ngôn ngữ bóng bẩy, súc tích: Tản văn và tùy bút thường sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm, mang đậm dấu ấn cá nhân của người viết.

Câu 2 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Đọc lại các văn bản trong bài và điền thông tin phù hợp vào phiếu sau:

Văn bản Chủ đề Dấu hiệu nhận biết cái tôi của người viết Tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ văn bản
Cốm vòng
Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát
Mùa phơi sân trước

Trả lời

Văn bản Chủ đề Dấu hiệu nhận biết cái tôi của người viết Tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ văn bản
Cốm vòng Vẻ đẹp của cốm Vòng, một đặc sản nổi tiếng của Hà Nội Sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “tôi”
  • Ăn miếng cốm cho ra miếng cốm; tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; tiếc từng hạt rơi, hạt vãi; ăn từng chút một; nhón từng chút một; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm nghĩ tính chất thơm, tính chất ngọt của cốm; ăn một miếng cốm vào miệng là nuốt hương thơm của cánh đồng quê
  • Một ngày đầu tháng Tám, đi dạo những vùng trồng lúa đó, ta sẽ thấy ngào ngạt mùi lúa chín xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi…phơi phới.
  • Ta vừa nhau nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. 
Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát Thể hiện tình yêu, sự trân trọng của tác giả đối với hạt dẻ Trùng Khánh, rừng dẻ Sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “tôi”
  • Trên khắp đất nước ta, không đâu có giống mác lịch ngon ngọt và thơm bùi như ở Trùng Khánh.
  • Cái đó thì …vưỡn.
  • Cốm trộn hạt dẻ là một thứ vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân.
  • Hạt dẻ rơi rơi như mưa màu nâu. Đó là bản nhạc mùa thu ở quê tôi không thể nào quên.
  • Đó là điểm du lịch mang màu sắc, hương vị của tình yêu.
  • Thật là tuyệt vời, khi được lang thang trong một khu rừng dẻ cực kì lãng mạn.
  • Rừng dẻ khe khẽ hát như rang bởi đây đang là mùa lá nỏ.
  • Nắng chiều quê tôi sánh vàng như mật bủa lấy rừng vàng.
Mùa phơi sân trước Những kỉ niệm đẹp đẽ của tác giả về mùa phơi sân trước Sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “tôi”
  • Chuối phơi đủ nắng có thể ăn tới ra Giêng, mật lặn vào trong vừa ăn vừa tợp miếng trà, hoặc ngào qua với khóm, me,… đem dầm nước đá uống cũng ngon thấu trời
  • Vậy là nước miếng mình ứa ra, trên từng mét đường về nhà ngoại.
  • Tâm hồn mệt nhoài với những món ăn cực kì mời gọi trong sân thiên hạ.
  • Cái hủ mắm tép dầm nắng sát hàng rào làm mình nhớ nhung chuối chát, khế chua cùng với gừng xắt mịn thì mâm mứt tắc đỏ au đằng kia làm mình lịm chết một cách lim dim như tụi kiến.
  • Nắng gió khiến mọi niềm vui, nỗi buồn bày ra như một cuộc diễu hành, không che giấu khách qua đường.
  • Bỗng nghe nhẹ nhõm khi nhìn theo bóng nhỏ đưa chiếc đò về bên kia sống.

Câu 3 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Ghi lại cảm nhận của em về cái tôi của người viết trong văn bản Cốm vòngMùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát theo mẫu bảng sau (làm vào vở):

Văn bản Cảm nhận về cái tôi của người viết
Cốm vòng  
Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát  

Trả lời

Văn bản Cảm nhận về cái tôi của người viết
Cốm vòng Có thể thấy cái tôi của tác giả Nguyễn Tuân trong bài Cốm Vòng là một cái tôi tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên, đất nước, con người. Tác giả đã thể hiện tình yêu mến, trân trọng cốm Vòng như yêu mến, trân trọng một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc
Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát Cái tôi của tác giả Y Phương trong bài Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát là một cái tôi tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên, đất nước, con người.

Câu 4 (Trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Sự khác biệt về ngôn ngữ giữa các vùng miền có ý nghĩa như thế nào? Nêu một vài ví dụ thể hiện sự khác biệt ấy.

Trả lời

Về mặt văn hóa, sự khác biệt về ngôn ngữ thể hiện sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc. Mỗi vùng miền có những nét văn hóa riêng, được thể hiện qua ngôn ngữ

Về mặt xã hội, sự khác biệt về ngôn ngữ có thể gây ra những khó khăn trong giao tiếp, đặc biệt là khi giao tiếp giữa những người ở các vùng miền khác nhau. Tuy nhiên, sự khác biệt này cũng có thể tạo nên sự hấp dẫn và thú vị trong giao tiếp, giúp người ta hiểu thêm về văn hóa của các vùng miền khác nhau.

Một vài ví dụ:

Miền Bắc Miền Trung Miền Nam
Quả dứa Dứa Khóm Thơm
Dọc mùng Dọc mùng Ráy Bạc hà

Câu 5 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Khi viết bài văn biểu cảm về sự việc và tóm tắt ý chính do người khác trình bày, em cần lưu ý những gì?

Trả lời

Khi viết bài văn biểu cảm về sự việc và tóm tắt ý chính do người khác trình bày, cần lưu ý những điểm sau:

  • Chọn sự việc có ý nghĩa đối với bản thân
  • Trình bày sự việc một cách chân thực, khách quan
  • Thể hiện cảm xúc chân thành, sâu sắc
  • Hiểu rõ nội dung ý chính
  • Trình bày ý chính một cách ngắn gọn, súc tích
  • Tuân thủ đúng trình tự tóm tắt

Câu 6 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Ghi lại những món quà mà thiên nhiên đã ban tặng cho em mỗi ngày và những việc em có thể làm để giúp thiên nhiên tươi đẹp hơn (làm vào vở).

Quà tặng của thiên nhiên Việc em có thể làm để thiên nhiên tươi đẹp hơn
Cây và hoa
Các loài động vật
Bãi biển đẹp
….  

Trả lời

Quà tặng của thiên nhiên Việc em có thể làm để thiên nhiên tươi đẹp hơn
Cây và hoa Không chặt phá cây cối bừa bãi
Các loài động vật Không săn bắn, bắt, mua bán động vật hoang dã, tuyên truyền, vận động mọi người bảo vệ động vật hoang dã
Bãi biển đẹp Không xả rác bừa bãi, tuyên truyền, vận động mọi người bảo vệ bãi biển
Các địa điểm du lịch Không xả rác bừa bãi, tuân thủ các quy định của địa phương, có thể mua sản phẩm thân thiện với môi trường, không gây ô nhiễm môi trường

Câu 7 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Từ những gì đã học trong bài học này, em hãy trả lời câu hỏi: Quà tặng của thiên nhiên có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống của chúng ta?

Trả lời

Thiên nhiên là món quà vô giá mà tạo hóa đã ban tặng cho con người. Thiên nhiên mang lại cho chúng ta rất nhiều lợi ích, cả về vật chất lẫn tinh thần. Trong mỗi hơi thở, chúng ta hít thở không khí trong lành mát của cây cỏ và rừng xanh, nhận lấy sức sống từ năng lượng mặt trời. Nước, nguồn lực quý báu khác của đất đai, là nguồn cung cấp không chỉ cho sự sinh tồn mà còn làm nền tảng cho sự phát triển kinh tế và xã hội.

Với những hướng dẫn soạn bài Ôn tập bài 4 – Sách Chân trời sáng tạo trang 95 Ngữ Văn 7 (tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.