Soạn bài Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục
Hướng dẫn soạn bài Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc
Câu hỏi (Trang 69 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chia sẻ những hiểu biết của bạn về giáo dục khai phóng.
Trả lời
Giáo dục khai phóng (Liberal Education) là một triết lý giáo dục tập trung vào việc phát triển toàn diện con người, bao gồm cả kiến thức, kỹ năng và thái độ. Thay vì chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức chuyên ngành, giáo dục khai phóng đặc biệt chú trọng đến việc phát triển khả năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, giao tiếp hiệu quả, và sáng tạo.
Tư tưởng cốt lõi của giáo dục khai phóng là mở rộng tầm nhìn và khai thác tối đa tư duy sáng tạo của mỗi cá nhân. Nó nhấn mạnh việc giải phóng tư duy và năng lực của con người, tạo điều kiện cho họ phát huy hết khả năng và trở thành những công dân có ích cho xã hội. Một đặc trưng quan trọng của mô hình này là sự đào tạo linh hoạt, bao quát cả chiều rộng và chiều sâu của từng môn học. Nó khuyến khích các môn học liên ngành và cung cấp nhiều lựa chọn cho sinh viên, giúp họ phát triển một cách toàn diện và đa dạng.
Sau khi đọc bài
Câu 1 (trang 74 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đông Kinh Nghĩa Thục ra đời trong bối cảnh lịch sử nào?
Trả lời
Đông Kinh Nghĩa Thục ra đời vào đầu thế kỷ XX, trong thời kỳ Việt Nam bị thực dân Pháp đô hộ. Nền giáo dục phong kiến truyền thống, với những hạn chế và sự lạc hậu, không còn đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội và nhu cầu thức tỉnh dân tộc. Trong bối cảnh đó, phong trào Duy Tân đã trỗi dậy mạnh mẽ, với mục tiêu thúc đẩy cải cách toàn diện, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục. Phong trào này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc canh tân hệ thống giáo dục, coi đó là chìa khóa để đưa đất nước thoát khỏi sự lệ thuộc và tiến đến một tương lai độc lập, thịnh vượng.
Câu 2 (trang 74 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo tác giả, điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục là gì? Tác giả đã sử dụng những dữ liệu nào để làm rõ điều này?
Trả lời
Theo tác giả, điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục chính là mô hình giáo dục khai phóng. Tác giả đã làm rõ điều này bằng cách sử dụng nhiều dữ liệu cụ thể, bao gồm:
Mục tiêu giáo dục:
“Khai trí” cho dân, giúp mở rộng kiến thức và tư duy của người dân.
“Chấn dân khí”, nâng cao tinh thần và ý thức của cộng đồng.
“Hậu dân sinh”, cải thiện đời sống và điều kiện sinh hoạt của người dân.
Nội dung giáo dục:
Chú trọng vào khoa học thực dụng, nhằm trang bị kiến thức thiết thực cho học sinh.
Đề cao đạo đức, giúp xây dựng phẩm chất và giá trị đạo đức.
Tập trung vào thể dục, nâng cao sức khỏe và thể lực.
Dạy quốc ngữ, nhằm bảo tồn và phát triển ngôn ngữ và văn hóa dân tộc.
Phương pháp giáo dục:
Đổi mới phương pháp dạy học, tạo điều kiện cho sự sáng tạo và tư duy tự do.
Khuyến khích tư duy sáng tạo, giúp học sinh phát triển khả năng tư duy độc lập và giải quyết vấn đề.
Câu 3 (trang 74 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Giáo dục khai phóng có những đặc điểm gì? Vì sao tác giả lại cho rằng Đông Kinh Nghĩa Thục là một mô hình giáo dục khai phóng?
Trả lời
Giáo dục khai phóng tập trung vào việc phát triển toàn diện con người, đặc biệt chú trọng vào việc khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo. Đông Kinh Nghĩa Thục, với các mục tiêu như “khai trí” cho dân, “chấn dân khí”, và “hậu dân sinh”, đã thể hiện rõ đặc điểm của một mô hình giáo dục khai phóng qua việc chú trọng vào các lĩnh vực như khoa học thực dụng, đạo đức, thể dục, quốc ngữ, và nhiều lĩnh vực khác. Phương pháp giáo dục của trường được thiết kế để khuyến khích tư duy sáng tạo và tự do, phản ánh tinh thần đổi mới và tiến bộ trong bối cảnh xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.
Câu 4 (trang 74 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Các thông tin trong văn bản được chọn lọc, sắp xếp theo trình tự nào? Cách sắp xếp đó có thuyết phục không? Vì sao?
Trả lời
Sắp xếp thông tin theo trình tự: Bối cảnh, mục đích, đặc điểm và đánh giá rất hợp lý và thuyết phục vì:
Bối cảnh: Đầu thế kỷ XX, Việt Nam đang dưới ách đô hộ của thực dân Pháp và hệ thống giáo dục phong kiến lạc hậu, không đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội thời bây giờ.
Mục đích, nội dung và phương pháp giáo dục của Đông Kinh Nghĩa Thục:
Mục đích: Hướng đến “khai trí” cho dân, “chấn dân khí” và “hậu dân sinh”.
Nội dung: Chú trọng vào khoa học thực dụng, đạo đức, thể dục, và quốc ngữ.
Phương pháp: Đổi mới phương pháp dạy học, khuyến khích tư duy sáng tạo và tự do.
Đặc điểm và lý do Đông Kinh Nghĩa Thục là mô hình giáo dục khai phóng:
Tập trung vào phát triển toàn diện con người, đặc biệt là khả năng tư duy phản biện và sáng tạo.
Phù hợp với tình hình cần canh tân giáo dục của thời kỳ, đáp ứng nhu cầu cải cách và hiện đại hóa giáo dục.
Đánh giá:
Đông Kinh Nghĩa Thục đóng góp tích cực vào sự phát triển giáo dục ở Việt Nam.
Khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục khai phóng trong xã hội, giúp định hình một hệ thống giáo dục mới và phù hợp hơn với yêu cầu của thời đại.
Câu 5 (trang 74 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích tác dụng của việc sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản.
Trả lời
Hình ảnh:
Chức năng: Hình ảnh được sử dụng để minh họa nội dung bài viết một cách trực quan và sinh động. Chúng giúp người đọc hình dung rõ hơn về mô hình giáo dục Đông Kinh Nghĩa Thục. Hình ảnh có thể bao gồm các phác thảo về cách hoạt động của trường học, mô tả không gian học tập, hoặc ví dụ cụ thể về sinh hoạt hằng ngày tại Đông Kinh Nghĩa Thục. Những hình ảnh này cung cấp cái nhìn rõ ràng về môi trường học tập và các hoạt động giáo dục, từ đó tạo điều kiện cho người đọc dễ dàng hình dung và hiểu sâu hơn về mô hình giáo dục này.
Bảng biểu:
Chức năng: Bảng biểu được sử dụng để so sánh các mô hình giáo dục khác nhau, giúp người đọc dễ dàng nhận biết sự khác biệt và ưu nhược điểm của Đông Kinh Nghĩa Thục so với các mô hình khác. Các bảng biểu có thể bao gồm so sánh các mục tiêu giáo dục, nội dung chương trình, phương pháp dạy học và kết quả đạt được. Điều này không chỉ giúp làm rõ sự nổi bật và đặc thù của Đông Kinh Nghĩa Thục mà còn cung cấp thông tin cụ thể và dễ hiểu về cách mà mô hình này khác biệt so với các hệ thống giáo dục khác.
Sơ đồ:
Chức năng: Sơ đồ giúp người đọc hiểu rõ hơn về cách mà Đông Kinh Nghĩa Thục hoạt động và tác động của nó đến người học. Các sơ đồ có thể thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình giáo dục, từ cấu trúc tổ chức đến mục tiêu và phương pháp giáo dục. Sơ đồ cũng có thể minh họa quá trình học tập, phương pháp giảng dạy, và cách mà các yếu tố giáo dục kết hợp với nhau để đạt được mục tiêu giáo dục. Việc sử dụng sơ đồ giúp làm rõ các mối liên hệ và cơ chế hoạt động của mô hình giáo dục này, từ đó cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết cho người đọc.
Việc sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ này không chỉ làm cho bài viết trở nên sinh động và dễ hiểu hơn mà còn tăng tính thuyết phục của nó. Các hình ảnh, bảng biểu và sơ đồ hỗ trợ việc truyền tải thông tin một cách trực quan và dễ tiếp cận, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về Đông Kinh Nghĩa Thục và mô hình giáo dục khai phóng mà nó đại diện.
Câu 6 (trang 75 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác giả nhận xét, đánh giá thế nào về Đông Kinh Nghĩa Thục? Có gì thiên kiến trong cách nhận xét, đánh giá đó không? Hãy lí giả về điều này.
Trả lời
Tác giả đánh giá Đông Kinh Nghĩa Thục:
Là một mô hình giáo dục tiên tiến, kết hợp hài hòa giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại.
Hoạt động giáo dục phong phú và đa dạng, thu hút đông đảo học sinh.
Được coi là ngọn lửa tiên phong trong công cuộc cải cách giáo dục ở Việt Nam.
Thiên kiến trong cách nhận xét:
Tập trung nhiều vào mặt tích cực của Đông Kinh Nghĩa Thục, đánh giá cao những đóng góp của các Nhà Nho trong công cuộc cải cách giáo dục.
Lí giải:
Tác giả Nguyễn Nam, một nhà báo và nhà văn yêu nước, đồng thời là thành viên của Đông Kinh Nghĩa Thục, có lý do chính đáng để đề cao vai trò của trường học này. Việc viết tác phẩm trong thời kỳ Pháp thuộc, khi phong trào yêu nước bị đàn áp, có thể nhằm mục đích khích lệ tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.
Câu 7 (trang 75 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Từ những thông tin được cung cấp trong văn bản, bạn suy nghĩ như thế nào về giá trị của giáo dục nói chung và giáo dục khai phóng nói riêng?
Trả lời
Từ Đông Kinh Nghĩa Thục, chúng ta rút ra bài học quan trọng rằng giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn cần phải khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện. Mô hình giáo dục này cho thấy rằng một hệ thống giáo dục hiệu quả phải giúp con người phát triển toàn diện, bao gồm cả trí tuệ, đạo đức, và kỹ năng sống. Nó giúp học sinh nhận thức sâu sắc hơn về thế giới xung quanh và bản thân mình, từ đó phát huy tối đa khả năng và đóng góp tích cực cho xã hội. Đông Kinh Nghĩa Thục nhấn mạnh vai trò của giáo dục trong việc mở rộng tầm nhìn, kích thích tư duy sáng tạo, và xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển cá nhân và cộng đồng.
Với những hướng dẫn soạn bài Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
