Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 5 – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2)

Hướng dẫn soạn bài Tri thức ngữ văn trang 5 – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

1, Ý tưởng và thông điệp của văn bản

Ý tưởng trong văn bản là những suy nghĩ, mục tiêu và dự định mà người viết muốn thể hiện. Những ý tưởng này thường được hình thành từ quá trình trải nghiệm, quan sát và suy ngẫm về cuộc sống, từ đó dẫn đến việc viết văn bản. Thông điệp là những ý tưởng quan trọng được truyền tải trong văn bản, chẳng hạn như bài học, quan điểm hoặc cách ứng xử.

Thông thường, từ những ý tưởng ban đầu, người viết phát triển thành thông điệp, nhằm tác động đến suy nghĩ và hành động của người đọc. Ví dụ, trong tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (Ngữ văn 8, tập một, bộ sách Chân trời sáng tạo), tác giả Xi-át-tô đã gửi gắm thông điệp về việc tôn trọng và sống hòa hợp với thiên nhiên, bắt nguồn từ những ý tưởng về mối quan hệ giữa người da đỏ và môi trường. Hiểu được thông điệp này giúp người đọc nhận thức và hành động phù hợp hơn trong việc bảo vệ và ứng xử với môi trường.

2,  Bối cảnh lịch sử, văn hóa và xã hội trong việc đọc hiểu văn bản

Bối cảnh lịch sử, văn hóa và xã hội là điều kiện và hoàn cảnh tại thời điểm văn bản ra đời, đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người đọc hiểu sâu hơn về văn bản. Điều này cũng bao gồm hoàn cảnh hiện tại của người đọc, ảnh hưởng đến cách tiếp nhận và cảm nhận văn bản.

Khi đọc một văn bản, việc liên hệ với bối cảnh lịch sử, văn hóa và xã hội không chỉ giúp người đọc hiểu rõ hơn về mục đích và nội dung của văn bản mà còn làm sáng tỏ ý tưởng và thông điệp của tác giả. Ví dụ, khi đọc Bức thư của thủ lĩnh da đỏ, việc hiểu bối cảnh văn hóa và xã hội, như truyền thống hòa hợp với thiên nhiên của người da đỏ, giúp người đọc nhận ra quan điểm bảo vệ môi trường và tình cảm gắn bó với thiên nhiên của tác giả. Trong bối cảnh hiện nay, khi môi trường đang bị tàn phá, người đọc càng thấy rõ sự cấp thiết trong việc bảo vệ môi trường và sống hòa hợp với thiên nhiên.

3, Lựa chọn câu đơn, câu ghép, các kiểu câu ghép và các phương tiện nối

Trong giao tiếp, tùy theo mục đích, người viết hoặc người nói có thể chọn sử dụng câu đơn hoặc câu ghép, lựa chọn kiểu câu ghép và phương tiện nối các vế câu.

Lựa chọn câu đơn và câu ghép:

Câu đơn (câu có một cụm chủ ngữ – vị ngữ chính) thường được sử dụng để truyền tải một thông tin đơn giản. Câu ghép (câu có hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ – vị ngữ) được dùng để thể hiện ý nghĩa phức tạp hơn, làm rõ các mối quan hệ và thông tin chi tiết.

Ví dụ:

• (1) Nam học tập chăm chỉ. Bạn ấy đạt kết quả cao trong kỳ thi học kỳ. (Hai câu đơn)
• (2) Vì Nam học tập chăm chỉ nên bạn ấy đạt được kết quả cao trong kỳ thi học kỳ. (Một câu ghép)

Lựa chọn kiểu câu ghép và phương tiện nối:

Dựa vào quan hệ giữa các vế câu ghép:

• Câu ghép đẳng lập: Các vế câu có quan hệ đồng đẳng, như liệt kê, lựa chọn, tiếp nối, đối chiếu. Ví dụ: Cô giáo giảng bài và học sinh chăm chú lắng nghe. (Liệt kê)
• Câu ghép chính phụ: Các vế câu có quan hệ phụ thuộc, như nguyên nhân – kết quả, điều kiện – kết quả, nhượng bộ – tương phản, mục đích – sự kiện. Ví dụ: Vì trời mưa to nên đường bị ngập. (Nguyên nhân – kết quả)

Dựa vào phương tiện nối các vế câu:

• Câu ghép có từ ngữ liên kết: Sử dụng các kết từ hoặc cặp từ ngữ hô ứng như vì … nên, nếu … thì. Ví dụ: Vì trời mưa to nên đường bị ngập.
• Câu ghép không có từ ngữ liên kết: Chỉ sử dụng dấu câu như dấu phẩy, dấu chấm phẩy, hoặc dấu hai chấm để phân tách các vế câu. Ví dụ: Cô giáo giảng bài, học sinh chăm chú lắng nghe. (Liệt kê)

Khi viết hoặc nói, việc lựa chọn kiểu câu và phương tiện nối cần phải phù hợp với mối quan hệ giữa các vế câu và ý nghĩa cần truyền đạt để đảm bảo sự rõ ràng và hiệu quả trong giao tiếp.

Với những hướng dẫn soạn bài Tri thức ngữ văn trang 5 – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.