Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca - Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2)

Hướng dẫn soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 9 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hãy tìm hiểu về nhà thơ Lorca và đất nước Tây Ban Nha trước khi bắt đầu đọc văn bản.

Trả lời:

Lorca là một nhà thơ nổi tiếng, không chỉ là một phần quan trọng của nền văn học Tây Ban Nha mà còn là tiếng nói thể hiện sâu sắc tâm trạng và cảm xúc của dân tộc mình. Những tác phẩm của ông, với sự kết hợp giữa chất liệu dân gian và hình thức thơ ca tinh tế, làm nổi bật vẻ đẹp và nỗi buồn của cuộc sống. Qua những vần thơ của Lorca, người đọc có thể cảm nhận được âm thanh của hoàng hôn, ánh sáng của bình minh, tiếng đàn ghi-ta mơ hồ, cũng như những khoảnh khắc tình cảm trong cuộc sống. Đất nước Tây Ban Nha, qua lăng kính của ông, hiện lên với chiều sâu lịch sử và sự phong phú về văn hóa, đầy sắc thái và cảm xúc.

Tây Ban Nha là một quốc gia thuộc liên minh châu Âu, nổi bật với nền văn hóa đặc sắc:

• Tiếng Tây Ban Nha là một trong những ngôn ngữ chính được sử dụng rộng rãi trên thế giới.
• Đất nước này nổi tiếng với các lễ hội đặc sắc và phong phú.
• Khí hậu của Tây Ban Nha chia thành ba vùng chính, mỗi vùng có đặc trưng khí hậu riêng.
• Hình ảnh áo choàng đỏ là một trong những biểu tượng văn hóa tiêu biểu của quốc gia này.

Đọc văn bản

1, Tưởng tượng: Hình dung về hình ảnh “tiếng đàn bọt nước”.

Hình ảnh “tiếng đàn bọt nước” tạo nên một cảm giác huyền bí và thú vị. Bạn có thể hình dung âm thanh nhẹ nhàng của bọt nước khi chúng nổi lên từ mặt nước, phát ra những tiếng động như âm thanh của đàn. Hình ảnh này kết hợp giữa sự kỳ diệu của thiên nhiên và âm nhạc, tạo nên một không gian đầy chất thơ và siêu thực.

2, Theo dõi: Tìm kiếm những hình ảnh thể hiện sự thay đổi cảm giác trong khổ thơ thứ 3.

Khổ thơ thứ 3 chứa các hình ảnh thể hiện sự chuyển đổi cảm giác, như tiếng đàn bọt nước và dòng máu chảy, tạo nên sự thay đổi về cảm xúc từ nhẹ nhàng đến mạnh mẽ, từ tĩnh lặng đến dữ dội.

3, Theo dõi: Tìm những hình ảnh đối lập và khó liên kết trong hai khổ thơ 5 và 6.

Khổ thơ 5:

• “Một đàn ghi-ta đang hát”: Hình ảnh đàn ghi-ta phát ra âm thanh vui vẻ, tạo không khí âm nhạc tươi sáng.
• “Một đàn ghi-ta đang khóc”: Hình ảnh đàn ghi-ta phát ra âm thanh buồn bã, tạo không gian u sầu và đau khổ.

Khổ thơ 6:

• “Một đàn ghi-ta đang hát”: Lại là hình ảnh của đàn ghi-ta với âm thanh vui vẻ, tiếp tục tạo không gian âm nhạc.
• “Một đàn ghi-ta đang khóc”: Lại là hình ảnh đàn ghi-ta với âm thanh buồn bã, tạo sự tương phản với hình ảnh trước đó.

Những hình ảnh này tạo ra sự đối lập rõ rệt giữa niềm vui và nỗi buồn, làm nổi bật không gian cảm xúc đa dạng và phong phú trong bài thơ.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Bài thơ đã khắc họa hình ảnh Lorca qua nhiều chiều kích khác nhau: một nghệ sĩ sống tự do và đơn độc, một cái chết đầy bi kịch và bất công do các thế lực tàn ác gây ra, cùng với một tâm hồn nghệ sĩ vĩnh cửu.

Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bài thơ này có điểm gì đặc biệt về hình thức (dấu câu, độ dài của khổ thơ/dòng thơ, v.v.)? Xác định thể loại, cấu trúc của bài thơ và mạch cảm xúc của tác giả.

Trả lời:

Hình thức và dấu câu: Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, không bị ràng buộc bởi quy tắc về độ dài của khổ thơ hay dòng thơ. Dấu câu trong bài thơ không theo quy chuẩn truyền thống, tạo ra sự tự do trong cách diễn đạt và sáng tạo.

Thể loại: Bài thơ thuộc thể thơ tự do, không bị giới hạn bởi các quy tắc cố định. Thể loại này cho phép sự tự do trong việc trình bày và diễn đạt nội dung.

Cấu trúc: Bài thơ được chia thành ba phần:
Đoạn 1: Mô tả hình ảnh của nghệ sĩ Lorca.
Đoạn 2: Diễn tả cái chết của Lorca và sự đau xót trước sự mất mát.
Đoạn 3: Tin tưởng vào sự vĩnh cửu của âm thanh từ tiếng đàn Lorca.

Mạch cảm xúc: Bài thơ diễn tả nỗi xót thương sâu sắc đối với cái chết bi thảm của Lorca, một tài năng nghệ thuật vĩ đại. Tác giả Thanh Thảo thể hiện lòng cảm thông và sự ngưỡng mộ đối với tài năng cũng như số phận của Lorca.

Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác giả Thanh Thảo đã sử dụng những từ ngữ và hình ảnh nào để gợi tả hình tượng nhà thơ Lorca trong hai khổ thơ đầu? Những từ ngữ và hình ảnh này có điểm gì đặc biệt?

Trả lời: Trong hai khổ thơ đầu của bài “Đàn ghi-ta” của Thanh Thảo, một số hình ảnh và từ ngữ nổi bật gợi tả hình tượng nhà thơ Lorca bao gồm: “tiếng đàn bọt nước”:

Hình ảnh của tiếng đàn ghi-ta được kết hợp với hình ảnh bọt nước.

Từ “bọt nước” gợi lên cảm giác về sự rung động và sự vỡ tan, đồng thời tạo ra một âm thanh đặc biệt.

Cách diễn đạt này mang tính lạ hóa, tạo ra sự độc đáo và khác biệt trong việc thể hiện hình ảnh nhà thơ Lorca.

Câu 3 (trang 10 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm một số biểu tượng được sử dụng trong bài thơ và giải thích ý nghĩa của những biểu tượng đó.

Trả lời: Một số biểu tượng trong bài thơ:

• Tiếng đàn bọt nước: Đại diện cho âm thanh và tâm hồn nghệ sĩ của Lorca.
• Áo choàng đỏ: Tượng trưng cho tình yêu tuổi trẻ và quê hương.
• Tiếng ghi-ta lá xanh: Biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và khát vọng của Lorca.
• Vầng trăng: Tượng trưng cho sự bất tử và tinh thần nghệ sĩ.
• Dòng sông rộng: Đại diện cho cuộc sống và sự đổi mới trong văn hóa.

Bài thơ không chỉ tôn vinh và thể hiện nỗi đau trước cái chết bi thảm của Lorca mà còn thể hiện ước mong về một nền nghệ thuật cách tân. Thanh Thảo đã sử dụng hình ảnh và ngôn từ đầy cảm xúc để diễn tả một cách sâu sắc về tình yêu và cuộc sống.

Câu 4 (trang 10 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác dụng của việc lặp lại âm thanh tiếng đàn “li-la li-la li-la” là gì?

Trả lời: Việc lặp lại âm thanh “li-la li-la li-la” trong bài thơ “Đàn ghi-ta” của Thanh Thảo không chỉ tạo ra một hiệu ứng âm nhạc độc đáo mà còn làm nổi bật không gian cảm xúc mơ màng và huyền bí. Âm thanh lặp lại này không chỉ gợi lên hình ảnh của tiếng đàn ghi-ta mà còn thể hiện sự lặp đi lặp lại của cảm xúc, như một điệp khúc trong nhạc phẩm, giúp khắc sâu vào tâm trí người đọc cảm giác về sự kết nối sâu sắc và bất diệt giữa Lorca và âm nhạc của ông.

Câu 5 (trang 10 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhạc điệu của các khổ thơ thứ hai và thứ ba có điểm gì đặc biệt và được tạo nên từ những yếu tố nào?

Trả lời: Nhạc điệu trong khổ thơ thứ hai và thứ ba của bài thơ mang đến sự độc đáo thông qua việc lặp lại âm thanh “li-la li-la li-la”, tạo ra một cảm giác nhạc điệu liên tục và quấn quýt. Cấu trúc vòng lặp này không chỉ tạo nên một giai điệu dễ nhớ mà còn tạo ra không gian âm nhạc độc đáo và huyền bí, làm tăng cường sự đặc biệt trong việc thể hiện hình tượng Lorca. Nhạc điệu này giúp truyền tải những cảm xúc sâu lắng và mơ hồ, phù hợp với nội dung bài thơ về sự bi thương và tôn vinh nghệ thuật.

Câu 6 (trang 11 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cảm nhận của bạn về hình tượng nhà thơ Lorca trong bài thơ?

Trả lời: Hình tượng nhà thơ Lorca trong bài thơ hiện lên như một nghệ sĩ vĩ đại với tài năng và tâm hồn sâu sắc. Thanh Thảo không chỉ tôn vinh tài năng và những đóng góp nghệ thuật của Lorca mà còn thể hiện sự tiếc thương sâu sắc trước cái chết bi thảm của ông. Lorca được miêu tả như một biểu tượng sống động của tình yêu và sự cống hiến cho nghệ thuật, là minh chứng cho sự kết nối mạnh mẽ và bất diệt giữa nghệ sĩ và tác phẩm của mình.

Câu 7 (trang 11 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

Trả lời: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ “Đàn ghi-ta của Lorca” là sự kết hợp giữa lòng tôn vinh và sự tiếc thương đối với cái chết của nhà thơ Federico García Lorca. Bài thơ không chỉ phản ánh sự ngưỡng mộ đối với tài năng và nghệ thuật của Lorca mà còn bày tỏ khát vọng về một nền nghệ thuật đổi mới và sáng tạo, thể hiện sự hòa quyện giữa tình yêu cuộc sống và sự trân trọng nghệ thuật.

Câu 8 (trang 11 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định chủ đề, tư tưởng và thông điệp của bài thơ. Những yếu tố này được thể hiện qua các biện pháp tu từ nào?

Trả lời: Chủ đề bài thơ “Đàn ghi-ta” tập trung vào việc thể hiện sự tiếc thương sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lorca, đồng thời nhấn mạnh mong muốn về một nền nghệ thuật đổi mới và sáng tạo. Chủ đề bài thơ xoay quanh sự tôn vinh nghệ thuật và tình yêu đối với âm nhạc, được thể hiện qua hình ảnh cây đàn ghi-ta như một biểu tượng của sự kết nối và sự bất tử của nghệ thuật.

Tư tưởng:

• Tác giả Thanh Thảo thể hiện tư tưởng về sự tôn trọng và kính trọng đối với nghệ thuật và sự nghiệp của Lorca. Câu nói “Khi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn” làm nổi bật sự kết nối sâu sắc giữa Lorca và âm nhạc, phản ánh lòng yêu nghệ thuật mãnh liệt.
• Tư tưởng về tự do sáng tạo trong nghệ thuật cũng được thể hiện qua việc sử dụng thể thơ tự do, giúp giải phóng khỏi những quy tắc và cấu trúc cứng nhắc.

Thông điệp:

• Bài thơ truyền tải thông điệp về niềm đam mê và tình yêu đối với nghệ thuật, cũng như hy vọng vào một tương lai nghệ thuật đầy sáng tạo và đổi mới.
• Tiếng đàn trong bài thơ trở thành biểu tượng cho lý tưởng và cuộc đấu tranh của Lorca vì cái đẹp và sự thật, thể hiện rằng nghệ thuật không thể bị “chôn cất” hay lãng quên.

Bài thơ “Đàn ghi-ta” của Thanh Thảo là một tác phẩm đầy cảm xúc, phản ánh sự tôn vinh và yêu mến sâu sắc đối với nghệ thuật và âm nhạc, đồng thời thể hiện sự tự do và sáng tạo trong biểu đạt nghệ thuật.

Với những hướng dẫn soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.