Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (trong đời sống xã hội)

Hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (trong đời sống xã hội) Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Trong thực tế, chúng ta thường phải đối diện với các vấn đề xã hội quan trọng. Việc quan tâm và thảo luận về những vấn đề này là vô cùng cần thiết, không chỉ mang lại lợi ích cho từng cá nhân mà còn có sức ảnh hưởng lớn đến nhận thức cộng đồng. Nhờ đó, mọi người có thể cùng nhau hành động và đóng góp vào việc giải quyết vấn đề thông qua những hành động thiết thực và phù hợp với khả năng của mỗi người.

Yêu cầu:

• Xác định rõ vấn đề cần thảo luận trong xã hội (liên quan đến phát triển đất nước, đời sống cộng đồng, quyền lợi và nghĩa vụ cá nhân, v.v…).
• Phân tích bản chất và phạm vi ảnh hưởng của vấn đề đối với xã hội (tích cực hoặc tiêu cực); tổ chức luận điểm một cách mạch lạc, đưa ra lý lẽ thuyết phục, và cung cấp bằng chứng cụ thể và tiêu biểu.
• Đưa ra và phản bác các ý kiến trái chiều liên quan đến vấn đề, dựa trên cơ sở lý luận vững chắc.
• Đề xuất các giải pháp thực tế để khắc phục những bất cập trong vấn đề được thảo luận.

*Phân tích ngữ liệu tham khảo

Văn bản: “Bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa của đất nước” (trang 79-81, sách giáo khoa Ngữ văn 9, Tập 2)

*Thực hành viết theo các bước

1. Trước khi bắt tay vào viết

a. Chọn đề tài

Để lựa chọn một đề tài phù hợp cho bài viết, em cần cân nhắc phạm vi nội dung mà phần Viết yêu cầu, cụ thể là các vấn đề quan trọng trong đời sống xã hội cần giải quyết. Hãy thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như sách báo và các phương tiện truyền thông để làm cơ sở cho việc tìm kiếm đề tài.

Dưới đây là một số gợi ý về các vấn đề có thể tham khảo:

• Bảo vệ và phục hồi rừng, trồng cây xanh để chống xói mòn đất.
• Chuyển đổi số và tác động của nó đối với mỗi cá nhân.
• Bảo vệ nguồn nước cho hiện tại và tương lai.
• Văn hóa giao thông và trách nhiệm cá nhân.
• Tầm quan trọng của thực phẩm sạch trong đời sống hàng ngày.

b. Tìm ý

Sau khi đã chọn được đề tài cho bài viết, bước tiếp theo là tìm ý. Việc này đòi hỏi em phải nghiên cứu sâu về vấn đề để hiểu rõ bản chất và các khía cạnh của nó. Dựa trên kinh nghiệm viết các bài nghị luận trước đây như bài 1 “Thế giới kì ảo” và bài 3 “Hồn nước nằm trong tiếng mẹ cha”, em có thể sử dụng các câu hỏi gợi ý để xác định ý tưởng cho bài viết, chẳng hạn:

• Vấn đề cần giải quyết là gì? Ví dụ, trong phần Mở bài, bài viết tham khảo có thể nêu rõ vấn đề liên quan đến di sản văn hóa và trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo tồn chúng.
• Ý kiến của em về vấn đề là gì? Trong bài viết tham khảo, người viết nêu quan điểm về giá trị của di sản văn hóa và nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống. Bài viết cũng chỉ ra tình trạng xuống cấp và mất mát của di sản do nhiều nguyên nhân khác nhau.
• Có những ý kiến trái ngược nào có thể xuất hiện? Cần sử dụng lí lẽ và bằng chứng gì để phản bác? Các quan điểm trái chiều về việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa có thể đa dạng, ví dụ như ý kiến cho rằng di sản nên được tôn tạo theo hướng hiện đại hóa. Bài viết cần cung cấp lý do và bằng chứng để bác bỏ các quan điểm này.
• Giải pháp nào cần được đưa ra để giải quyết vấn đề? Bài viết tham khảo có thể đề xuất các giải pháp cụ thể để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, nhấn mạnh trách nhiệm của từng cá nhân trong việc này và kết nối vấn đề với chính bản thân em trong phần Kết bài.

c. Lập dàn ý

Các ý tưởng mà em đã tìm kiếm vẫn chỉ là danh sách sơ lược. Để tổ chức bài viết một cách mạch lạc, em cần sắp xếp những ý tưởng đó vào các phần cụ thể theo một trật tự hợp lý.

Dàn ý:

– Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần thảo luận trong bối cảnh đời sống xã hội và lý do tại sao vấn đề này cần được xem xét.

– Thân bài:

– Trình bày quan điểm cá nhân: Xây dựng hệ thống luận điểm để làm rõ ý kiến của em về vấn đề.

• Luận điểm 1: Phân tích bản chất của vấn đề và sự biểu hiện của nó trong thực tế xã hội, kèm theo lý lẽ và dẫn chứng cụ thể.
• Luận điểm 2: Đánh giá tác động của vấn đề đối với cá nhân, cộng đồng và quốc gia, xét cả khía cạnh tích cực và tiêu cực, hỗ trợ bằng lý lẽ và bằng chứng.
• Luận điểm 3: Xác định trách nhiệm của từng cá nhân đối với vấn đề, sử dụng lý lẽ và dẫn chứng để làm rõ.

– Phản bác ý kiến trái chiều: Trình bày các quan điểm trái ngược và phản bác chúng bằng lý lẽ và chứng cứ hợp lý.

– Đề xuất giải pháp: Đưa ra các giải pháp khả thi nhằm giải quyết vấn đề và làm rõ cách thức thực hiện.

Kết bài: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng và giải quyết hiệu quả vấn đề đã nêu, khẳng định ý nghĩa của việc hành động đúng đắn.

2. Viết bài

Khi viết bài, em nên lưu ý các điểm sau:

• Theo sát yêu cầu và dàn ý: Đảm bảo rằng từng phần của bài viết được triển khai phù hợp với cấu trúc và yêu cầu đã đề ra.
• Áp dụng kinh nghiệm và kỹ thuật viết: Rút kinh nghiệm từ các bài nghị luận xã hội trước đây và từ việc đọc văn bản nghị luận trong bài học này. Sử dụng linh hoạt các kỹ thuật viết để làm phong phú nội dung bài viết.
• Mở bài: Em có thể chọn mở bài theo cách trực tiếp (giới thiệu ngay vấn đề cần bàn luận) hoặc gián tiếp (sử dụng một câu chuyện, thông tin, câu nói nổi tiếng, hoặc một quan điểm trái ngược để dẫn dắt vào vấn đề).
• Triển khai luận điểm trong phần Thân bài: Chú trọng sử dụng lý lẽ và dẫn chứng cụ thể để làm tăng sức thuyết phục của bài viết. Quan sát cách các lý lẽ và bằng chứng được trình bày trong các văn bản đọc và bài viết tham khảo để học hỏi.
• Kết bài: Kết nối với trách nhiệm cá nhân trong việc giải quyết vấn đề đã nêu. Ví dụ, “Hơn bảy mươi phần trăm cơ thể bạn là nước” không còn chỉ là một khẩu hiệu quảng cáo mà giờ đây là một lời nhắc nhở quan trọng về sự cần thiết của nước sạch trong cuộc sống. Đặc biệt khi nguồn nước sạch đang ngày càng khan hiếm như hiện nay.

Bài mẫu tham khảo:

Khi chúng ta đề cập đến nước sạch, điều đầu tiên thường nghĩ đến là các nguồn nước như nước máy, nước giếng, hay nước mưa. Những nguồn nước này đóng vai trò thiết yếu trong đời sống hàng ngày của con người, từ việc uống nước, tắm rửa, đến việc chế biến thực phẩm và phục vụ cho các hoạt động sản xuất mà không gây hại cho sức khỏe.

Tầm quan trọng của nước sạch không thể phủ nhận. Con người có thể nhịn ăn trong vài ngày, nhưng thiếu nước trong một thời gian ngắn có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe. Nước là thành phần chính của cơ thể con người, chiếm hơn 70% trọng lượng cơ thể, và nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng cơ bản như vận chuyển chất dinh dưỡng, duy trì nhiệt độ cơ thể, và thanh lọc các chất độc. Nếu nước không sạch, thực phẩm sẽ không được rửa sạch, ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Hơn nữa, nước sạch còn quan trọng trong việc chế biến thực phẩm, nếu thiếu nước sạch, thực phẩm sẽ bị chế biến không đạt yêu cầu, dẫn đến việc con người phải đối mặt với những món ăn không đạt tiêu chuẩn.

Nước sạch không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân mà còn là yếu tố không thể thiếu trong sản xuất. Nước cần thiết cho nông nghiệp để tưới tiêu, cho công nghiệp nặng để làm mát máy móc, và cho công nghiệp nhẹ để làm sạch nguyên liệu. Việc bảo đảm nguồn nước sạch là điều kiện thiết yếu cho sự phát triển kinh tế và duy trì các hoạt động sản xuất.

Tuy nhiên, nước sạch không phải là tài nguyên vô tận. Nguồn nước đang dần cạn kiệt do ô nhiễm và lãng phí. Các mạch nước ngầm ngày càng suy giảm, các con sông như sông Hồng và sông Đuống đang gặp phải tình trạng mực nước thấp nghiêm trọng. Ô nhiễm do chất thải sinh hoạt và hóa học đã làm cho nhiều nguồn nước trở nên ô nhiễm. Tình trạng này không chỉ xảy ra ở những khu vực khô hạn mà còn ở các thành phố lớn như Hà Nội, nơi ô nhiễm sông và các bệnh liên quan đến nước ô nhiễm đã trở thành vấn đề nghiêm trọng.

Việc thiếu nước sạch đang trở thành một mối đe dọa lớn đối với sự sống của nhân loại. Trái đất đang phải chịu áp lực lớn khi cạn kiệt nguồn nước, trong khi dân số ngày càng tăng.

Để bảo vệ nước sạch và đảm bảo sự sống, chúng ta cần thực hiện những biện pháp ngay lập tức. Tiết kiệm nước là một cách hiệu quả để ứng phó với tình trạng hiện tại. Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề lâu dài, cần có sự nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, xử lý rác thải một cách khoa học, và bảo vệ các khu vực rừng để cải thiện chất lượng nước. Cần gióng lên hồi chuông cảnh báo và hành động đồng bộ để bảo vệ những tài nguyên quý giá như nước sạch, không khí và rừng.

Bạn nghĩ sao về các biện pháp cụ thể mà cộng đồng và các cơ quan chức năng có thể thực hiện để bảo vệ nguồn nước sạch hiện nay?

3. Chỉnh sửa bài viết

– Đọc lại bài viết một cách cẩn thận và đặt các câu hỏi để tự đánh giá từng phần và khía cạnh của bài viết:

• Vấn đề thảo luận đã được trình bày rõ ràng chưa?
• Các khía cạnh và bản chất của vấn đề đã được làm sáng tỏ đầy đủ? Ý kiến cá nhân của bạn về vấn đề có được nêu rõ không? Tầm quan trọng của vấn đề đối với đời sống xã hội có được làm nổi bật không?
• Thực trạng của vấn đề đã được mô tả chi tiết? Các giải pháp đề xuất có khả thi không? Bạn đã nêu rõ trách nhiệm của mình trong việc giải quyết vấn đề như thế nào?
• Có trình bày và phản bác ý kiến trái chiều không? Việc phản bác đã được thực hiện với đủ căn cứ và lý lẽ chưa?
• Từng luận điểm có được hỗ trợ bởi lý lẽ và bằng chứng thuyết phục không?
• Bài viết có mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, hay cách diễn đạt không? Các đoạn văn và câu có được liên kết chặt chẽ?

– Sau khi hoàn tất việc rà soát, nếu phát hiện bất kỳ điểm nào cần cải thiện, hãy bổ sung, chỉnh sửa hoặc thay thế để nâng cao chất lượng bài viết.

Hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (trong đời sống xã hội) Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.