Soạn bài Văn hóa hoa – cây cảnh
Hướng dẫn soạn bài Văn hóa hoa – cây cảnh – Ngữ văn 9 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc bài
Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Yêu thiên nhiên là một tình cảm tự nhiên và đặc điểm của con người. Theo em, tình yêu đó có những biểu hiện nổi bật nào?
Trả lời
Tình yêu thiên nhiên là một tình cảm cao quý và sâu sắc, được thể hiện qua nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Dưới đây là một số biểu hiện nổi bật:
Trân trọng và gìn giữ vẻ đẹp thiên nhiên: Yêu thiên nhiên không chỉ là cảm nhận vẻ đẹp mà còn là biết ơn những gì thiên nhiên ban tặng cho cuộc sống của con người. Từ không khí trong lành giúp ta hít thở, nguồn nước sạch cho cuộc sống, đến lương thực và các tài nguyên thiên nhiên phục vụ cho nhu cầu hàng ngày. Sự trân trọng này còn được thể hiện qua việc ta cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên qua từng mùa, từng khoảnh khắc: bình minh rực rỡ, hoàng hôn lãng mạn, bầu trời sao lấp lánh, hay màu sắc của lá cây thay đổi theo mùa.
Tìm đến thiên nhiên để thư giãn và giải trí: Thiên nhiên không chỉ mang đến nguồn năng lượng tích cực mà còn là nơi con người tìm đến để thư giãn, tái tạo năng lượng sau những giờ làm việc căng thẳng. Tham gia các hoạt động ngoài trời như dã ngoại, leo núi, cắm trại, đi bộ trong rừng hay đơn giản là ngồi dưới bóng cây, cảm nhận làn gió mát lành đều là những cách để ta hòa mình vào thiên nhiên. Những không gian xanh như công viên, vườn hoa cũng là lựa chọn tuyệt vời để thư giãn và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.
Tìm hiểu và học hỏi về thiên nhiên: Tình yêu thiên nhiên còn thể hiện qua sự ham học hỏi, tìm hiểu về thế giới tự nhiên xung quanh. Tham gia vào các hoạt động giáo dục môi trường, bảo vệ thiên nhiên hay đơn giản là đọc sách, xem phim tài liệu về các hệ sinh thái, động thực vật đều là những cách để ta mở rộng hiểu biết của mình. Đồng thời, việc quan tâm đến các vấn đề như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và hành động để bảo vệ môi trường sống là biểu hiện rõ ràng của tình yêu thiên nhiên. Điều này không chỉ giúp chúng ta sống hài hòa với thiên nhiên mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên cho các thế hệ tương lai.
Câu 2 (trang 96 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Trong bối cảnh đời sống hiện đại, việc tạo ra một không gian cư trú gần gũi, thân thiện với thiên nhiên có thể gặp phải những thách thức gì?
Trả lời
Trong bối cảnh đời sống hiện đại, việc tạo ra một không gian cư trú gần gũi, thân thiện với thiên nhiên đối mặt với nhiều thách thức đáng kể:
Thiếu hụt diện tích: Với tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, không gian sống tại các thành phố lớn trở nên chật hẹp. Đất đai trở thành tài nguyên khan hiếm, dẫn đến việc khó khăn trong việc bố trí các mảng xanh, vườn cây, hay khu vực mở trong các khu cư trú. Sự hạn chế về diện tích này làm giảm khả năng thiết kế những không gian thân thiện với thiên nhiên, đòi hỏi sự sáng tạo và kỹ thuật cao trong quy hoạch.
Chi phí đầu tư cao: Việc thiết kế và xây dựng một không gian sống gần gũi với thiên nhiên đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu khá lớn. Từ việc chọn lựa vật liệu thân thiện với môi trường, đến việc lắp đặt các hệ thống tiết kiệm năng lượng, tất cả đều đòi hỏi một nguồn vốn không nhỏ. Ngoài ra, các công nghệ tiên tiến như hệ thống năng lượng mặt trời, thu nước mưa hay hệ thống thông gió tự nhiên cũng cần đến chi phí bảo trì và vận hành đáng kể.
Khó khăn trong việc bảo trì: Một không gian cư trú gắn liền với thiên nhiên không chỉ cần được xây dựng mà còn đòi hỏi sự chăm sóc và bảo trì thường xuyên. Các yếu tố tự nhiên như cây cối, thảm cỏ, hay các hệ thống sinh thái nhân tạo đều cần được bảo dưỡng định kỳ để duy trì sự tươi mới và chức năng. Tuy nhiên, việc này có thể gặp khó khăn do thiếu nguồn lực hoặc sự bận rộn trong cuộc sống hiện đại.
Thiếu hụt thông tin và kiến thức: Không phải ai cũng có đủ kiến thức và hiểu biết để thiết kế và duy trì một không gian sống thân thiện với thiên nhiên. Việc thiếu thông tin về cách chọn cây cối phù hợp, cách bảo vệ môi trường trong quá trình xây dựng, hay các giải pháp tiết kiệm năng lượng có thể khiến cho việc hiện thực hóa ý tưởng này trở nên khó khăn.
Tác động từ môi trường xung quanh: Môi trường xung quanh, đặc biệt là trong các khu đô thị, thường bị ô nhiễm bởi tiếng ồn, không khí, và các yếu tố gây hại khác. Những tác động này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không gian sống mà còn gây khó khăn trong việc duy trì một môi trường sống xanh, sạch.
Văn hóa và thói quen sinh hoạt: Văn hóa và thói quen sinh hoạt của con người trong đời sống hiện đại đôi khi không ủng hộ việc sống gần gũi với thiên nhiên. Các thói quen tiêu thụ cao, lối sống nhanh, và sự phụ thuộc vào công nghệ hiện đại có thể mâu thuẫn với việc duy trì một không gian sống xanh, gần gũi với thiên nhiên. Thay đổi những thói quen này là một thách thức lớn, đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm.
Sau khi đọc bài
Câu 1 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu nhận xét về việc sách giáo khoa đặt văn bản Văn hoá hoa – cây cảnh bên cạnh văn bản Yên Tử, núi thiêng.
Trả lời:
Việc sách giáo khoa lựa chọn đặt văn bản “Văn hóa hoa – cây cảnh” của Trần Quốc Vượng bên cạnh tác phẩm “Yên Tử, núi thiêng” không chỉ là một cách tiếp cận sáng tạo mà còn mang tính giáo dục sâu sắc. Cả hai văn bản này đều phản ánh mối liên kết bền chặt và tinh tế giữa con người và thiên nhiên, điều này không chỉ thể hiện qua vẻ đẹp của hoa và cây cảnh, mà còn qua sự linh thiêng của núi rừng.
Đồng thời, cả hai đều nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa tâm linh trong đời sống tinh thần của người Việt, nơi mà thiên nhiên không chỉ là nguồn sống mà còn là nơi con người tìm thấy sự bình yên và thanh thản trong tâm hồn. Qua việc đặt hai văn bản này cạnh nhau, học sinh không chỉ được mở rộng kiến thức về văn hóa và thiên nhiên mà còn được khơi gợi lòng yêu mến và tôn trọng đối với di sản văn hóa và tinh thần của dân tộc.
Câu 2 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tìm hiểu bố cục của văn bản, qua đó, đánh giá cách tác giả triển khai ý tưởng và trình bày thông tin.
Trả lời:
– Bố cục:
+ Đoạn 1: Giới thiệu về vấn đề.
+ Đoạn 2, 3: Điều kiện then chốt dẫn đến sự xuất hiện của thiên nhiên thứ hai.
+ Đoạn 4 – 9: Truyền thống sống hài hòa với tự nhiên của người Việt Nam.
+ Đoạn 10 – 13: Bề rộng văn hóa của Việt Nam.
+ Đoạn 14 – 16: Thú chơi hoa – cây cảnh của con người.
– Tác giả triển khai ý tưởng và trình bày thông tin theo trình tự chặt chẽ đưa người đọc đến các vấn đề liên quan đến văn hóa hoa, cây cảnh.
Câu 3 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xác định tính đa dạng của các thông tin được tác giả nêu lên xoay quanh việc làm sáng tỏ vấn đề: Người Việt thực sự có một văn hoá ứng xử riêng với thiên nhiên.
Trả lời:
Phần phân tích của bạn thể hiện rõ ràng tính đa dạng trong cách tác giả khám phá và phân tích văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt. Bạn đã chỉ ra rằng tác giả đã sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau, từ văn học, ngôn ngữ, tục ngữ, ca dao, cho đến các quan sát thực tế. Điều này cho thấy sự phong phú trong cách tiếp cận và tìm hiểu về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong văn hóa Việt Nam.
Điều này cũng nhấn mạnh rằng, trong văn hóa Việt, thiên nhiên không chỉ là môi trường sống mà còn là một yếu tố quan trọng định hình bản sắc văn hóa và tâm hồn dân tộc. Việc sống hài hòa với thiên nhiên, chăm sóc và trân trọng nó, đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người Việt, từ đời sống vật chất đến tinh thần.
Phân tích của bạn rất sâu sắc và làm nổi bật tầm quan trọng của sự đa dạng thông tin trong việc hiểu rõ hơn về văn hóa Việt Nam.
Câu 4 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tại sao nói về một vấn đề của văn hoá, tác giả lại hết sức quan tâm tìm hiểu, tập hợp các cứ liệu văn học và ngôn ngữ?
Trả lời:
Tác giả quan tâm đến việc tìm hiểu và tập hợp các cứ liệu văn học và ngôn ngữ bởi vì những nguồn tài liệu này chứa đựng giá trị văn hóa sâu sắc và lâu đời của dân tộc. Văn học và ngôn ngữ không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là kho tàng quý giá lưu giữ tri thức, quan niệm, và cảm xúc của con người qua nhiều thế hệ. Những tác phẩm văn học và các biểu hiện ngôn ngữ phản ánh một cách chân thực và sinh động về thế giới quan, quan điểm sống và các giá trị tinh thần của người dân.
Chính từ những tài liệu này, tác giả có thể chứng minh và làm nổi bật vấn đề mà ông muốn truyền đạt: văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt không chỉ là hành động bề ngoài mà còn là một phần biểu hiện của tư duy, quan điểm sống và tình cảm sâu xa. Thông qua việc nghiên cứu và phân tích các cứ liệu văn học và ngôn ngữ, tác giả có thể làm rõ mối liên hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên trong nền văn hóa Việt Nam, từ đó góp phần nâng cao nhận thức và đánh giá đúng mức về những giá trị văn hóa này.
Câu 5 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu nhận xét của em về mạch liên kết giữa các thông tin trong văn bản.
Trả lời:
Mạch liên kết giữa các thông tin trong văn bản được tác giả xây dựng một cách logic và chặt chẽ. Từ việc giới thiệu khái niệm “văn hóa hoa – cây cảnh”, tác giả đã dẫn dắt người đọc qua các ví dụ cụ thể và phân tích sâu sắc. Cuối cùng, tác giả đưa ra kết luận về tầm quan trọng của văn hóa hoa – cây cảnh đối với đời sống văn hóa và tinh thần của người Việt. Sự chuyển tiếp giữa các phần thông tin được thực hiện một cách mượt mà, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu rõ ý đồ của tác giả. Điều này đồng thời giúp người đọc cảm nhận được sự phong phú và đa dạng của văn hóa ứng xử với thiên nhiên trong đời sống của người Việt.
Câu 6 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Việc tác giả huy động kiến thức đa lĩnh vực (văn hoá, văn học, ngôn ngữ, lịch sử, địa lí) khi đưa thông tin về vấn đề đã tạo nên đặc điểm gì của văn bản?
Trả lời:
– Việc tác giả huy động kiến thức đa lĩnh vực (văn hóa, văn học, ngôn ngữ, lịch sử, địa lí) khi đưa thông tin về vấn đề đã tạo nên đặc điểm đa dạng, phong phú của văn bản thông tin
Câu 7 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Thông điệp có ý nghĩa nhất mà em tiếp nhận được từ văn bản là gì?
Trả lời:
– Thông điệp có ý nghĩa là sự gắn kết mật thiết giữa con người và thiên nhiên, cũng như việc ứng xử với thiên nhiên không chỉ là hành động vật lý mà còn là biểu hiện của một nền văn hóa tinh thần phong phú, sâu sắc và bền vững qua thời gian.
Với những hướng dẫn soạn bài Văn hóa hoa – cây cảnh – Ngữ văn 9 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
