Gợi ý giải đề số 3 Ngữ văn 8 thi học sinh giỏi cấp huyện

Kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện là cơ hội để học sinh lớp 8 thể hiện năng lực và niềm yêu thích đối với môn Ngữ văn. Trong đó, đề số 3 thường mang tính chất mở, yêu cầu khả năng tư duy, lập luận và cảm thụ văn học sâu sắc. Việc nắm vững cách làm đề này sẽ giúp học sinh tự tin hơn khi bước vào kỳ thi quan trọng.

Đề 3

I. Phần Đọc hiểu (6 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

“Có cái gì dẫn dụ tôi đi
Nghe gió thổi mây trôi về phía ấy
Bầy chim gọi nhau rợp trời bay tới
Tiếng suối trong như tiếng hát xa vời...”
(Trích “Tiếng hát con tàu” – Chế Lan Viên)

Câu 1: Xác định một hình ảnh ẩn dụ trong đoạn thơ và nêu ý nghĩa. (1 điểm)

Câu 2: Tìm một từ láy trong đoạn thơ và nêu tác dụng biểu cảm. (1 điểm)

Câu 3: Qua đoạn thơ, em cảm nhận gì về khát vọng của nhà thơ? (2 điểm)

Câu 4: Em hiểu gì về vẻ đẹp của Tây Bắc được gợi lên trong đoạn thơ? (2 điểm)

II. Phần Làm văn (14 điểm)

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về ý chí vượt qua nghịch cảnh trong cuộc sống. (4 điểm)

Câu 2: Phân tích nhân vật Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao. (10 điểm)

Gợi ý làm đề 3

I. Phần đọc hiểu (6 điểm)

Câu 1 (1 điểm)

Hình ảnh ẩn dụ: “Có cái gì dẫn dụ tôi đi”

Ý nghĩa:

Đây là một hình ảnh ẩn dụ cho tiếng gọi tha thiết từ thiên nhiên, từ núi rừng Tây Bắc hay chính là tiếng gọi của Tổ quốc.

Nó thể hiện khát vọng được lên đường, được cống hiến của nhà thơ cho quê hương, đất nước.

Câu 2 (1 điểm)

Từ láy: “rợp trời”

Tác dụng biểu cảm:

Gợi hình ảnh sinh động và mạnh mẽ của bầy chim bay dày đặc, phủ kín cả bầu trời.

Qua đó, thể hiện sức sống mãnh liệt của thiên nhiên và sự thôi thúc trong tâm hồn nhà thơ muốn hướng về Tây Bắc.

Câu 3 (2 điểm):

Cảm nhận về khát vọng của nhà thơ:

Nhà thơ có một khát vọng mãnh liệt được trở về với nhân dân, với núi rừng Tây Bắc – nơi đã từng gắn bó trong kháng chiến.

Khát vọng ấy không chỉ là mong muốn cá nhân mà còn là tiếng gọi của lý tưởng sống cao đẹp: muốn được cống hiến, được sống trọn vẹn với đất nước.

Câu 4 (2 điểm):

Hiểu về vẻ đẹp Tây Bắc qua đoạn thơ:

Tây Bắc hiện lên đầy sức sống với gió thổi, mây trôi, bầy chim bay, tiếng suối trong – tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, trong lành, cuốn hút.

Đó là vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, mang theo sức hấp dẫn kỳ diệu khiến người đọc cũng muốn đặt chân đến mảnh đất ấy.

II. Phần làm văn (14 điểm)

Câu 1 (4 điểm):

Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) bàn về ý chí vượt qua nghịch cảnh:

Trong cuộc sống, ai cũng sẽ gặp những khó khăn, thử thách. Chính trong những lúc như vậy, ý chí vượt qua nghịch cảnh trở nên vô cùng quan trọng. Người có ý chí là người không dễ dàng bỏ cuộc, biết đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã. Họ xem thử thách là cơ hội để rèn luyện bản thân, để trưởng thành hơn. Nhờ đó, họ vươn lên và đạt được những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Ví dụ như thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký – người bị liệt hai tay nhưng đã kiên trì luyện viết bằng chân và trở thành nhà giáo ưu tú. Tấm gương ấy cho thấy rằng, chỉ cần có ý chí, ta sẽ vượt qua được mọi gian nan. Vì vậy, mỗi chúng ta hãy rèn luyện bản thân, nuôi dưỡng niềm tin và không ngừng cố gắng để vượt qua nghịch cảnh và đạt được thành công trong cuộc đời.

Câu 2 (10 điểm)

Phân tích nhân vật Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao:

Mở bài

Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc, luôn quan tâm đến số phận người nông dân nghèo.

Trong truyện ngắn Lão Hạc, ông đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Lão Hạc – một người cha nghèo nhưng giàu tình thương và nhân cách cao đẹp.

Thân bài

Hoàn cảnh sống

Lão Hạc sống nghèo khổ, cô đơn sau khi vợ mất và con trai đi làm xa.

Dù vậy, lão vẫn giữ lòng trung thực và nhân cách trong sạch.

Tình thương con sâu sắc:

Lão dành dụm từng đồng để giữ lại mảnh vườn cho con.

Việc bán cậu Vàng khiến lão đau đớn như mất đi người thân.

Cuối cùng, lão chọn cái chết để không tiêu vào tiền con, không làm phiền người khác.

Nhân cách cao đẹp

Không lợi dụng lòng tốt của ông giáo.

Dù nghèo khổ, vẫn giữ lòng tự trọng, lương thiện.

Lão chết trong đau đớn nhưng cũng là cách thể hiện sự hy sinh thầm lặng, cao quý.

Kết bài

Lão Hạc là hình ảnh tiêu biểu của người nông dân xưa: nghèo đói, bất hạnh nhưng có tình cảm chân thành và phẩm chất đáng quý.

Qua nhân vật này, Nam Cao thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc và niềm xót thương cho số phận con người.

Làm tốt đề số 3 trong đề thi học sinh giỏi Ngữ văn 8 không chỉ đòi hỏi kiến thức mà còn cần sự luyện tập kỹ năng diễn đạt và phân tích. Hy vọng những gợi ý trên sẽ là hành trang hữu ích, giúp các em chinh phục đề thi một cách hiệu quả, phát huy tối đa khả năng tư duy và sáng tạo trong môn học đầy cảm hứng này.