Soạn bài Luật thơ
Hướng dẫn soạn bài Luật thơ chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Phân biệt cách gieo vần, ngắt nhịp và hài thanh của hai câu thơ bảy tiếng trong thể song thất lục bát với thể thất ngôn Đường luật qua các ví dụ:
a.
Cách gieo vần
- Thể song thất lục bát
- Gieo vần chân: vần ở cuối các tiếng thứ 2, 4, 6, 8 trong câu bảy tiếng và vần ở cuối các tiếng thứ 6, 8 trong câu lục.
- Vần trong câu bảy tiếng thường là vần liền, vần chân hoặc vần cách.
- Vần trong câu lục thường là vần liền hoặc vần cách.
- Thể thất ngôn Đường luật
- Gieo vần lưng: vần ở cuối các tiếng thứ 2, 4, 6, 8 trong câu bảy tiếng.
- Vần trong câu bảy tiếng thường là vần liền hoặc vần cách.
Ví dụ
- Thể song thất lục bát:
- Trống Tràng Thành lung lay bóng nguyệt,
- Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây.
Trong hai câu thơ trên, vần được gieo theo cách chân, vần ở cuối các tiếng thứ 2, 4, 6, 8 trong câu bảy tiếng và vần ở cuối các tiếng thứ 6, 8 trong câu lục. Cụ thể:
* Câu 7: lung lay – mịt
* Câu 6: nguyệt – mây
- Thể thất ngôn Đường luật:
- Chín lần gươm báu trao tay,
- Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh.
Trong hai câu thơ trên, vần được gieo theo cách lưng, vần ở cuối các tiếng thứ 2, 4, 6, 8 trong câu bảy tiếng. Cụ thể:
* Câu 7: tay – chinh
Cách ngắt nhịp
- Thể song thất lục bát
- Ngắt nhịp theo kiểu 4/3 trong câu bảy tiếng và 2/2 trong câu lục.
- Thể thất ngôn Đường luật
- Ngắt nhịp theo kiểu 4/3 trong câu bảy tiếng.
Ví dụ
- Thể song thất lục bát:
- Trống Tràng Thành lung lay bóng nguyệt,
- Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây.
Câu 7 ngắt nhịp 4/3:
* Trống Tràng Thành lung lay bóng nguyệt
Câu 6 ngắt nhịp 2/2:
* Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây
- Thể thất ngôn Đường luật:
- Chín lần gươm báu trao tay,
- Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh.
Câu 7 ngắt nhịp 4/3:
* Chín lần gươm báu trao tay
Hài thanh
- Thể song thất lục bát
- Thường có âm hưởng nhẹ nhàng, uyển chuyển.
- Thể thất ngôn Đường luật
- Thường có âm hưởng trang trọng, cổ kính.
Ví dụ
- Thể song thất lục bát:
- Trống Tràng Thành lung lay bóng nguyệt,
- Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây.
Câu 7 có âm hưởng nhẹ nhàng, uyển chuyển nhờ sự phối hợp của các thanh bằng và thanh trắc:
* Trống Tràng Thành lung lay bóng nguyệt
- Thể thất ngôn Đường luật:
- Chín lần gươm báu trao tay,
- Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh.
Câu 7 có âm hưởng trang trọng, cổ kính nhờ sự phối hợp của các thanh trắc:
* Chín lần gươm báu trao tay
Tóm lại, cách gieo vần, ngắt nhịp và hài thanh của hai câu thơ bảy tiếng trong thể song thất lục bát và thể thất ngôn Đường luật có những điểm khác biệt cơ bản.
b.
Cách gieo vần
- Thể song thất lục bát
Cách gieo vần của thể song thất lục bát là vần chân, vần liền, vần bằng. Hai câu thất của thể thơ này gieo vần với nhau, và vần của câu lục lặp lại ở câu bát. Ví dụ:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Trong hai câu thơ trên, vần “a” được lặp lại ở hai câu lục và bát.
- Thể thất ngôn Đường luật
Cách gieo vần của thể thất ngôn Đường luật là vần chân, vần lưng, vần trắc. Hai câu thất của thể thơ này gieo vần với nhau, nhưng vần của câu lục không lặp lại ở câu bát. Ví dụ:
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Trong hai câu thơ trên, vần “a” được lặp lại ở câu lục, nhưng vần “u” không lặp lại ở câu bát.
Cách ngắt nhịp
- Thể song thất lục bát
Cách ngắt nhịp của thể song thất lục bát là 4/4 – 3/4. Hai câu thất của thể thơ này có 8 tiếng, ngắt nhịp thành 4/4 – 3/4. Ví dụ:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Trong hai câu thơ trên, mỗi câu có 8 tiếng, ngắt nhịp thành 4/4 – 3/4.
- Thể thất ngôn Đường luật
Cách ngắt nhịp của thể thất ngôn Đường luật là 3/3 – 4/4 – 3/3. Hai câu thất của thể thơ này có 14 tiếng, ngắt nhịp thành 3/3 – 4/4 – 3/3. Ví dụ:
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Trong hai câu thơ trên, mỗi câu có 14 tiếng, ngắt nhịp thành 3/3 – 4/4 – 3/3.
Hài thanh
- Thể song thất lục bát
Hài thanh của thể song thất lục bát là hài thanh điệu, hài thanh đối. Hai câu thất của thể thơ này có hài thanh điệu, nghĩa là âm điệu của hai câu có sự hòa hợp, thống nhất. Ví dụ:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Trong hai câu thơ trên, âm điệu của hai câu có sự hòa hợp, thống nhất. Cả hai câu đều có âm điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển, phù hợp với việc thể hiện những cảm xúc trữ tình, tha thiết.
- Thể thất ngôn Đường luật
Hài thanh của thể thất ngôn Đường luật là hài thanh đối. Hai câu thất của thể thơ này có hài thanh đối, nghĩa là âm điệu của hai câu có sự đối lập nhau. Ví dụ:
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Trong hai câu thơ trên, âm điệu của hai câu có sự đối lập nhau. Câu lục có âm điệu nhẹ nhàng, êm ái, phù hợp với việc miêu tả cảnh đẹp của đêm khuya. Câu bát có âm điệu mạnh mẽ, dồn dập, phù hợp với việc thể hiện nỗi lo lắng của người chiến sĩ.
Với những hướng dẫn soạn bài Luật thơ chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
