Hướng dẫn giải đề 1 đề thi học sinh giỏi Ngữ văn 8 cấp huyện

Đề thi học sinh giỏi Ngữ văn 8 cấp huyện là một thử thách lớn đối với nhiều học sinh, yêu cầu sự nắm vững kiến thức văn học và kỹ năng làm bài tốt. Để đạt được kết quả cao, học sinh không chỉ cần hiểu rõ nội dung các tác phẩm văn học mà còn cần biết cách phân tích, đánh giá và đưa ra lập luận thuyết phục. Việc giải quyết các câu hỏi trong đề thi một cách logic và sáng tạo sẽ giúp thí sinh thể hiện khả năng tư duy, phản biện và ghi điểm cao trong mắt giám khảo.

Đề 1

I. Phần Đọc hiểu (6 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.”
(Trích “Mùa xuân nho nhỏ” – Thanh Hải)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn thơ. (1 điểm)

Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong hai dòng thơ cuối. (1 điểm)

Câu 3: Hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ gợi cho em cảm nhận gì về mùa xuân? (2 điểm)

Câu 4: Qua đoạn thơ, em thấy tình cảm của nhà thơ đối với cuộc sống và thiên nhiên như thế nào? (2 điểm)

II. Phần Làm văn (14 điểm)

Câu 1: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về lòng biết ơn. (4 điểm)

Câu 2: Cảm nhận của em về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân. (10 điểm)

Hướng dẫn giải đề 1

I. Phần Đọc hiểu (6 điểm)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn thơ. (1 điểm)

Đáp án: Phương thức biểu đạt chính trong đoạn thơ là Miêu tả. Trong đoạn thơ, tác giả miêu tả thiên nhiên mùa xuân với hình ảnh bông hoa tím biếc, con chim chiền chiện và những giọt nước long lanh. Tất cả tạo ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp.

Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong hai dòng thơ cuối. (1 điểm)

Đáp án: Biện pháp tu từ trong hai dòng thơ cuối là Hoán dụ (hoặc Ẩn dụ). Tác giả sử dụng "Từng giọt long lanh rơi" để không chỉ miêu tả hình ảnh của những giọt nước mà còn ẩn dụ cho những điều đẹp đẽ, tươi mới trong cuộc sống mà tác giả muốn đón nhận và lưu giữ. Tác dụng của biện pháp tu từ này là tạo ra hình ảnh sinh động, gợi cảm, làm nổi bật sự tinh khiết, mát mẻ của mùa xuân.

Câu 3: Hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ gợi cho em cảm nhận gì về mùa xuân? (2 điểm)

Đáp án: Hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ gợi lên một mùa xuân tươi sáng, tràn đầy sức sống và sự thanh khiết. Bông hoa tím biếc giữa dòng sông xanh, con chim chiền chiện hót vang trời, và những giọt nước long lanh như những nét chấm phá làm bức tranh mùa xuân trở nên đầy màu sắc, sinh động. Mùa xuân ở đây không chỉ là mùa của thiên nhiên mà còn là mùa của sự tươi mới, hi vọng, và niềm vui.

Câu 4: Qua đoạn thơ, em thấy tình cảm của nhà thơ đối với cuộc sống và thiên nhiên như thế nào? (2 điểm)

Đáp án: Qua đoạn thơ, nhà thơ Thanh Hải thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng cuộc sống và thiên nhiên. Sự nâng niu từng chi tiết trong thiên nhiên, từ bông hoa tím biếc đến những giọt nước long lanh, cho thấy tác giả cảm nhận cuộc sống với tất cả vẻ đẹp và sự trong trẻo. Tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên là sự gắn bó, yêu quý và khao khát sống hòa mình với thiên nhiên, cảm nhận sự tươi mới và hạnh phúc mà nó mang lại.

II. Phần Làm văn (14 điểm)

Câu 1: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về lòng biết ơn. (4 điểm)

Mở đoạn: Giới thiệu khái quát về lòng biết ơn, nó là một đức tính quý báu, thể hiện sự trân trọng đối với những người giúp đỡ, những gì ta nhận được trong cuộc sống.

Thân đoạn: Nêu các ý chính về lòng biết ơn. Lòng biết ơn không chỉ là cảm xúc mà còn là hành động cụ thể như cảm ơn những người đã giúp đỡ, đồng hành cùng ta. Lòng biết ơn thể hiện qua việc ghi nhớ công ơn, trả ơn và làm điều tốt lại cho đời.

Ví dụ: Lòng biết ơn đối với cha mẹ, thầy cô, bạn bè, và những người xung quanh.

Kết đoạn: Lòng biết ơn là một giá trị quan trọng giúp con người sống tử tế, có trách nhiệm và làm cho cuộc sống thêm tốt đẹp.

Câu 2: Cảm nhận của em về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân. (10 điểm)

Mở đoạn

Giới thiệu về nhân vật ông Hai, một người nông dân trong truyện "Làng" của Kim Lân. Ông là một hình ảnh đại diện cho những người dân quê trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Thân đoạn

Phân tích nhân vật ông Hai:

Ông Hai là người yêu nước sâu sắc: Qua câu chuyện về ông, ta thấy ông có lòng yêu nước, yêu làng quê, thể hiện qua việc luôn tự hào về làng mình.

Sự xung đột nội tâm: Ông Hai là người rất yêu làng nhưng khi nghe tin làng mình theo giặc, ông đã đau đớn, suy nghĩ nhiều về việc phải giữ gìn danh dự cho gia đình và làng quê.

Nhân vật đầy tính cách: Mặc dù ông là người bình dân, ít học, nhưng ông có tinh thần kiên cường, không dễ dàng bỏ cuộc trong những thời khắc khó khăn.

Kết đoạn

Nhân vật ông Hai trong "Làng" là biểu tượng cho lòng yêu nước sâu sắc và tinh thần kháng chiến của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp. Sự xung đột giữa tình yêu làng và tình yêu nước của ông là một cảm xúc hết sức chân thực và cảm động.

Giải đề thi học sinh giỏi Ngữ văn 8 cấp huyện đòi hỏi học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phải có kỹ năng làm bài và tư duy phân tích sắc bén. Hướng dẫn giải chi tiết các câu hỏi sẽ giúp học sinh làm quen với cấu trúc đề thi, từ đó tự tin hơn trong kỳ thi. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, mỗi học sinh đều có thể đạt được kết quả tốt và nâng cao khả năng của mình trong môn Ngữ văn.