Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2)

Hướng dẫn soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 7 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2): Những ký ức về một cảnh vật hay một người trong quá khứ thường mang đến cho chúng ta những cảm xúc gì?

Trả lời: Những ký ức về cảnh vật hoặc người trong quá khứ thường khơi dậy trong chúng ta cảm giác hoài niệm, luyến tiếc và xao xuyến.

Đọc văn bản

Tưởng tượng: Hãy hình dung cảnh thôn Vĩ như được miêu tả.

Cảnh thôn Vĩ: ánh sáng mặt trời mới, hàng cau cao vút, khu vườn xanh tươi, lá trúc mát mẻ.

So sánh: Chú ý sự thay đổi về không gian và thời gian trong khổ thơ này.

• Không gian: gió thoảng, mây bay, dòng nước, ánh trăng trên sông.
• Thời gian: buổi tối.

Suy luận: Câu hỏi cuối bài thể hiện tâm trạng gì của nhân vật trữ tình?

Câu hỏi cuối bài thể hiện sự nghi ngờ và lo lắng của tác giả: dù có lòng hướng về xứ Huế, tác giả không chắc rằng người dân nơi đây có nhớ đến mình không. Dù được hiểu theo cách nào, câu thơ này chỉ càng làm tăng thêm nỗi cô đơn và cảm giác trống vắng trong một tâm hồn đang khao khát tình yêu và sự kết nối với con người và cuộc đời.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Bài thơ không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn thể hiện sâu sắc tâm trạng buồn bã của Hàn Mặc Tử, phản ánh nỗi cô đơn trong một mối tình xa xăm và không có tương lai. Bên cạnh đó, bài thơ cũng là sự thể hiện lòng yêu mến chân thành của nhà thơ đối với thiên nhiên, cuộc sống và con người.

Câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2): Câu hỏi trong dòng thơ đầu tiên có thể được coi là lời của một người đang giao tiếp với người khác, và có thể gợi ý nhiều ý nghĩa khác nhau:

Đó có thể là lời trách móc nhẹ nhàng, biểu lộ sự giận hờn về việc lâu không thấy người đó về hoặc cảm giác bị quên lãng.

Cũng có thể là lời mời gọi chân thành của một người con gái từ thôn Vĩ, khẩn thiết mong người yêu trở về.

Câu hỏi này cũng có thể là sự tự vấn của Hàn Mặc Tử, thể hiện ước muốn mãnh liệt được trở về thôn Vĩ, bộc lộ nỗi khao khát và ước mơ của nhà thơ.

Cảnh và người ở khổ thơ 1:

Cảnh vật: Khổ thơ mở ra hình ảnh một buổi sáng sớm, với mặt trời mới mọc, hàng cau tỏa ánh nắng, vườn cây xanh mướt và lá trúc phủ kín mặt đất. Cảnh vật hiện lên tươi đẹp và thanh bình, gợi lên vẻ đẹp yên ả của thôn quê.

Tâm trạng của nhà thơ: Câu hỏi “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” phản ánh tâm trạng hoài niệm và mong mỏi được gặp lại quê hương, bạn bè hoặc những kỷ niệm xa xưa. Đây là sự kết hợp của tình cảm ấm áp và nỗi nhớ quê hương.

Câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Phong cảnh ở khổ thơ 2: Khổ thơ này mang đến một hình ảnh đêm trăng lãng mạn nhưng cũng buồn bã. Cảnh vật được miêu tả với gió thoảng, mây trôi, dòng nước buồn tẻ và hoa bắp lay động. Đây là một cảnh vật tĩnh lặng, thể hiện tâm trạng u sầu và đơn độc.

Từ “kịp”: Trong câu hỏi tu từ ở cuối khổ thơ, từ “kịp” thể hiện sự kỳ vọng và nỗi mong chờ của chủ thể trữ tình. Nó phản ánh hy vọng của nhà thơ về việc có thể gặp lại người thân hoặc những kỷ niệm từ quê hương trước khi đêm kết thúc. Từ “kịp” ẩn chứa niềm khao khát và nỗi lo lắng về việc thời gian có đủ để đáp ứng mong đợi của mình không.

Câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

“Khách đường xa” trong khổ thơ cuối có thể chỉ về người yêu xa xứ hoặc người mà tác giả đang nhớ nhung. Hình ảnh “em” trong khổ thơ này gợi lên một nỗi nhớ sâu sắc và một khao khát mãnh liệt về việc gặp lại người xưa. Tâm trạng của chủ thể trữ tình thể hiện sự đơn phương, vô vọng và nỗi day dứt không nguôi, phản ánh mối tình không được đáp lại và sự luyến tiếc khôn cùng.

Câu 4 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2): 

Ba câu hỏi trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử thể hiện cảm xúc và tâm trạng của chính tác giả. Chủ thể của ba câu hỏi này chính là nhà thơ, đang tự đặt ra những câu hỏi để bộc lộ nỗi lòng của mình. Những câu hỏi này không chỉ là sự tự vấn, mà còn chứa đựng cả nỗi băn khoăn, và một chút trách móc nhẹ nhàng, thể hiện nỗi cô đơn và sự khao khát được trở về thôn Vĩ.

Câu 5 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Khổ thơ 1:

• Cảnh vật: Miêu tả một buổi sáng sớm tươi đẹp với mặt trời vừa lên, hàng cau tỏa ánh nắng, vườn cây xanh mướt và lá trúc phủ kín mặt đất. Cảnh vật toát lên sự thanh bình và yên ả của thôn quê.
• Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ bày tỏ sự hoài niệm và khao khát gặp lại quê hương qua câu hỏi “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” Câu hỏi này thể hiện nỗi nhớ quê hương và mong mỏi gặp lại người thân hoặc những ký ức xa xưa.

Khổ thơ 2:

• Cảnh vật: Miêu tả một đêm trăng lãng mạn với gió, mây, dòng nước buồn và hoa bắp lay động. Cảnh vật trong khổ thơ này gợi lên sự tĩnh lặng và nỗi buồn.
• Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ thể hiện cảm xúc buồn bã và thất vọng, với câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” gợi sự mong chờ và nỗi khao khát về một sự trở lại hoặc gặp gỡ.

Khổ thơ 3:

• Cảnh vật: Vẫn là một buổi sáng, nhưng có sự thay đổi với hình ảnh của hoàng hôn thôn Vĩ, nắng hàng cau và vườn xanh mướt. Cảnh vật vẫn giữ vẻ đẹp nhưng có sự chuyển mình so với khổ thơ đầu tiên.
• Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên và vẫn giữ nỗi hoài niệm về quê hương, với sự khao khát gặp lại người thân hoặc những ký ức xưa cũ.

Như vậy, qua ba khổ thơ, sự thay đổi của ngoại cảnh từ sáng đến tối, từ đêm trăng đến buổi sáng mới nở hoa cũng phản ánh sự thay đổi trong tâm trạng của nhà thơ từ hoài niệm, buồn bã đến mong đợi và khao khát.

Câu 6 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Yếu tố siêu thực trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử được thể hiện qua những từ ngữ và hình ảnh sau:

Từ ngữ và hình ảnh:

“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó”: Hình ảnh thuyền đậu bên bến sông trăng tạo ra một không gian huyền ảo và lãng mạn, gợi lên sự mơ hồ và tưởng tượng.

“Mơ khách đường xa, khách đường xa”: Từ “mơ” và “khách đường xa” mang đến cảm giác mộng mơ và xa xôi, tạo ra một không gian tưởng tượng và cảm xúc sâu lắng.

Ý nghĩa: Những hình ảnh siêu thực này phản ánh tâm trạng hoài niệm và khao khát của nhà thơ, đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp huyền bí và đặc biệt của bài thơ.

Câu 7 (trang 8 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Chủ đề chính của bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” là tình yêu quê hương và cảm giác khao khát xa xôi. Những biện pháp nghệ thuật góp phần thể hiện chủ đề này bao gồm:

Ngôn từ và hình ảnh: Sử dụng ngôn từ và hình ảnh gần gũi, sinh động như nắng, cây cối, sông nước để xây dựng bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ở quê hương, gợi lên vẻ đẹp và sự yêu mến của nhà thơ đối với quê hương.

Câu hỏi tu từ và giọng điệu: Các câu hỏi tu từ và giọng điệu tha thiết, hờn trách giúp bộc lộ cảm xúc chân thành và mong mỏi của nhà thơ. Sự kết hợp này tạo ra một bức tranh cảm xúc phong phú, thể hiện sâu sắc tình cảm của tác giả.

Với những hướng dẫn soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2)chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.