Soạn bài Mưa xuân - Kết nối tri thức Lớp 9

Hướng dẫn soạn bài Mưa xuân – Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Chuẩn bị đọc

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 51)

Chia sẻ những câu ca dao, bài thơ viết về mùa xuân mà em biết.

Gợi ý trả lời:

Dưới đây là một số câu ca dao và bài thơ viết về mùa xuân mà em biết:

(1) “Xuân sang cho én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.”

(2) “Cây đào nở hoa,
Rung rinh cánh mỏng,
Tiếng chim hót vang,
Bầu trời trong xanh.”

(3) “Mùa xuân là tết trồng cây,
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.”

(4) “Mọc giữa dòng sông xanh,
Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện,
Hót chi mà vang trời…”

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 51)

Nêu cảm nhận của em về mùa xuân.

Gợi ý trả lời:

Mùa xuân luôn là thời điểm tuyệt vời nhất trong năm, khi vạn vật khoác lên mình vẻ đẹp mới mẻ và rực rỡ. Với em, mùa xuân mang đến cảm giác hân hoan, niềm hạnh phúc và tràn đầy hy vọng. Đó là lúc mọi người cảm thấy tràn đầy năng lượng tích cực, sẵn sàng khởi đầu những dự định mới. Mùa xuân còn là dịp để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên khi hoa nở rộ khắp nơi, cây cối xanh tươi mơn mởn. Thật sự, mùa xuân là khoảnh khắc đáng yêu và đáng nhớ nhất trong suốt cả năm.

Trong khi đọc

1. Theo dõi: Số tiếng trong mỗi dòng, vần, nhịp thơ

• Số tiếng: Mỗi dòng có 7 tiếng.
• Gieo vần: Bài thơ sử dụng vần cách (già – xa; đầy – nay) và vần liền (bay – đầy; tình – xinh),…
• Ngắt nhịp: Các dòng thơ thường được ngắt nhịp linh hoạt: 2/2/3; 2/5; 4/3.

2. Hình dung: Khung cảnh làng quê mùa xuân

• Mưa xuân rơi nhẹ nhàng, mang đến cảm giác êm ái và dịu dàng.
• Mùa xuân về, hoa xoan rơi từng lớp, tạo nên một khung cảnh đầy thơ mộng và yên bình.

3. Hình dung: Tâm trạng của em khi anh lỡ hẹn

• Em buồn bã khi hội xuân đã tan, gánh chèo cũng rời đi, để lại em trong sự trống vắng và nuối tiếc. Hình ảnh hoa xoan bị giày xéo dưới chân như tượng trưng cho những hy vọng và khát khao của em bị dập tắt, tan biến trong cơn mưa nặng hạt của buổi chiều ấy.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Bài thơ vẽ nên một bức tranh thôn quê tươi đẹp và đầy sức sống, mang lại cho người đọc cảm giác yên bình và thanh tịnh. Qua đó, người đọc như được đắm chìm vào không gian đồng quê êm ả, tìm lại sự bình yên trong tâm hồn và trân trọng vẻ đẹp mộc mạc của cuộc sống nơi làng quê. Nguyễn Bính đã khéo léo ghi sâu vào lòng người một lời hẹn ước của mùa xuân, khơi gợi trong ta những nỗi niềm thương nhớ và khao khát về một miền quê yêu dấu.

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Xác định số tiếng trong mỗi dòng thơ, cách gieo vần, ngắt nhịp của bài thơ.

Gợi ý trả lời:

• Số tiếng trong mỗi dòng: 7 tiếng.
• Gieo vần: Bài thơ sử dụng vần cách (như già – xa, đầy – nay) và vần liền (như bay – đầy, tình – xinh),…
• Ngắt nhịp: Nhịp thơ được ngắt linh hoạt, thường là 2/2/3; 2/5; 4/3.

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Bài thơ là lời tự tình của một cô gái xưng “em”. Lời tự tình ấy cho biết câu chuyện gì về cô gái?

Gợi ý trả lời:

Bài thơ kể về một câu chuyện tình yêu đẹp nhưng cũng đầy trắc trở. Qua lời tự tình của cô gái, ta cảm nhận được tâm trạng e ấp, mong đợi và niềm khao khát được gặp lại người yêu của cô trong đêm hội chèo tại làng Đặng. Những cảm xúc này thể hiện rõ nỗi nhớ nhung và sự day dứt khi tình yêu còn dang dở.

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Xác định bố cục, mạch cảm xúc của bài thơ.

Gợi ý trả lời:

Bố cục: Bài thơ được chia thành 3 phần:

• Phần 1: Tự bạch (Khổ 1)
• Phần 2: Mùa xuân và câu chuyện hẹn hò (Khổ 2 đến Khổ 8)
• Phần 3: Xuân vãn và niềm hi vọng (Khổ 9 đến Khổ 10)

Mạch cảm xúc: Bài thơ diễn tả một hành trình cảm xúc từ sự trong sáng, ngây thơ của cô gái khi tin vào lời hẹn hò đầy mơ mộng, đến những cảm xúc buồn tủi, bẽ bàng khi nhận ra thực tại, kết thúc bằng niềm hi vọng mong manh vào tình yêu.

Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Em cảm nhận như thế nào về sự thay đổi tâm trạng của cô gái từ lúc “mưa xuân phơi phới bay” đến khi “mùa xuân đã cạn ngày”?

Gợi ý trả lời:

• Tâm trạng trong câu thơ “mưa xuân phơi phới bay”: Cô gái ngập tràn niềm vui, háo hức và hân hoan khi chờ đợi cuộc gặp gỡ với chàng trai, với sự lạc quan và hy vọng về tình yêu.
• Tâm trạng trong câu thơ “mùa xuân đã cạn ngày”: Tâm trạng cô gái dần chuyển sang nỗi buồn và thất vọng khi mùa xuân trôi qua, chàng trai vẫn chưa xuất hiện, khiến cô cảm thấy trống vắng và nuối tiếc.

Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Không gian mùa xuân của làng quê Bắc Bộ và dòng tâm trạng, cảm xúc của cô gái có mối liên hệ như thế nào? Chỉ ra những hình ảnh thơ thể hiện mối liên hệ đó.

Gợi ý trả lời:

– Không gian mùa xuân của làng quê Bắc Bộ và dòng cảm xúc của cô gái gắn kết chặt chẽ với nhau, tạo nên một bức tranh hài hòa giữa thiên nhiên và tâm hồn con người.

– Những hình ảnh thơ thể hiện mối liên hệ này:

• “Khung cửi, lụa trắng” gợi lên hình ảnh cuộc sống thôn dã, giản dị và bình yên của làng quê.
• “Mưa xuân” là hình ảnh đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ, không chỉ mang đến sự tươi mới cho đất trời, mà còn khơi dậy trong lòng cô gái những cảm xúc mới mẻ, đầy sức sống và hy vọng.

Câu hỏi 6: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Em có nhận xét gì về ngôn ngữ của bài thơ?

Gợi ý trả lời:

• Ngôn ngữ của bài thơ rất sinh động, mộc mạc và gần gũi, mang đậm nét thôn quê.
• Tác giả sử dụng nhiều hình ảnh nhân hóa và lối nói ví von, giúp bài thơ thêm phần phong phú và gợi cảm.
• Cách ngắt nhịp và gieo vần linh hoạt, giọng điệu thay đổi theo từng cung bậc cảm xúc, khiến bài thơ trở nên mềm mại và giàu cảm xúc.

Câu hỏi 7: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Hãy nêu cảm hứng chủ đạo, chủ đề của bài thơ “Mưa xuân” và cho biết căn cứ vào đâu em xác định được chủ đề đó.

Gợi ý trả lời:

• Cảm hứng chủ đạo và chủ đề: Bài thơ tập trung vào khung cảnh thiên nhiên mùa xuân và những cảm xúc, tâm trạng tinh tế của con người trong khoảnh khắc giao mùa.
• Căn cứ xác định: Em xác định chủ đề này dựa trên các yếu tố như nhan đề bài thơ, hình ảnh thiên nhiên được miêu tả, cách sử dụng câu từ, vần điệu trong thơ và dòng chảy cảm xúc xuyên suốt tác phẩm.

Viết kết nối với đọc

Đề bài: (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 53)

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu cảm nhận của em về không gian mùa xuân của làng quê Bắc Bộ được gợi lên trong bài thơ Mưa xuân.

Gợi ý trả lời:

Qua bài thơ Mưa xuân, em cảm nhận được không gian mùa xuân của làng quê Bắc Bộ hiện lên thật ấm áp và sống động. Khung cảnh mùa xuân được tác giả phác họa qua những cơn mưa bụi nhẹ nhàng, khiến không gian như khoác lên mình một tấm áo mỏng manh, lung linh. Những cánh hoa xoan tím rơi lả tả, trải khắp mặt đất, như điểm xuyết thêm cho bức tranh mùa xuân đầy màu sắc. Tiếng trống chèo từ thôn Đoài vang lên, hòa cùng niềm vui và sự náo nhiệt của hội làng, khiến không gian trở nên rộn ràng, tươi vui hơn. Những hình ảnh và âm thanh ấy gợi lên trong em cảm giác bình yên, thanh thản, như được trở về với ký ức quê hương giản dị, mộc mạc nhưng đầy chất thơ. Mùa xuân nơi làng quê hiện ra không chỉ qua vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn qua những khoảnh khắc đời thường, giản dị nhưng đậm đà tình quê.

Với những hướng dẫn soạn bài Mưa xuân – Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.