Soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo trong một tác phẩm văn học

Hướng dẫn soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo trong một tác phẩm văn học – Ngữ văn 12 tập 1 – Kết nối tri thức, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Yêu cầu

– Giới thiệu ngắn gọn những thông tin chính về vấn để được chọn: tác phẩm, tác giả; nội dung đặt ra liên quan đến chủ để bài nói.

– Lựa chọn được một hoặc một vài phương diện nổi bật của sự vay mượn trong tác phẩm (như cốt truyện, nhân vật, tình tiết,..) để phân tích, qua đó, nêu những phát hiện về sự vay mượn- cải biến – sáng tạo của tác giả so với “nguyên mẫu”.

– Đánh giá chung về ý nghĩa của vấn để đặt ra trong bài nói.

Thực hành nói theo các bước

1.Chuẩn bị nói

a.Lựa chọn đề tài

Đề tài của bài trình bày có thể là để tài mà bạn đã thực hiện ở phần Viết. Nên lựa chọn đề tài phù hợp với điều kiện đọc và tra cứu tài liệu tham khảo của bạn.

b.Tìm ý và sắp xếp ý

Một số câu hỏi tìm ý:

– Nội dung chính của bài nói là gi? Tác giả, tác phẩm nào sẽ được tập trung phân tích?

– Tác phẩm được chọn chịu ảnh hưởng từ tác phẩm nào có trước? Căn cứ xác định có quan hệ vay mượn – cải biến ở đây là gì?

– Đâu là phương diện cho thấy rõ nhất sự tiếp nhận ảnh hưởng từ “nguyên mẫu”? Bài nói sẽ nhấn mạnh điềm gì khi đề cập vấn đề này?

– Các biểu hiện chính của việc vay mượn là gì? Nên đánh giá thế nào về mức độ, tính chất của mối quan hệ vay muợn – cải biến ở trường hợp này?

– Tác giả có những sáng tạo nổi bật gì khi tiếp nhận ảnh hưởng và vay mượn chất liệu cho sáng tác của mình?

– Việc vay mượn – cải biến – sáng tạo của tác giả nói lên được điều gì về bối cảnh văn học lúc tác phẩm ra đời?

Nếu bài nói được xây dựng dựa trên bài viết đã thực hiện, cần lựa chọn từ bài viết những ý (luận điểm) quan trọng nhất, thể hiện được những tìm tòi, khám phá riêng của mình; đồng thời sắp xếp các ý đã chọn theo một trình tự logic, phù hợp với tính chất của bài nói.

2.Thực hành nói

– Mở đầu: Giới thiệu vấn đề trình bày, đối tượng và phạm vi nội dung sẽ được đề cập.

– Triển khai. Lần lượt trình bày các luận điểm chính, phối hợp nhịp nhàng giữa lời nói và nội dung của các slide trình chiếu (nếu có).

– Kết luận: Tóm lược vấn đề đã trình bày; nêu nhận định, đánh giá khái quát về sự vay mượn – cải biến – sáng tạo của tác giả; ý nghĩa, giá trị thực tế của việc vay mượn – cải biến – sáng tạo được thể hiện trong tác phẩm.

Bài nói mẫu tham khảo:

Kính thưa quý thầy cô và các bạn,

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một chủ đề thú vị và quan trọng trong văn học: việc vay mượn, cải biến và sáng tạo. Đây không chỉ là một khía cạnh kỹ thuật trong việc viết văn mà còn là nền tảng của sự phát triển và đa dạng trong nghệ thuật. Qua buổi thảo luận này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách các tác giả sử dụng và biến đổi các yếu tố văn học có sẵn để tạo ra những tác phẩm mới mẻ, độc đáo và ý nghĩa.

Vay mượn trong văn học không đơn thuần là sao chép, mà là việc sử dụng các yếu tố từ các tác phẩm khác như cốt truyện, nhân vật, chi tiết, mô típ và ngôn ngữ để làm phong phú nội dung và hình thức của tác phẩm mới. Ví dụ, Nguyễn Du đã lấy cảm hứng từ Truyện Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài Nhân để sáng tạo Truyện Kiều, không chỉ sao chép mà còn sáng tạo và cải biến để phản ánh tư tưởng và cảm xúc cá nhân. Tương tự, nhiều nhà văn Việt Nam đã chuyển thể vở kịch Hamlet của Shakespeare, kết hợp với văn hóa và xã hội Việt Nam để tạo ra những tác phẩm mang dấu ấn riêng.

Cải biến là bước tiếp theo sau vay mượn, nơi các tác giả thay đổi các yếu tố đã mượn để phù hợp với mục đích sáng tạo của mình. Cải biến có thể là thay đổi cốt truyện, nhân vật, chi tiết, mô típ hoặc sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh sáng tạo để làm cho tác phẩm trở nên độc đáo. Nguyễn Du, chẳng hạn, đã cải biến nhiều chi tiết trong Truyện Kiều để tạo ra một tác phẩm với nội dung và ý nghĩa mới, trong khi Shakespeare đã thay đổi nhiều yếu tố trong Hamlet để phản ánh xã hội và văn hóa Anh thời bấy giờ.

Sáng tạo là yếu tố quyết định giá trị của tác phẩm. Nó không chỉ kết hợp hài hòa giữa việc mượn và cải biến mà còn thể hiện bản sắc riêng của mỗi tác giả. Truyện Kiều của Nguyễn Du là một minh chứng cho sự sáng tạo độc đáo, thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc và tài năng nghệ thuật. Vở kịch Hamlet của Shakespeare là một sáng tạo phản ánh những suy tư sâu sắc về cuộc đời và con người.

Việc vay mượn, cải biến và sáng tạo có mối quan hệ mật thiết, hỗ trợ lẫn nhau. Vay mượn tạo nền tảng cho cải biến và sáng tạo; cải biến là cầu nối giữa vay mượn và sáng tạo; sáng tạo là yếu tố quyết định giá trị của tác phẩm. Việc sử dụng hợp lý các yếu tố này không chỉ tạo nên giá trị của tác phẩm mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với các tác giả và tác phẩm gốc.

Hiểu rõ tầm quan trọng của vay mượn, cải biến và sáng tạo giúp chúng ta đánh giá cao giá trị của tác phẩm văn học và phát huy hiệu quả sáng tạo trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hãy cùng nhau khám phá và thảo luận để hiểu sâu hơn về chủ đề này và áp dụng những hiểu biết này vào nghiên cứu và sáng tác văn học.

3.Trao đổi, đánh giá

Với những hướng dẫn soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo trong một tác phẩm văn học – Ngữ văn 12 tập 1 – Kết nối tri thức như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.