Soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ

Hướng dẫn soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Định hướng

a) Xem lại yêu cầu về việc so sánh và đánh giá hai tác phẩm thơ đã nêu trong phần Viết.

b) Khi trình bày về việc so sánh và đánh giá hai tác phẩm thơ, các em cần lưu ý:

• Xác định rõ hai văn bản thơ có những khía cạnh tương đồng và khác biệt mà có thể so sánh và đánh giá.
• Chú ý đến cách trình bày bằng lời trước tập thể, nhận biết sự khác biệt giữa văn nói và văn viết, đồng thời kết hợp các yếu tố phi ngôn ngữ như ngữ điệu, cử chỉ để tăng tính thuyết phục khi trình bày.

Thực hành

Bài tập: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 80)

Trình bày ý kiến so sánh, đánh giá hai bài thơ (hoặc hai đoạn thơ ở hai bài thơ khác nhau).

a) Chuẩn bị

• Chọn hai bài thơ (hoặc hai đoạn thơ trong hai bài thơ khác nhau) mà em thấy ấn tượng. Ví dụ: Việt Bắc của Tố Hữu và Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao.
• Xác định và nghiên cứu kỹ nội dung so sánh và đánh giá giữa hai bài thơ (hoặc hai đoạn thơ). Ví dụ: So sánh phong vị dân gian trong Việt Bắc của Tố Hữu và Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao.
• Xây dựng nội dung so sánh và đánh giá, sau đó trình bày trên giấy A0 hoặc sử dụng phần mềm trình chiếu như PowerPoint.

b) Tìm ý và lập dàn ý

Tham khảo mục 2.1, phần Viết, ý b, và điều chỉnh các ý sao cho phù hợp với yêu cầu trình bày của bài.

c) Nói và nghe

Tham khảo các yêu cầu đã nêu trong Bài 6, phần Nói và nghe, mục c (trang 31), và đối chiếu với dàn ý đã chuẩn bị trong bài này để đảm bảo tính logic và mạch lạc khi trình bày.

Bài mẫu tham khảo:

Em chào cô và các bạn! Hôm nay, em xin phép trình bày về sự so sánh nét đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của hai bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu và Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao.

Tố Hữu được mệnh danh là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam, và những vần thơ của ông luôn ngập tràn tình yêu Tổ quốc. Điều này cũng hiện diện rõ nét trong Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao. Tuy hai bài thơ cùng chung một đề tài và nguồn cảm hứng, nhưng mỗi bài lại tỏa sáng với nét độc đáo riêng.

Cả hai bài thơ đều khắc họa tình cảm gắn bó keo sơn giữa con người, là tình yêu thiết tha, mặn nồng với quê hương, đất nước. Riêng Trần Vàng Sao, ông đã tạo ra một sự kết nối kỳ lạ giữa những yếu tố tưởng chừng như đối lập, làm cho tình yêu nước trở nên gần gũi, không xa vời.

Bên cạnh tình yêu đất nước sâu lắng, hình ảnh người mẹ Việt Nam cũng hiện lên rạng ngời trong những vần thơ dịu dàng. Trong Việt Bắc, hình ảnh “người mẹ nắng cháy lưng” gợi lên sự tần tảo, gian khổ của người mẹ chắt chiu từng hạt bắp. Trong khi đó, Bài thơ của một người yêu nước mình khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần, thương con vô bờ bến, âm thầm hy sinh. Dù trong Việt Bắc, đó là tình cảm của các chiến sĩ cách mạng dành cho người mẹ, còn trong Bài thơ của một người yêu nước mình là tình mẫu tử thiêng liêng, nhưng cả hai bài thơ đều tôn vinh hình ảnh người phụ nữ Việt Nam chịu thương, chịu khó, cống hiến cho Tổ Quốc.

Nét riêng biệt của hai bài thơ còn được thể hiện ở âm hưởng của chúng. Việt Bắc là một khúc ca đẹp, tràn đầy tình cảm, trong khi Bài thơ của một người yêu nước mình lại mang âm hưởng trầm lắng, đượm buồn, đầy suy tư. Về thể loại, Việt Bắc sử dụng thể lục bát truyền thống với âm điệu ngọt ngào, êm ái, đậm đà bản sắc dân tộc. Trần Vàng Sao chọn thể thơ tự do, với những dòng thơ liền mạch, không dấu câu, thể hiện dòng cảm xúc trào dâng khi viết về đất nước.

Sự khác biệt giữa hai bài thơ có lẽ xuất phát từ bối cảnh sáng tác. Việt Bắc ra đời khi miền Bắc được giải phóng, nên mang âm hưởng vui tươi, lạc quan. Trong khi đó, Bài thơ của một người yêu nước mình được sáng tác vào năm 1967, khi đất nước còn chìm trong chia cắt, mang đến những vần thơ man mác buồn.

Qua hai bài thơ, người đọc cảm nhận được những cảm xúc sâu lắng về tình yêu quê hương, đất nước, cùng tình cảm chân thành, gắn bó của con người Việt Nam với quê hương.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 6, phần Nói và nghe, mục d (trang 31), sau đó đối chiếu với dàn ý mà bạn đã lập trong bài này để đảm bảo bài viết của bạn đầy đủ và mạch lạc.

Với những hướng dẫn soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.