Giải mã đề thi HSG văn lớp 10: Bí quyết làm đề 213

Đề thi HSG văn 10 là một trong những thử thách quan trọng đối với học sinh, đòi hỏi khả năng phân tích, tư duy logic và sự hiểu biết sâu rộng về văn học. Trong đó, mã đề 213 đã khiến không ít thí sinh gặp khó khăn. Tuy nhiên, với phương pháp giải quyết khoa học và chiến lược hợp lý, việc chinh phục đề thi này không phải là điều quá xa vời. Bài viết này sẽ hướng dẫn giải đề và những phân tích quan trọng giúp bạn nắm vững cách làm bài hiệu quả nhất.

Mã Đề 213

Câu 1 (8 điểm):

 Trong "Chiếu dời đô" của Lý Công Uẩn có viết: 

 “Nhìn khắp đất Việt ta, địa thế rộng rãi, đất cao mà bằng, sáng sủa thuận tiện.”
(Ngữ văn 10, Cánh Diều – NXBGD)

Từ cảm hứng về tư duy chọn đất lập đô và tinh thần trách nhiệm của người lãnh đạo, anh/chị hãy viết một bài nghị luận trình bày suy nghĩ về vai trò của tư duy chiến lược trong cuộc sống hiện đại.

Câu 2 (12 điểm):

Phân tích vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng sử thi qua đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” (trích sử thi Đăm Săn).

Từ đó, liên hệ với hình tượng Thánh Gióng để nhận xét về quan niệm anh hùng trong văn học dân gian Việt Nam.

Hướng dẫn giải mã đề 213

CÂU 1 (8 điểm)

Mở bài

Tư duy chiến lược là khả năng xác định những mục tiêu dài hạn và xây dựng các phương pháp để đạt được chúng. Điều này không chỉ thể hiện trong việc lập kế hoạch quốc gia, như trong "Chiếu dời đô" của Lý Công Uẩn, mà còn có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Tư duy chiến lược giúp con người nhìn nhận rõ hơn về tương lai, đưa ra các quyết định hợp lý và có trách nhiệm.

Thân bài

Giải thích tư duy chiến lược: 

Tư duy chiến lược là khả năng nhìn nhận, phân tích và giải quyết vấn đề trong một bối cảnh rộng lớn và lâu dài. Nó đòi hỏi người lãnh đạo hoặc mỗi cá nhân phải có cái nhìn tổng thể, biết lựa chọn con đường phù hợp để đạt được mục tiêu cuối cùng, không chỉ tập trung vào lợi ích ngắn hạn.

Vai trò của tư duy chiến lược trong cuộc sống hiện đại:

• Giúp định hướng tương lai: Tư duy chiến lược giúp con người nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng kế hoạch và mục tiêu dài hạn. Các quyết định không chỉ dựa vào nhu cầu trước mắt mà còn phải tính đến hiệu quả lâu dài.
• Tạo sự linh hoạt trong thay đổi: Trong một thế giới biến động không ngừng, việc có tư duy chiến lược giúp con người chủ động trong các tình huống và thích ứng tốt với mọi sự thay đổi.
• Xây dựng tinh thần trách nhiệm: Một người lãnh đạo có tư duy chiến lược sẽ không chỉ nghĩ đến bản thân mà còn nghĩ đến sự phát triển của tổ chức, quốc gia hay cộng đồng.

Liên hệ với thực tế: Tư duy chiến lược là yếu tố quan trọng đối với sự thành công của các nhà lãnh đạo. Ví dụ như trong thế giới doanh nghiệp, các CEO như Elon Musk hay Steve Jobs đều là những người nổi bật với tầm nhìn chiến lược rõ ràng, giúp họ đưa công ty vượt qua những thử thách và phát triển mạnh mẽ.

Kết bài

Tư duy chiến lược không chỉ là phẩm chất quan trọng của người lãnh đạo mà còn là yếu tố thiết yếu đối với mọi cá nhân trong xã hội hiện đại. Để đạt được thành công, chúng ta cần trang bị cho mình khả năng tư duy chiến lược, nhìn xa trông rộng và xây dựng kế hoạch lâu dài.

CÂU 2 (12 điểm)

Mở bài

Hình tượng người anh hùng trong văn học dân gian Việt Nam thường mang những đặc điểm đặc biệt, vừa thể hiện sức mạnh phi thường, vừa gắn liền với những lý tưởng cao đẹp của dân tộc. Đăm Săn trong sử thi Đăm Săn và Thánh Gióng trong truyền thuyết là hai hình mẫu anh hùng điển hình, đại diện cho lòng yêu nước và ý chí chiến đấu bảo vệ quê hương. Qua việc phân tích hai hình tượng này, ta có thể nhận thấy những đặc trưng quan trọng trong quan niệm về anh hùng của dân tộc Việt Nam.

Thân bài:

Phân tích hình tượng Đăm Săn trong “Chiến thắng Mtao Mxây”:

• Sức mạnh phi thường và lòng dũng cảm: Đăm Săn là một vị anh hùng sử thi điển hình với sức mạnh phi thường. Trong trận chiến với Mtao Mxây, ông không chỉ chiến đấu bằng sức mạnh cơ bắp mà còn thể hiện trí tuệ chiến lược trong việc điều binh khiển tướng.
• Tính lãnh đạo và uy quyền: Đăm Săn là người đứng đầu bộ tộc, dẫn dắt nhân dân đi chiến đấu chống kẻ thù. Sự mạnh mẽ, tài trí của ông khiến người dân nể phục và tin tưởng tuyệt đối.
• Khát vọng bảo vệ cộng đồng: Đăm Săn chiến đấu không chỉ vì danh vọng cá nhân mà vì sự bình yên và hạnh phúc của cộng đồng, của toàn bộ bộ tộc. Điều này thể hiện lý tưởng cao đẹp của người anh hùng trong sử thi.

Liên hệ với hình tượng Thánh Gióng:

• Sức mạnh siêu nhiên: Thánh Gióng, mặc dù sinh ra trong một gia đình nghèo khó, nhưng khi đất nước cần, Gióng đã hóa thân thành một chiến binh mạnh mẽ, đánh bại quân giặc xâm lược. Sự biến hóa kỳ diệu này thể hiện sức mạnh vô biên của người anh hùng trong truyền thuyết.
• Tinh thần yêu nước: Thánh Gióng không chỉ là một chiến binh mạnh mẽ mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, sẵn sàng hy sinh tất cả để bảo vệ tổ quốc. Hình tượng Thánh Gióng thể hiện khát vọng bảo vệ đất nước khỏi những kẻ thù xâm lược.

Quan niệm về anh hùng trong văn học dân gian Việt Nam:

• Anh hùng là người mang sức mạnh phi thường: Cả Đăm Săn và Thánh Gióng đều có những khả năng vượt trội so với người thường, thể hiện sự kỳ diệu trong văn học dân gian.
• Anh hùng là người có lý tưởng cao cả: Họ chiến đấu vì mục đích lớn lao, không chỉ vì bản thân mà còn vì sự thịnh vượng của cộng đồng và đất nước.
• Anh hùng mang tinh thần yêu nước và bảo vệ tổ quốc: Cả hai nhân vật đều có mục tiêu chung là bảo vệ dân tộc, bảo vệ quê hương, và chống lại kẻ thù xâm lược.

Kết bài

Qua hình tượng Đăm Săn và Thánh Gióng, ta thấy rằng quan niệm về anh hùng trong văn học dân gian Việt Nam không chỉ là sức mạnh phi thường, mà còn là lòng yêu nước, sự hy sinh vì sự nghiệp chung. Những anh hùng này không chỉ là hình mẫu lý tưởng mà còn là niềm tự hào của dân tộc, phản ánh tinh thần bất khuất, kiên cường của con người Việt Nam trong mọi hoàn cảnh.

Việc giải mã đề 213 trong kỳ thi HSG văn 10 không chỉ giúp học sinh làm quen với các dạng câu hỏi mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy, phân tích sâu sắc. Thông qua việc áp dụng các phương pháp giải bài hợp lý, thí sinh có thể cải thiện khả năng làm bài thi và đạt được kết quả cao. Hãy kiên trì luyện tập và chuẩn bị kỹ càng để tự tin bước vào kỳ thi với kết quả mong muốn.