Soạn bài Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai
Hướng dẫn soạn bài Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai – Sách Chân trời sáng tạo lớp 11 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Câu 1 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Vẽ sơ đồ bố cục của văn bản và nội dung từng phần.
Trả lời
Câu 2 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định cách trình bày thông tin của phần văn bản: “Có lẽ chưa có một nghiên cứu nào tìm cách lý giải thấu đáo và khoa học cho câu hỏi … Tiếng “leng keng tàu sớm khuya” vọng về từ quá khứ đã là một thanh âm mang sắc thái riêng của đất Tràng An”. Chỉ ra hiệu quả của cách trình bày ấy.
Trả lời
Phần văn bản trên được trình bày theo lối diễn dịch, với câu chủ đề là “Có lẽ chưa có một nghiên cứu nào tìm cách lý giải thấu đáo và khoa học cho câu hỏi … Tiếng “leng keng tàu sớm khuya” vọng về từ quá khứ đã là một thanh âm mang sắc thái riêng của đất Tràng An”. Các câu tiếp theo triển khai câu chủ đề, giải thích cho luận điểm “Tiếng “leng keng tàu sớm khuya” vọng về từ quá khứ đã là một thanh âm mang sắc thái riêng của đất Tràng An”.
Cách trình bày này có ưu điểm là rõ ràng, mạch lạc, dễ theo dõi. Câu chủ đề nêu ra luận điểm chính, các câu tiếp theo giải thích và làm rõ luận điểm đó. Cách trình bày này cũng giúp người đọc dễ dàng tiếp nhận thông tin, nắm bắt được nội dung chính của văn bản.
Hiệu quả của cách trình bày
Cách trình bày thông tin của phần văn bản trên có hiệu quả như sau:
- Giúp người đọc nắm bắt được nội dung chính của văn bản một cách nhanh chóng và dễ dàng.
- Giúp người đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa của tiếng “leng keng tàu sớm khuya” đối với đất Tràng An.
- Tạo ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc, kích thích sự tò mò, muốn tìm hiểu thêm về tiếng “leng keng tàu sớm khuya”.
Cụ thể, câu chủ đề nêu ra luận điểm chính của văn bản là tiếng “leng keng tàu sớm khuya” mang sắc thái riêng của đất Tràng An. Các câu tiếp theo giải thích cho luận điểm này bằng cách nêu ra những đặc điểm của tiếng “leng keng tàu sớm khuya”. Tiếng “leng keng tàu sớm khuya” là âm thanh quen thuộc, gắn bó với cuộc sống của người dân Tràng An. Tiếng “leng keng” vang lên từ xa, vọng về từ quá khứ, gợi nhắc về những kỉ niệm, những giá trị văn hóa truyền thống của đất Tràng An.
Câu 3 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Phân tích các chi tiết đã được tác giả trình bày trong văn bản để làm rõ nhận định “Chắc hẳn nhiều người cũng đồng tình rằng, tàu điện là kí ức đáng nhớ của Thủ đô trên nhiều phương diện”.
Trả lời
Các chi tiết được tác giả trình bày trong văn bản nhằm làm rõ nhận định “Chắc hẳn nhiều người cũng đồng tình rằng, tàu điện là kí ức đáng nhớ của Thủ đô trên nhiều phương diện” là:
– “Dưới góc độ nghiên cứu lịch sử đô thị,hệ thống tàu điện Hà Nội xưa vừa là chứng nhân cho quá trình chuyển đổi mô hình phát triển kiểu thành thị phương Đông sang hình thái đô thị hiện đại kiểu Phương Tây, vừa là kết quả có giá trị của giai đoạn đô thị hóa mang tính bản lề”
Chi tiết này khẳng định rằng, hệ thống tàu điện Hà Nội xưa không chỉ là một phương tiện giao thông, mà còn là một chứng nhân lịch sử, ghi lại quá trình chuyển đổi của Thủ đô từ mô hình thành thị phương Đông sang hình thái đô thị hiện đại kiểu Phương Tây.
Trước khi tàu điện ra đời, Hà Nội là một thành phố cổ kính, mang đậm dấu ấn của văn hóa phương Đông. Đường phố nhỏ hẹp, quanh co, giao thông chủ yếu bằng xe ngựa, xe kéo. Tàu điện ra đời đã tạo ra một cuộc cách mạng trong giao thông của Thủ đô. Đường phố được mở rộng, xây dựng mới, tàu điện chạy trên những tuyến đường thẳng, hiện đại. Sự xuất hiện của tàu điện đã góp phần thúc đẩy quá trình đô thị hóa của Hà Nội, biến Thủ đô trở thành một thành phố hiện đại, văn minh
– “…mô hình hướng tâm, với nhà ga trung tâm đặt tại hồ Hoàn Kiếm là thủ pháp quy hoạch đô thị tuyệt vời góp phần làm nên sự đặc sắc của không gian cảnh quan Hồ Gươm…..những thành tố mang đậm tinh thần và vẻ đẹp Việt…. được tôn vinh hơn….mọi thứ dường như sống động và giàu giá trị hơn…”
Chi tiết này nhấn mạnh vai trò của hệ thống tàu điện Hà Nội trong việc góp phần làm nên sự đặc sắc của không gian cảnh quan Hồ Gươm.
Hồ Gươm là một biểu tượng của Hà Nội, là nơi hội tụ của những giá trị văn hóa, lịch sử, tinh thần của Thủ đô. Tàu điện Hà Nội được thiết kế theo mô hình hướng tâm, với nhà ga trung tâm đặt tại Hồ Gươm. Điều này đã góp phần làm cho không gian cảnh quan Hồ Gươm trở nên hài hòa, cân đối, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam.
– “…mạng lưới là những huyết mạch cơ bản” của cơ thể khá hoàn chỉnh Hà Nội thời Pháp thuộc.
Chi tiết này khẳng định rằng, hệ thống tàu điện Hà Nội xưa là một thành phần quan trọng của cơ thể khá hoàn chỉnh Hà Nội thời Pháp thuộc.
Tàu điện không chỉ là phương tiện giao thông, mà còn là một công trình kiến trúc, góp phần làm nên diện mạo đô thị của Hà Nội thời Pháp thuộc. Mạng lưới tàu điện Hà Nội rộng khắp, kết nối các khu vực trung tâm với các khu vực ngoại thành. Tàu điện chạy trên những tuyến đường thẳng, hiện đại, với những nhà ga được xây dựng kiên cố, khang trang.
– “…bài học quý giá trong lĩnh vực phát triển giao thông dưới góc nhìn hiện đại….đặc biệt có giá trị khi nhìn nhận ở góc độ văn hóa….Đó là nghệ thuật giao hòa!”
Chi tiết này nêu bật giá trị của hệ thống tàu điện Hà Nội xưa trong lĩnh vực phát triển giao thông dưới góc nhìn hiện đại, đặc biệt là khi nhìn nhận ở góc độ văn hóa.
Hệ thống tàu điện Hà Nội xưa đã mang lại nhiều bài học quý giá cho việc phát triển giao thông hiện đại. Tàu điện chạy trên những tuyến đường thẳng, hiện đại, góp phần giảm thiểu ùn tắc giao thông, đảm bảo an toàn giao thông. Tàu điện cũng góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Câu 4 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tác dụng của sơ đồ các tuyến tàu điện Hà Nội năm 1985 và hình ảnh trong văn bản là gì?
Trả lời
Sơ đồ các tuyến tàu điện Hà Nội năm 1985 và hình ảnh trong văn bản “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” có tác dụng giúp người đọc hình dung rõ hơn về hệ thống tàu điện Hà Nội xưa, từ đó hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử, văn hóa, và ý nghĩa của hệ thống này.
Sơ đồ các tuyến tàu điện Hà Nội năm 1985
Sơ đồ các tuyến tàu điện Hà Nội năm 1985 được trình bày ở đầu văn bản, giúp người đọc hình dung rõ về mạng lưới tàu điện của Thủ đô thời kỳ đó. Sơ đồ này thể hiện rõ các tuyến tàu điện chạy qua các khu vực trung tâm, ngoại thành của Hà Nội, kết nối các khu vực quan trọng của Thủ đô.
Sơ đồ này có tác dụng giúp người đọc hiểu rõ hơn về quy mô, phạm vi hoạt động của hệ thống tàu điện Hà Nội xưa. Từ đó, người đọc có thể hình dung được tầm quan trọng của hệ thống này đối với đời sống của người dân Hà Nội.
Hình ảnh trong văn bản
Văn bản “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” sử dụng nhiều hình ảnh để tái hiện lại hình ảnh của hệ thống tàu điện Hà Nội xưa. Những hình ảnh này được tác giả ghi chép lại từ những người dân Hà Nội, từ những bức ảnh, tư liệu lịch sử.
Những hình ảnh này giúp người đọc hình dung rõ hơn về hình dáng, màu sắc của những toa tàu điện Hà Nội xưa. Người đọc cũng có thể cảm nhận được không khí nhộn nhịp, vui tươi của phố phường Hà Nội những ngày có tàu điện.
Câu 5 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn có nhận xét gì về cách đặt nhan đề của tác giả trong mối tương quan với nội dung của văn bản?
Trả lời
Cách đặt nhan đề của tác giả trong mối tương quan với nội dung của văn bản “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” là rất phù hợp, thể hiện được nội dung chính của văn bản.
Nhan đề “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” có thể được hiểu theo hai cách:
- Nhìn từ góc độ lịch sử: Tàu điện Hà Nội là một trong những phương tiện giao thông công cộng đầu tiên của Thủ đô. Tàu điện đã gắn bó với cuộc sống của người dân Hà Nội trong suốt hơn một thế kỷ, chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử. Tàu điện là một phần trong kí ức của nhiều người dân Hà Nội, là một biểu tượng của Thủ đô.
- Nhìn từ góc độ hiện tại: Tàu điện Hà Nội đã ngừng hoạt động từ năm 1993. Tuy nhiên, hệ thống tàu điện Hà Nội xưa vẫn còn lưu giữ trong kí ức của nhiều người dân Hà Nội. Tàu điện Hà Nội là một di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát huy.
Như vậy, nhan đề “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” đã thể hiện được cả giá trị lịch sử, văn hóa và ý nghĩa của hệ thống tàu điện Hà Nội xưa.
Ngoài ra, nhan đề này cũng có tính gợi mở, tạo ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc, kích thích sự tò mò, muốn tìm hiểu về hệ thống tàu điện Hà Nội xưa.
Câu 6 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định thái độ và quan điểm của người viết.
Trả lời
Thái độ của người viết trong văn bản “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” là thái độ trân trọng, yêu mến hệ thống tàu điện Hà Nội xưa.
Người viết đã thể hiện thái độ này qua những câu văn, đoạn văn sau:
- “Tàu điện Hà Nội ra đời cách đây hơn một thế kỷ, là một trong những phương tiện giao thông công cộng đầu tiên của Thủ đô.”
- “Tàu điện là phương tiện di chuyển quen thuộc của người dân Hà Nội, là nơi gặp gỡ, trò chuyện, hẹn hò của những đôi lứa yêu nhau.”
- “Tàu điện cũng là nơi lưu giữ những kỉ niệm của biết bao thế hệ người Hà Nội.”
- “Tàu điện Hà Nội xưa không chỉ là một phương tiện giao thông, mà còn là một chứng nhân lịch sử, một biểu tượng văn hóa, và một bài học quý giá cho việc phát triển giao thông hiện đại.”
Những câu văn, đoạn văn này thể hiện sự trân trọng của người viết đối với hệ thống tàu điện Hà Nội xưa, coi đây là một phần trong kí ức, trong tâm hồn của nhiều người dân Hà Nội.
Quan điểm của người viết trong văn bản “Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai” là cần khôi phục hệ thống tàu điện Hà Nội xưa.
Người viết cho rằng, hệ thống tàu điện Hà Nội xưa là một di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát huy. Tàu điện Hà Nội xưa mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, và ý nghĩa đối với người dân Hà Nội.
Người viết đã đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng để khẳng định quan điểm của mình, như:
- “Tàu điện Hà Nội xưa là một chứng nhân lịch sử, ghi lại quá trình chuyển đổi của Thủ đô từ mô hình thành thị phương Đông sang hình thái đô thị hiện đại kiểu Phương Tây.”
- “Tàu điện Hà Nội xưa là một biểu tượng văn hóa của Thủ đô, góp phần tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.”
- “Tàu điện Hà Nội xưa là một bài học quý giá cho việc phát triển giao thông hiện đại.”
Những lí lẽ, dẫn chứng này đã góp phần thuyết phục người đọc đồng tình với quan điểm của người viết.
Câu 7 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn có đồng tình với ý kiến của người viết về việc ” khôi phục tàu điện lịch sử của Hà Nội” hay không? Vì sao?
Trả lời
Tôi đồng tình với ý kiến của người viết về việc “khôi phục tàu điện lịch sử của Hà Nội”.
Tàu điện Hà Nội xưa là một di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát huy. Tàu điện Hà Nội xưa mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, và ý nghĩa đối với người dân Hà Nội.
Về mặt lịch sử, tàu điện Hà Nội xưa là một chứng nhân lịch sử, ghi lại quá trình chuyển đổi của Thủ đô từ mô hình thành thị phương Đông sang hình thái đô thị hiện đại kiểu Phương Tây. Tàu điện Hà Nội xưa đã góp phần thúc đẩy quá trình đô thị hóa của Hà Nội, biến Thủ đô trở thành một thành phố hiện đại, văn minh.
Về mặt văn hóa, tàu điện Hà Nội xưa là một biểu tượng văn hóa của Thủ đô, góp phần tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam. Tàu điện Hà Nội xưa mang đậm dấu ấn của kiến trúc Pháp, với những toa tàu màu đỏ, trắng, đen, những cửa sổ hình vòm,… Tàu điện cũng gắn liền với những hoạt động văn hóa của Thủ đô.
Về mặt ý nghĩa, tàu điện Hà Nội xưa là một bài học quý giá cho việc phát triển giao thông hiện đại. Tàu điện Hà Nội xưa đã mang lại nhiều bài học quý giá cho việc phát triển giao thông hiện đại. Tàu điện chạy trên những tuyến đường thẳng, hiện đại, góp phần giảm thiểu ùn tắc giao thông, đảm bảo an toàn giao thông. Tàu điện cũng góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Việc khôi phục hệ thống tàu điện Hà Nội xưa sẽ góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa, và ý nghĩa của hệ thống này. Việc khôi phục tàu điện Hà Nội xưa cũng sẽ góp phần giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường,… của Thủ đô.
Tuy nhiên, việc khôi phục tàu điện Hà Nội xưa cũng cần được nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.
Với những hướng dẫn soạn bài Cung đường của kí ức, hiện tại và tương lai – Sách Chân trời sáng tạo lớp 11 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
