Soạn bài Thánh Gióng – SGK Chân Trời Sáng Tạo

Hướng dẫn soạn bài Thánh Gióng – SGK Chân Trời Sáng Tạo chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Chuẩn bị đọc : Em nghĩ thế nào về việc một cậu bé ba tuổi trở thành tráng sĩ?

Theo quan điểm của em, việc một cậu bé ba tuổi trở thành tráng sĩ là điều phi lý và không thể xảy ra. Một đứa trẻ ba tuổi vẫn còn quá nhỏ để có thể thực hiện các nhiệm vụ của một tráng sĩ, chẳng hạn như chiến đấu, bảo vệ đất nước,… Ngoài ra, một đứa trẻ ba tuổi cũng chưa đủ trưởng thành về mặt tinh thần để có thể chịu đựng được những khó khăn và thử thách mà một tráng sĩ phải đối mặt.

Tuy nhiên, trong văn học, chúng ta có thể bắt gặp nhiều câu chuyện kể về những cậu bé ba tuổi trở thành tráng sĩ. Những câu chuyện này thường được sử dụng để thể hiện tinh thần yêu nước, dũng cảm và kiên cường của dân tộc. Ví dụ, trong truyền thuyết về Thánh Gióng, cậu bé Gióng chỉ mới ba tuổi nhưng đã biết cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt đi đánh giặc Ân. Câu chuyện này thể hiện tinh thần yêu nước và ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam.

Vì vậy, việc một cậu bé ba tuổi trở thành tráng sĩ trong văn học có thể được coi là một hình tượng mang tính biểu tượng, thể hiện những phẩm chất cao đẹp của con người. Tuy nhiên, trong thực tế, điều này là không thể xảy ra.

Dự đoán: Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé dự báo sự việc sắp xảy ra như thế nào?

Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé trong truyền thuyết Thánh Gióng dự báo sự việc sắp xảy ra theo hai cách:

Thứ nhất, đó là sự dự báo về một nhân vật phi thường sẽ ra đời để cứu nước. Cha mẹ Gióng đã nhiều tuổi mà vẫn chưa có con. Một ngày nọ, bà mẹ Gióng đi gặt lúa thì thấy một vết chân lạ rất to. Bà ướm thử bàn chân của mình vào vết chân đó thì bỗng nhiên mang thai. Sau 12 tháng thai nghén, bà sinh hạ một cậu bé.

Cậu bé này có những biểu hiện khác thường: lên ba tuổi mà vẫn nằm ngửa đòi ăn, không biết ngồi, biết lẫy, biết nói, biết cười. Những biểu hiện khác thường này cho thấy cậu bé này không phải là một đứa trẻ bình thường mà là một nhân vật phi thường, được trời đất ban cho sức mạnh và tài năng để thực hiện một sứ mệnh lớn lao.

Thứ hai, đó là sự dự báo về một cuộc chiến tranh xâm lược của kẻ thù. Giặc Ân là một thế lực hung bạo, lăm le xâm lược nước ta. Khi giặc Ân kéo đến xâm lược nước ta, cậu bé Gióng bỗng dưng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ. Sự lớn lên nhanh chóng của Gióng cho thấy sự chuẩn bị sẵn sàng của nhân dân ta để chống lại kẻ thù xâm lược.

Như vậy, sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé trong truyền thuyết Thánh Gióng không chỉ là một câu chuyện hoang đường mà còn mang ý nghĩa sâu sắc. Nó thể hiện niềm tin của nhân dân ta về sự có mặt của những nhân vật phi thường, những vị anh hùng sẽ ra đời để cứu nước trong những lúc đất nước gặp nguy nan.

Xem thêm: Soạn bài Thạch Sanh

Suy luận: Từ “chú bé” được thay bằng từ “tráng sĩ” khi kể về Thánh Gióng. Sự thay đổi này trong lối kể có ý nghĩa gì?

Sự thay đổi từ “chú bé” thành “tráng sĩ” khi kể về Thánh Gióng có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện hình tượng nhân vật và ý nghĩa của câu chuyện.

Từ “chú bé” mang ý nghĩa về mặt tuổi tác, chỉ một đứa trẻ nhỏ tuổi, chưa trưởng thành. Từ “tráng sĩ” mang ý nghĩa về mặt phẩm chất, chỉ một người đàn ông dũng cảm, mạnh mẽ, có khả năng chiến đấu. Sự thay đổi từ “chú bé” thành “tráng sĩ” thể hiện sự trưởng thành vượt bậc của Gióng trong hành trình cứu nước.

Cụ thể, khi Gióng chưa có sứ mệnh cứu nước, cậu bé vẫn chỉ là một đứa trẻ bình thường, lên ba tuổi mà vẫn nằm ngửa đòi ăn, không biết ngồi, biết lẫy, biết nói, biết cười. Tuy nhiên, khi giặc Ân xâm lược nước ta, Gióng đã bất ngờ lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ. Sự trưởng thành vượt bậc này thể hiện ý chí quyết tâm cứu nước của Gióng, cũng như sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam.

Sự thay đổi từ “chú bé” thành “tráng sĩ” cũng thể hiện ý nghĩa của câu chuyện. Truyền thuyết Thánh Gióng là câu chuyện kể về một cậu bé bình thường nhưng đã trở thành anh hùng cứu nước. Câu chuyện này thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người, cũng như ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Như vậy, sự thay đổi từ “chú bé” thành “tráng sĩ” khi kể về Thánh Gióng là một sự thay đổi có ý nghĩa quan trọng, thể hiện rõ hình tượng nhân vật và ý nghĩa của câu chuyện.

Suy luận: Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết có ý nghĩa gì?

Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết có ý nghĩa:

• Thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào của nhân dân đối với Thánh Gióng. Nhân dân ta đã ghi nhớ công ơn của Thánh Gióng bằng cách lập đền thờ, tạc tượng, lưu truyền truyền thuyết về ông. Những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng là minh chứng cho chiến công oanh liệt của ông, cũng như là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.
• Khẳng định sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam. Chiến công của Thánh Gióng đã giúp nhân dân ta đánh bại giặc Ân xâm lược, bảo vệ đất nước. Những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng là minh chứng cho sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.
• Thể hiện ước mơ về một cuộc sống hòa bình, hạnh phúc. Sau khi đánh thắng giặc Ân, Thánh Gióng đã bay về trời. Sự kiện này thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một cuộc sống hòa bình, hạnh phúc, không còn chiến tranh, giặc giã.

Cụ thể, trong đoạn kết của truyền thuyết Thánh Gióng, tác giả dân gian đã kể lại rằng:

“Khi Gióng đánh giặc xong, roi sắt gãy, ngựa sắt bay về trời, Gióng cởi giáp sắt bỏ lại, rồi lên cờ bay về trời. Nhân dân ta nhớ ơn công lao của Gióng, lập đền thờ ở làng Phù Đổng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Gióng được tôn là Phù Đổng Thiên Vương, một vị thần bảo vệ đất nước”.

Những câu chuyện kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng đã được lưu truyền rộng rãi trong dân gian. Những câu chuyện này không chỉ giúp nhân dân ta hiểu thêm về truyền thuyết Thánh Gióng mà còn thể hiện niềm tin, ước mơ của nhân dân ta về một cuộc sống hòa bình, hạnh phúc.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1: Liệt kê một số chi tiết kì ảo gắn liền với các sự việc sinh ra và lớn lên, ra trận và chiến thắng, bay về trời của nhân vật Gióng?

Chi tiết kì ảo gắn liền với sự việc sinh ra và lớn lên của nhân vật Gióng:

• Bà mẹ Gióng ướm chân vào vết chân lạ mà thụ thai.
• Gióng lên ba tuổi mà vẫn nằm ngửa đòi ăn, không biết ngồi, biết lẫy, biết nói, biết cười.
• Gióng lớn nhanh như thổi, ăn cơm mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã đứt chỉ.

Chi tiết kì ảo gắn liền với sự việc ra trận và chiến thắng của nhân vật Gióng:

• Gióng vươn vai biến thành tráng sĩ cao lớn.
• Ngựa sắt hí được, lại phun lửa.
• Nhổ tre ven đường đánh giặc, giặc tan vỡ.

Chi tiết kì ảo gắn liền với sự việc bay về trời của nhân vật Gióng:

• Roi sắt gãy, ngựa sắt bay về trời.
• Gióng cởi giáp sắt bỏ lại, rồi lên cờ bay về trời.

Những chi tiết kì ảo này có tác dụng:

• Thể hiện sự kì diệu, phi thường của nhân vật Gióng, thể hiện ý chí quyết tâm cứu nước của Gióng, cũng như sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam.
• Khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn, tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.
• Thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sự có mặt của những nhân vật phi thường, những vị anh hùng sẽ ra đời để cứu nước trong những lúc đất nước gặp nguy nan.

Nhìn chung, những chi tiết kì ảo trong truyền thuyết Thánh Gióng có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung và ý nghĩa của câu chuyện.

Câu 2: Nhân vật Gióng đã nói gì với mẹ và sứ giả khi biết tin nhà vua đang tìm người tài đánh giặc cứu nước? Theo em, vì sao khi nghe Gióng nói, sứ giả “vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ”?

Khi nghe tin nhà vua đang tìm người tài đánh giặc cứu nước, nhân vật Gióng đã nói với mẹ và sứ giả như sau:

“Mẹ ra mời sứ giả vào đây”.

“Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”.

Theo em, khi nghe Gióng nói, sứ giả “vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ” vì những lý do sau:

• Trước hết, sứ giả kinh ngạc vì Gióng chỉ là một cậu bé ba tuổi mà đã có thể nói những lời như vậy. Điều này cho thấy Gióng có ý thức trách nhiệm và ý chí quyết tâm cứu nước rất cao.
• Thứ hai, sứ giả mừng rỡ vì cuối cùng cũng tìm được người tài giúp vua cứu nước. Gióng là một cậu bé bình thường nhưng lại có sức mạnh và ý chí phi thường. Điều này cho thấy sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Cụ thể, sứ giả đã nói với Gióng:

“Thôi, con cứ về nhà ăn cơm đi. Ta sẽ về tâu ngay với vua”.

Câu nói này cho thấy sứ giả đã tin tưởng vào Gióng và mong muốn Gióng sớm ra trận đánh giặc cứu nước.

Sự xuất hiện của nhân vật Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng đã thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người, cũng như ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Tìm hiểu: Soạn bài Sự Tích Hồ Gươm

Câu 3: Văn bản trên đã sử dụng nhiều từ ngữ khác nhau để chỉ nhân vật Gióng. Em hãy liệt kê các từ ngữ ấy thành hai nhóm theo hai thời điểm: trước và sau khi Gióng “vươn vai” thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc?

Trước khi Gióng vươn vai thành tráng sĩ:

• Chú bé: Đây là từ ngữ chỉ chung cho một đứa trẻ nhỏ tuổi, chưa trưởng thành.
• Cậu bé: Đây là từ ngữ chỉ riêng cho Gióng, mang ý nghĩa thân thuộc, gần gũi.
• Đứa trẻ: Đây là từ ngữ chỉ chung cho một đứa trẻ nhỏ tuổi, không mang ý nghĩa phân biệt giới tính.

Sau khi Gióng vươn vai thành tráng sĩ:

• Tráng sĩ: Đây là từ ngữ chỉ một người đàn ông dũng cảm, mạnh mẽ, có khả năng chiến đấu.
• Vị thần: Đây là từ ngữ chỉ một vị thần linh, có sức mạnh phi thường.
• Phù Đổng Thiên Vương: Đây là tên gọi tôn kính của Gióng sau khi ngài đánh giặc xong và bay về trời.

Việc sử dụng các từ ngữ khác nhau để chỉ nhân vật Gióng trong hai thời điểm khác nhau có ý nghĩa:

• Trước khi Gióng vươn vai thành tráng sĩ, các từ ngữ chỉ Gióng mang ý nghĩa về mặt tuổi tác, giới tính. Điều này cho thấy Gióng chỉ là một đứa trẻ bình thường, chưa có gì nổi bật.
• Sau khi Gióng vươn vai thành tráng sĩ, các từ ngữ chỉ Gióng mang ý nghĩa về mặt phẩm chất, sức mạnh. Điều này cho thấy Gióng đã trở thành một người anh hùng, có sức mạnh phi thường, có thể cứu nước khỏi giặc ngoại xâm.

Sự thay đổi này thể hiện sự trưởng thành vượt bậc của Gióng, cũng như ý nghĩa của câu chuyện.

Câu 4: Từ kết quả liệt kê ở câu 3, hãy cho biết từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần nhất và việc lặp lại ấy có tác dụng thế nào?

Từ ngữ được lặp lại nhiều nhất trong truyền thuyết Thánh Gióng là từ “tráng sĩ” (lặp lại 7 lần). Việc lặp lại này có tác dụng:

• Thể hiện sự trưởng thành vượt bậc của nhân vật Gióng. Từ một cậu bé ba tuổi, Gióng đã vươn vai thành tráng sĩ cao lớn, mạnh mẽ, có sức mạnh phi thường.
• Thể hiện ý nghĩa của câu chuyện. Truyền thuyết Thánh Gióng là câu chuyện kể về một cậu bé bình thường nhưng đã trở thành anh hùng cứu nước. Việc lặp lại từ “tráng sĩ” thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người, cũng như ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Ngoài ra, việc lặp lại từ “tráng sĩ” còn có tác dụng:

• Khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn, tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.
• Thể hiện sự kì diệu, phi thường của nhân vật Gióng. Gióng là một cậu bé bình thường nhưng lại có thể biến thành tráng sĩ chỉ trong một đêm. Điều này thể hiện sự kì diệu, phi thường của nhân vật Gióng, cũng như sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam.

Nhìn chung, việc lặp lại từ “tráng sĩ” trong truyền thuyết Thánh Gióng có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung và ý nghĩa của câu chuyện.

Câu 5: Nhân vật truyền thuyết thường xuất hiện nhằm thực hiện một nhiệm vụ lớn lao. Nhiệm vụ của Gióng là gì và quan trọng như thế nào?

Nhiệm vụ của Gióng là đánh giặc Ân cứu nước. Đây là một nhiệm vụ lớn lao, quan trọng đối với dân tộc Việt Nam.

Trong thời kì Bắc thuộc, giặc Ân xâm lược nước ta với ý đồ cướp nước, giết dân. Nhà vua và nhân dân ta vô cùng lo lắng. Gióng xuất hiện trong hoàn cảnh này và nhận lấy nhiệm vụ đánh giặc cứu nước.

Việc Gióng ra trận đánh giặc đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam. Gióng là một cậu bé bình thường nhưng lại có sức mạnh phi thường, đã đánh bại giặc Ân xâm lược, bảo vệ đất nước. Chiến công của Gióng đã góp phần làm nên lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Nhiệm vụ của Gióng cũng thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người. Gióng là một cậu bé bình thường nhưng lại có thể trở thành anh hùng cứu nước, điều này thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người, cũng như ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Như vậy, nhiệm vụ của Gióng là một nhiệm vụ lớn lao, quan trọng đối với dân tộc Việt Nam. Nhiệm vụ này đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam, cũng như niềm tin của nhân dân ta vào sức mạnh của con người.

Câu 6: Theo một số bạn, truyện Thánh Gióng lẽ ra nên kết thúc ở câu “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời”. Các bạn ấy cho rằng: phần văn bản sau câu văn này là không cần thiết, vì không còn gì hấp dẫn nữa. Em có đồng ý như vậy không? Vì sao?

Em không đồng ý với ý kiến cho rằng truyện Thánh Gióng lẽ ra nên kết thúc ở câu “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời”. Theo em, phần văn bản sau câu văn này là cần thiết, vì có những ý nghĩa quan trọng sau:

• Thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một cuộc sống hòa bình, hạnh phúc. Sau khi đánh thắng giặc Ân, Thánh Gióng đã bay về trời. Sự kiện này thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một cuộc sống hòa bình, hạnh phúc, không còn chiến tranh, giặc giã.
• Khẳng định sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam. Chiến công của Thánh Gióng đã giúp nhân dân ta đánh bại giặc Ân xâm lược, bảo vệ đất nước. Sự kiện Thánh Gióng bay về trời thể hiện sức mạnh và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.
• Thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sự có mặt của những vị thần linh, những đấng cứu tinh sẽ ra đời để giúp đỡ nhân dân trong những lúc đất nước gặp nguy nan. Sự kiện Thánh Gióng bay về trời thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sự có mặt của những vị thần linh, những đấng cứu tinh sẽ ra đời để giúp đỡ nhân dân trong những lúc đất nước gặp nguy nan.

Ngoài ra, phần văn bản sau câu văn này cũng có tác dụng làm cho câu chuyện trở nên hoàn chỉnh, trọn vẹn hơn. Nếu kết thúc truyện ở câu “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời”, câu chuyện sẽ có phần thiếu vắng, chưa trọn vẹn.

Chính vì những lý do trên, em cho rằng phần văn bản sau câu văn “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời” là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện nội dung và ý nghĩa của truyền thuyết Thánh Gióng.

Câu 7: Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em có suy nghĩ gì về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta?

Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em có suy nghĩ rằng truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta là một truyền thống vô cùng quý báu và cần được gìn giữ, phát huy.

Truyền thuyết Thánh Gióng là một câu chuyện kể về một cậu bé bình thường nhưng đã trở thành anh hùng cứu nước. Câu chuyện đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Trước hết, truyền thống yêu nước của dân tộc ta được thể hiện qua nhân vật Gióng. Gióng là một cậu bé bình thường, nhưng khi nghe tin giặc Ân xâm lược, Gióng đã có ý thức trách nhiệm và ý chí quyết tâm cứu nước rất cao. Gióng đã nói với mẹ:

“Mẹ ra mời sứ giả vào đây

Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”

Câu nói này của Gióng đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của Gióng, cũng như của dân tộc ta.

Tiếp theo, truyền thống yêu nước của dân tộc ta còn được thể hiện qua sự đoàn kết, chung sức, đồng lòng của nhân dân ta. Khi biết Gióng ra trận đánh giặc, nhân dân ta đã hết lòng giúp đỡ Gióng. Họ đã góp gạo thổi cơm nuôi Gióng, góp tre nứa để Gióng làm roi sắt đánh giặc. Sự đoàn kết, chung sức, đồng lòng của nhân dân ta đã góp phần làm nên chiến thắng của Gióng, cũng như góp phần làm nên sức mạnh của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

Cuối cùng, truyền thống yêu nước của dân tộc ta còn được thể hiện qua chiến thắng của Gióng. Gióng là một cậu bé bình thường nhưng lại có sức mạnh phi thường. Gióng đã đánh bại giặc Ân xâm lược, bảo vệ đất nước. Chiến thắng của Gióng đã góp phần làm nên lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Tóm lại, truyền thuyết Thánh Gióng là một câu chuyện thể hiện sâu sắc truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Truyền thống này là một truyền thống vô cùng quý báu và cần được gìn giữ, phát huy.

Trong thời đại ngày nay, khi đất nước ta đang trong quá trình hội nhập và phát triển, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm vẫn còn giữ nguyên ý nghĩa quan trọng. Truyền thống này là động lực thúc đẩy chúng ta phấn đấu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Với những hướng dẫn soạn bài Thánh Gióng – SGK Chân Trời Sáng Tạo chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.