Soạn bài Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1)

Hướng dẫn soạn bài Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 127 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Nếu lớp bạn có một đoàn đánh giá về chủ đề “Vì một môi trường xanh – sạch – đẹp” đến thăm, bạn sẽ phản ứng như thế nào?

Trả lời: Khi đoàn đánh giá về môi trường đến lớp, phản ứng tự nhiên của mình sẽ là sự hào hứng và quan tâm. Mình luôn ủng hộ các hoạt động bảo vệ môi trường, và việc có một đoàn đến trường để đánh giá giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về tầm quan trọng của việc duy trì một môi trường xanh, sạch và đẹp. Mình chắc chắn sẽ tham gia một cách tích cực trong buổi gặp mặt này, để học hỏi thêm và đóng góp ý kiến của mình.

Đọc văn bản

1. Theo dõi: Chú ý cách mà các nhân vật thể hiện tính cách qua lời đối thoại của họ.

Lời đối thoại trong văn bản được sử dụng một cách tinh tế, giúp bộc lộ rõ nét tính cách của từng nhân vật.

2. Dự đoán: Trong các phân cảnh kịch tiếp theo (trước khi nhận ra mình bị nhầm là quan thanh tra), bạn nghĩ Khle-xta-kốp sẽ hành xử như thế nào?

Khle-xta-kốp sẽ tỏ ra cẩn thận và dè dặt hơn khi trò chuyện với mọi người.

3. Suy luận: Lời nói của từng nhân vật bộc lộ những đặc điểm gì về tính cách của họ?

Chánh án: Lo lắng và sợ hãi vì lo rằng bản chất thật của mình có thể bị phát hiện.

Khle-xta-kốp: Cẩn trọng và e dè, thường đặt câu hỏi để thăm dò ý kiến và thái độ của đối phương.

4. Theo dõi: Quan sát thái độ của Khle-xta-kốp đối với viên Kiểm học so với hai vị khách trước đó.

Trong bài diễu hành, Khle-xta-kốp bắt đầu với thái độ lịch sự và khách sáo, nhưng sau đó trở nên suồng sã và thậm chí đề cập đến việc “vay tiền”. Điều này cho thấy tính cách của anh ta không ổn định và dễ thay đổi theo hoàn cảnh.

5. Suy luận: “Hối lộ” có nghĩa là gì? Khle-xta-kốp có coi số tiền anh nhận được là “nhận hối lộ” không?

“Hối lộ” là hành vi đưa tiền, quà tặng, hoặc lợi ích khác cho người có quyền lực nhằm ảnh hưởng đến quyết định của họ. Đây thường là hành vi không hợp pháp.

Trong trường hợp của Khle-xta-kốp, anh không chỉ nhận tiền mà còn nhắc đến việc “vay tiền”. Điều này cho thấy anh không chỉ coi số tiền nhận được là hối lộ mà còn có thể liên quan đến các giao dịch không minh bạch hoặc vay nợ.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra không chỉ là một vở kịch hài mà còn thể hiện giá trị đạo đức. Tác phẩm nhấn mạnh tầm quan trọng của tính chính trực và trung thực, cho thấy rằng việc duy trì những phẩm chất này có thể xây dựng lòng tin và nâng cao ý thức đạo đức trong cộng đồng. Từ đó, tác phẩm khuyến khích mọi người sống theo các nguyên tắc đạo đức cao cả.

Câu 1 (trang 134 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Tóm tắt các sự kiện chính trong văn bản Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra và xác định tình huống kịch, cho biết đó có phải là tình huống đặc trưng của hài kịch không? Vì sao?

Trả lời:

Sự kiện 1: Khle-xta-kốp, một công chức nhỏ và kém may mắn về tài chính, bị nhầm lẫn là quan thanh tra khi đi qua thành phố.

Sự kiện 2: Các quan chức địa phương đón tiếp Khle-xta-kốp nồng hậu tại nhà thị trưởng, nịnh hót và hối lộ anh để tránh bị phát hiện các sai phạm trong công việc.

Sự kiện 3: Sau khi thưởng thức bữa ăn, khoe khoang, ve vãn vợ và con gái của thị trưởng, và nhận tiền hối lộ, Khle-xta-kốp rời khỏi thành phố.

→ Tình huống kịch: Các quan chức địa phương tìm cách nịnh bợ và hối lộ Khle-xta-kốp, người bị nhầm là quan thanh tra, nhằm bảo vệ bản thân khỏi sự chỉ trích. Đây là tình huống điển hình của hài kịch, vì nó thể hiện sự châm biếm, trào phúng và có tính thời sự rõ rệt.

Câu 2 (trang 134 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Độc thoại (lời nói riêng) được xem là thủ pháp tự lật tẩy bản chất của nhân vật. Dựa vào bảng sau, hãy nêu thêm một số ví dụ (làm vào vở):

Nhân vật

Độc thoại (lời nói riêng)

Bản chất của nhân vật

• Chánh án
  • “Ôi trời ơi! Tôi thật sự không thể đứng vững, xin hãy cứu tôi!”
  • Lo sợ và hoảng hốt trước khả năng bị phát hiện lỗi lầm trong công việc.
• Trưởng bưu cục
  • “Thực sự Ngài không để ý một chút nào, Ngài hỏi han mọi việc quá kỹ càng.”
  • Lo lắng về việc bị phát hiện thiếu trách nhiệm trong công việc.
• Kiểm học
  • “Tôi không biết phải nói gì nữa, quá khó xử!”
  • Thâm độc và không trung thực, thao túng các nguyên tắc không chính thống.
• Khle-xta-kốp
  • “Thật lạ, hình như mọi người nghĩ tôi là một quan chức cao cấp. Có lẽ mình đã làm điều gì đó khiến họ nghĩ vậy.”
  • Xảo quyệt và lừa gạt, lợi dụng sự nhầm lẫn để tư lợi.

Câu 3 (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Xác định xung đột kịch trong văn bản và phân tích ý nghĩa của nó.

Trả lời: Trong văn bản “Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra”, xung đột kịch chính nằm ở việc hiểu lầm hài hước giữa các nhân vật. Các quan chức thị trấn nhầm Khle-xta-kốp, một khách tạm trú, là quan thanh tra từ thủ đô. Sự nhầm lẫn này tạo ra những tình huống hài hước và trớ trêu, đặc trưng của hài kịch.

Bên cạnh đó, lời đối thoại của các nhân vật phản ánh rõ rệt tính cách của họ: Chánh án lo sợ bị phát hiện sai lầm, trong khi Khle-xta-kốp lại tự coi mình là người có quyền lực và thậm chí yêu cầu “vay tiền”.

Tóm lại, xung đột kịch trong vở kịch không chỉ tạo ra sự hài hước mà còn làm nổi bật các tính cách nhân vật, từ đó làm cho câu chuyện trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

Câu 4 (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Nêu một số thủ pháp trào phúng của Gô-gôn trong đoạn trích Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra.

Trả lời: Trong đoạn trích “Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra” của N. Gô-gôn, một số thủ pháp trào phúng đáng chú ý được sử dụng bao gồm:

Cường điệu: Gô-gôn sử dụng cường điệu để phóng đại các đặc điểm và hành vi của nhân vật, tạo ra hiệu ứng hài hước và làm nổi bật sự kệch cỡm trong tình huống.

Đối lập: Tác giả thường dùng đối lập để tạo ra sự tương phản rõ rệt, làm nổi bật sự khác biệt giữa những gì nhân vật thể hiện và thực tế.

Nói bóng gió: Gô-gôn sử dụng ngôn ngữ bóng gió và các biểu hiện tinh quái để tạo ra sự hài hước và châm biếm, làm nổi bật những yếu kém và nhược điểm của các nhân vật.

Những thủ pháp này giúp xây dựng sự hài hước sắc sảo và phản ánh tính cách của nhân vật một cách tinh tế.

Câu 5 (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Vở kịch Quan thanh tra vang lên tiếng cười sảng khoái vui nhộn nhưng cũng chứa dư vị buồn bã chua chát, cảnh báo sự trừng phạt, khiến người ta suy ngẫm và ăn năn. Bạn hãy chỉ ra điều đó.

Trả lời:

Vở kịch “Quan thanh tra” của N. Gô-gôn là một tác phẩm hài hước, nhưng cũng mang đến những thông điệp sâu sắc và cảnh báo:

Vui nhộn và sảng khoái: Kịch tạo ra tiếng cười sảng khoái nhờ vào những tình huống hài hước và trào phúng, giúp khán giả giải trí và nâng cao tinh thần qua những tình tiết dở khóc dở cười.

Dư vị buồn bã chua chát: Bên cạnh niềm vui, kịch còn để lại cảm giác buồn bã qua sự phản ánh chân thực về xã hội, những khuyết điểm và mặt trái của nó. Cảnh báo về những hành vi sai trái và sự giả dối được thể hiện rõ ràng, gây suy ngẫm cho người xem.

Cảnh báo sự trừng phạt và suy ngẫm: Kịch không chỉ dừng lại ở sự hài hước mà còn gửi gắm thông điệp về hậu quả của hành vi không trung thực và sai lầm. Điều này khuyến khích người xem suy ngẫm về hành vi của mình và cảm thấy cần phải tự sửa đổi.

Tóm lại, vở kịch “Quan thanh tra” mang đến tiếng cười nhưng cũng đọng lại những suy tư sâu sắc về đạo đức và công lý.

Câu 6 (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Những tệ nạn xã hội, thói hư tật xấu nào bị Gô-gôn phê phán trong văn bản Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra? Trong số đó, hiện tượng nào vẫn phổ biến trong xã hội ngày nay?

Trả lời:

Trong “Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra”, Gô-gôn đã chỉ trích nhiều tệ nạn xã hội và thói hư tật xấu, bao gồm:

• Sự giả dối: Tác giả phê phán những hành vi giả dối của các quan chức, những người che giấu sự thật để bảo vệ lợi ích cá nhân.
• Tham nhũng: Lên án việc sử dụng quyền lực để thu lợi cá nhân, làm xói mòn tính công bằng và minh bạch trong xã hội.
• Sự nịnh bợ và sợ hãi: Chỉ trích thái độ nịnh hót và sự sợ hãi trước quyền lực, mà không dám đối mặt với sự thật hoặc thực hiện trách nhiệm công việc.

Trong số các hiện tượng này, tham nhũng và sự giả dối vẫn là những vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay. Chúng tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến sự công bằng và phát triển của cộng đồng, khiến cho việc đấu tranh chống lại những vấn đề này trở nên cấp thiết.

Câu 7 (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Theo bạn, có thể thay đổi nhan đề Quan thanh tra bằng nhan đề Quan thanh tra giả được không? Vì sao trong mỗi con người chúng ta cần có một “quan thanh tra thật”?

Trả lời:

Việc thay đổi nhan đề từ “Quan thanh tra” thành “Quan thanh tra giả” có thể làm thay đổi ý nghĩa của tác phẩm và sự nhận thức về vai trò của nhân vật. Tên gọi “Quan thanh tra giả” có thể dẫn đến sự hiểu lầm về mục đích và thông điệp của vở kịch, làm giảm giá trị phê phán và hài hước của tác phẩm.

Trong mỗi con người, việc có một “quan thanh tra thật” là rất quan trọng vì:

• Giám sát và kiểm tra: “Quan thanh tra thật” đảm bảo việc thực hiện đúng đắn các quy định và trách nhiệm, giúp duy trì tính minh bạch và công bằng.
• Ngăn ngừa tham nhũng: Người có trách nhiệm và trung thực giúp phát hiện và ngăn chặn các hành vi tham nhũng, bảo vệ lợi ích cộng đồng.
• Xây dựng lòng tin và đạo đức: Việc tuân thủ nguyên tắc chính trực và trung thực giúp xây dựng lòng tin và nâng cao ý thức đạo đức trong xã hội.

Vì vậy, việc có một “quan thanh tra thật” không chỉ là cần thiết mà còn là nền tảng cho một xã hội công bằng và phát triển.

Bài tập sáng tạo

Câu hỏi (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Hãy chọn một lớp kịch trong văn bản Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra để vào vai (một/ các nhân vật) và biểu đạt theo cảm nhận của mình.

Trả lời:

Trong “Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra”, một nhân vật đáng chú ý để vào vai là Chánh án. Đóng vai Chánh án, tôi cảm nhận rõ sự lo lắng và sợ hãi khi đối mặt với khả năng bị phát hiện sai lầm trong công việc. Khi đoàn đánh giá “Vì một môi trường xanh – sạch – đẹp quanh ta” đến trường, Chánh án sẽ tỏ ra lo lắng, nịnh bợ và cố gắng che đậy những yếu điểm của mình để tránh bị chỉ trích. Từ sự sợ hãi và lo lắng này, tôi sẽ thể hiện sự bất an và nỗ lực cố gắng làm hài lòng đoàn đánh giá, qua đó phản ánh những vấn đề về trách nhiệm và chính trị trong xã hội.

Với những hướng dẫn soạn bài Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.