Soạn bài chuyện người con gái Nam Xương
Hướng dẫn soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương – Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc
Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 10)
Em biết gì về vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến?
Gợi ý trả lời:
Trong xã hội phong kiến Việt Nam, phụ nữ thường bị xem nhẹ và có vị thế thấp hơn nam giới. Họ bị gò bó trong khuôn khổ gia đình, phải tuân thủ nghiêm ngặt những quy tắc đạo đức và lễ giáo. Phụ nữ thường không được học hành, làm việc ngoài xã hội và phụ thuộc hoàn toàn vào nam giới.
Họ phải gánh vác nhiều công việc nhà, chăm sóc con cái và phục vụ chồng. Quan niệm “tam tòng, tứ đức” đã càng làm cho vị thế của phụ nữ trở nên thấp kém hơn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn có những hình ảnh người phụ nữ tài năng, đảm đang và có vai trò quan trọng trong gia đình và xã hội.
Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 10)
Em có ấn tượng sâu sắc với tác phẩm nào viết về người phụ nữ? Hãy chia sẻ ấn tượng đó của em.
Gợi ý trả lời:
Em có ấn tượng sâu sắc với tác phẩm “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân.
Vì trong những trang văn giản dị mà sâu sắc của “Vợ nhặt”, Kim Lân đã vẽ nên bức chân dung đầy xúc động về người phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khốn cùng của nạn đói. Hình ảnh chị Thị hiện lên với vẻ đẹp tiềm ẩn sau lớp áo rách tả tơi.
Dù đói khát đến cùng cực, chị vẫn giữ được phẩm giá của một người phụ nữ, sẵn sàng lao động để mưu sinh. Tình yêu thương của chị dành cho chồng, dù bắt nguồn từ hoàn cảnh éo le, lại càng trở nên thiêng liêng và đáng trân trọng. Qua nhân vật chị Thị, nhà văn không chỉ tố cáo tội ác của chế độ cũ mà còn ca ngợi sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam.
Sau khi đọc
Nội dung chính: Câu chuyện tôn vinh vẻ đẹp tâm hồn truyền thống của phụ nữ Việt Nam, đồng thời bày tỏ niềm cảm thông sâu sắc trước số phận bi kịch của họ. Qua đó, tác phẩm lên án mạnh mẽ các lễ giáo phong kiến vô nhân đạo và những hủ tục khắc nghiệt thời bấy giờ.
Câu hỏi 1: (SGK Văn 9 Tập 1 – Trang 17)
Trình bày cốt truyện và nêu bố cục của tác phẩm
Gợi ý trả lời:
Cốt truyện: Tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” kể về cuộc đời và cái chết thương tâm của nàng Vũ Nương. Vũ Nương, một người phụ nữ xinh đẹp và đức hạnh, quê ở Nam Xương, được gả cho Trương Sinh, một người đàn ông có tính đa nghi, luôn đề phòng vợ.
Khi Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà tận tụy chăm sóc mẹ chồng và con nhỏ, đồng thời lo toan mọi việc gia đình. Những lúc đùa với con, nàng thường chỉ vào bóng mình trên vách và bảo đó là cha Đản.
Khi Trương Sinh trở về, vì nghe lời con trẻ, Trương Sinh nghi ngờ và buộc tội Vũ Nương không chung thủy. Không thể giải thích được cho chồng hiểu, Vũ Nương đã nhảy xuống sông tự vẫn để minh chứng cho lòng thủy chung của mình.
Sau khi chết, Vũ Nương được Linh Phi cứu sống và đưa về sống ở thủy cung. Tình cờ gặp được Phan Lang, một người cùng làng, Vũ Nương nhờ gửi lời cho chồng lập đàn giải oan ở bến sông để nàng có thể trở về. Tuy nhiên, dù Trương Sinh làm theo lời nàng, Vũ Nương chỉ hiện lên thoáng chốc rồi biến mất, mãi mãi sống ở thủy cung.
Bố cục văn bản:
- Phần 1: Từ đầu đến “lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình”: Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương, những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương.
- Phần 2: Tiếp đến “nhưng việc trót đã qua rồi!”: Nỗi oan của Vũ Nương.
- Phần 3: Phần còn lại: Vũ Nương được giải oan.
Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16)
Ở phần đầu tác phẩm, Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đặc điểm gì ở nhân vật Vũ Nương và Trương Sinh? Lời người kể chuyện có vai trò như thế nào trong việc khắc họa nhân vật?
Gợi ý trả lời:
Ở phần đầu tác phẩm, Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đặc điểm sau của nhân vật Vũ Nương và Trương Sinh:
- Vũ Nương: Người con gái quê ở Nam Xương, có tính thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.
- Trương Sinh: Con nhà hào phú nhưng không có học; có tính đa nghi và luôn phòng ngừa vợ quá mức.
Lời người kể chuyện có vai trò thể hiện trực tiếp hình ảnh và đặc điểm của từng nhân vật, từ đó giúp người đọc hình dung rõ nét về tính cách và phẩm chất của Trương Sinh và Vũ Nương.
Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16 )
Phân tích lời than của nhân vật Vũ Nương trước khi gieo mình xuống sông để làm rõ các khía cạnh:
a. Nỗi đau đớn của nhân vật.
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì.
Gợi ý trả lời:
a. Nỗi đau đớn của nhân vật:
Vũ Nương mặc dù luôn đoan trang và giữ gìn trinh tiết, lại phải chịu đựng nỗi oan lừa dối chồng. Trong sự tuyệt vọng và đau đớn, nàng quyết định gieo mình xuống sông để chứng minh lòng thủy chung và trong sạch của mình.
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì
Ngôn ngữ của nhân vật thể hiện sự phát triển trong tâm lý:
- Ban đầu, khi bị Trương Sinh trách lầm, Vũ Nương hết lòng giải thích rằng nàng luôn giữ đúng khuôn phép và chăm lo gia đình chờ ngày chồng về.
- Khi Trương Sinh không tin và tiếp tục quát mắng, Vũ Nương dần mất hết niềm tin. Lời nói của nàng chuyển từ sự cố gắng thuyết phục sang sự suy sụp, chán nản và tuyệt vọng.
- Sự phát triển này dẫn đến đỉnh điểm là hành động nhảy xuống sông để giải thoát cho chính mình, thể hiện nỗi đau đớn tột cùng và sự bất lực trước tình cảnh oan trái của nàng.
Vũ Nương dùng những câu nói cuối cùng thể hiện sự tuyệt vọng, cho thấy đỉnh điểm của sự đau khổ và mất niềm tin, phản ánh sâu sắc tâm lý bi kịch của nhân vật trong truyện truyền kì.
Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16 )
Cho biết những nguyên nhân gây ra bi kịch của Vũ Nương. Nguyên nhân nào là chủ yếu?
Gợi ý trả lời:
Nguyên nhân gây ra bi kịch của Vũ Nương:
- Lời nói ngây thơ của bé Đản đã vô tình gây nên hiểu lầm cho Trương Sinh.
- Tính cách đa nghi và thiếu học của Trương Sinh là nguyên nhân đáng trách nhất. Khi nghe lời con trẻ, Trương Sinh không chịu suy xét hay lắng nghe lời giải thích của Vũ Nương mà vội vàng kết tội nàng. Sự hồ đồ, độc đoán và tệ bạc của Trương Sinh đã đẩy Vũ Nương vào bước đường cùng, không có lối thoát. Nếu Trương Sinh biết lắng nghe và suy xét, có lẽ bi kịch đã không xảy ra.
- Chế độ nam quyền độc đoán, xã hội không bình đẳng, hôn nhân không có tình yêu và tự do cũng góp phần gây nên bi kịch cho Vũ Nương.
- Chiến tranh phong kiến phi nghĩa là một nguyên nhân khác, khiến gia đình ly tán và tạo điều kiện cho bi kịch xảy ra.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bi kịch của Vũ Nương là do tính cách đa nghi và thiếu học của Trương Sinh.
Câu 5 (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16 )
Trong tác phẩm, nhân vật Phan Lang được khắc họa ở những không gian, thời gian nào? Nhân vật này có vai trò gì trong truyện?
Gợi ý trả lời:
Không gian và thời gian nhân vật Phan Lang được khắc họa:
- Không gian: Bến đò Hoàng Giang, gác Triêu Dương, làng Nam Xương, và dưới thủy cung.
- Thời gian: Cuối đời Khai Đại nhà Hồ (quá khứ) và hiện tại khi được Linh Phi cứu.
Phan Lang đóng vai trò quan trọng trong việc giải oan cho Vũ Nương. Ông là người kết nối giữa Vũ Nương và Trương Sinh, giúp khơi dậy trong lòng Vũ Nương mong muốn được giải oan và nói rõ sự thật với chồng. Nhờ sự xuất hiện của Phan Lang, câu chuyện tìm thấy lối thoát, đưa sự thật ra ánh sáng và giúp vơi bớt nỗi oan khuất của Vũ Nương.
Câu hỏi 6 (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16 )
Hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang được tác giả miêu tả qua những chi tiết nào? Theo em, đoạn kết có màu sắc kì ảo này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Gợi ý trả lời:
Hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang được miêu tả qua những chi tiết sau:
- Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng giữa dòng sông.
- Theo sau là năm mươi chiếc xe cờ tán, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện.
Tác dụng của màu sắc kỳ ảo trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm:
- Màu sắc kỳ ảo làm nổi bật phẩm chất đẹp đẽ của Vũ Nương, cho thấy dù ở thế giới khác, nàng vẫn khao khát phục hồi danh dự.
- Tạo ra một cái kết có hậu, giải oan cho Vũ Nương và làm dịu đi nỗi đau của nàng.
- Thể hiện ước mơ của nhân dân: những người tốt sẽ được minh oan và đền đáp xứng đáng.
- Bày tỏ niềm cảm thương sâu sắc của tác giả đối với số phận bi thảm của người phụ nữ trong chế độ phong kiến, và lên án sự bất công mà họ phải chịu đựng.
Câu hỏi 7: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16)
Nêu chủ đề của tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương và trình bày suy nghĩ của em về chủ đề đó.
Gợi ý trả lời:
Chủ đề:
Tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” đề cập đến số phận bi thảm của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất truyền thống của họ, đồng thời phê phán chế độ nam quyền và những hủ tục bất công.
Suy nghĩ của em về chủ đề:
Câu chuyện thể hiện niềm thương cảm sâu sắc đối với số phận oan nghiệt của Vũ Nương, đồng thời tôn vinh vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam thời phong kiến. Tác phẩm là một lời tố cáo mạnh mẽ chế độ phong kiến bất công, nơi mà quyền uy của kẻ giàu có và người đàn ông được đặt lên trên hết. Vũ Nương, một người phụ nữ đức hạnh, không những không được bảo vệ mà còn bị đối xử bất công chỉ vì sự hồ đồ, đa nghi của chồng và lời nói ngây thơ của đứa trẻ. Bi kịch của nàng là một lời cảnh tỉnh về sự tàn ác và bất công của xã hội phong kiến.
Viết kết nối với đọc
Câu hỏi: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 16)
Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) trình bày suy nghĩ của em về chi tiết “cái bóng” trong truyện.
Gợi ý trả lời:
Chi tiết “cái bóng” trong truyện “Chuyện người con gái Nam Xương” mang ý nghĩa sâu sắc và biểu tượng cho nỗi oan khuất và sự hiểu lầm đau đớn của Vũ Nương. “Cái bóng” mà nàng chỉ cho con xem mỗi đêm như hình ảnh người cha thực chất là biểu hiện của tình yêu thương và sự nhớ nhung dành cho chồng. Tuy nhiên, chính cái bóng này đã trở thành nguồn cơn của sự hiểu lầm dẫn đến bi kịch. Trương Sinh, vì tính đa nghi và thiếu hiểu biết, đã tin rằng vợ mình không chung thủy, dẫn đến sự oan nghiệt và cái chết đau lòng của Vũ Nương. Qua chi tiết này, Nguyễn Dữ phê phán sự bất công và mù quáng trong xã hội phong kiến, đồng thời tôn vinh tấm lòng chung thủy và tình yêu thương gia đình của người phụ nữ. “Cái bóng” không chỉ là hình ảnh đầy ám ảnh trong câu chuyện mà còn là lời nhắc nhở về hậu quả của sự nghi ngờ và định kiến. Bi kịch của Vũ Nương chính là tấm gương phản ánh sự vô lý và tàn nhẫn của xã hội, nơi mà những giá trị đạo đức tốt đẹp nhiều khi không được công nhận.
Với những hướng dẫn soạn bài chuyện người con gái Nam Xương – Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
