Soạn bài Trong lời mẹ hát – ngữ văn 8 tập 1- sách Chân trời sáng tạo
Hướng dẫn soạn bài Trong lời mẹ hát – Ngữ văn 8 – Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Chuẩn bị đọc (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ.
Lời giải chi tiết:
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Mẹ là lá chắn vững vàng
Cho con vượt qua bao gian nan
Mẹ là người yêu thương nhất
Chở che con suốt cuộc đời
Trải nghiệm cùng Văn bản 1
Câu 1 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1): Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru nào?
Khổ thơ trên gợi cho em nhớ đến những câu hát ru sau:
“Mẹ ru con ngủ ngoan Bàn tay mẹ êm ái”
Câu hát ru này đã thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm của mẹ dành cho con. Mẹ ru con ngủ ngon bằng bàn tay êm ái, dịu dàng, mang đến cho con cảm giác bình yên, ấm áp.
Trải nghiệm cùng Văn bản 2
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1): Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó?
Lời giải chi tiết:
Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó là:
- Khác biệt về nội dung: Bảy khổ thơ trước đó, con nghe được trong lời mẹ hát là những câu chuyện về công lao to lớn và sự hy sinh thầm lặng của mẹ dành cho con. Còn ở khổ thơ này, con nghe được trong lời mẹ hát là tình yêu thương, sự quan tâm của mẹ dành cho con.
- Khác biệt về cách thể hiện: Bảy khổ thơ trước đó, con chỉ nghe được qua lời kể của người mẹ. Còn ở khổ thơ này, con nghe được qua lời hát ru của mẹ. Lời hát ru của mẹ mang âm hưởng nhẹ nhàng, êm dịu, thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm của mẹ dành cho con.
- Khác biệt về cảm xúc: Bảy khổ thơ trước đó, con nghe được trong lời mẹ hát là những cảm xúc tự hào, biết ơn, kính trọng của con dành cho mẹ. Còn ở khổ thơ này, con nghe được trong lời mẹ hát là những cảm xúc bình yên, hạnh phúc của con khi được mẹ ru ngủ.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 8) Xác định thể thơ của bài Trong lời mẹ hát.
Trả lời: Thể thơ sáu chữ
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8) Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?
Lời giải chi tiết:
Vần không phải là sự liên tục mà là sự tạo ra những dòng thơ với cách kết hợp như “trời – đồi”, “mây – bay”, nơi mỗi từ tạo nên một hình ảnh riêng biệt, một âm nhạc độc đáo trong thế giới của thơ ca.
Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 8) Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ. Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?
Bố cục của bài thơ:
| Phần | Nội dung |
| 3 khổ đầu | Cuộc đời được thu nhỏ trong tầm mắt của con khi nghe lời mẹ hát. |
| 4 khổ tiếp | Niềm xót xa của con trước công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của mẹ. |
| Khổ cuối | Tình yêu thương sâu sắc của người mẹ dành cho con mình. |
Nét độc đáo của cách bố cục
Cách bố cục của bài thơ Trong lời mẹ hát có thể chia thành ba phần, mỗi phần có những nét đặc sắc riêng.
Phần đầu (3 khổ thơ đầu) là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi của cuộc sống làng quê, được kể lại qua lời mẹ hát. Những hình ảnh này đã gợi lên trong tâm trí của đứa trẻ những kỷ niệm đẹp đẽ về tuổi thơ, về tình yêu thương, sự quan tâm của mẹ.
Phần thứ hai (4 khổ thơ tiếp) là những câu chuyện về công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của mẹ. Những câu chuyện này đã khiến đứa trẻ cảm nhận được tình yêu thương, sự hy sinh của mẹ dành cho mình.
Phần cuối (khổ thơ cuối) là những lời tâm sự của đứa trẻ về tình yêu thương sâu sắc của mẹ dành cho mình.
Cách bố cục này đã tạo nên một mạch cảm xúc tự nhiên, lôi cuốn, thể hiện tình cảm yêu thương, kính trọng của đứa trẻ dành cho mẹ.
Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn 8) Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.
| Hình ảnh | Nét đặc sắc |
| Chòng chành nhịp võng ca dao | Hòa mình vào thế giới ngọt ngào của tuổi thơ, là những khoảnh khắc được bao bọc bởi tình yêu thương ấm áp của mẹ. Những ngày thơ ấu tựa như những câu chuyện cổ tích, nơi mẹ là người anh hùng kể chuyện, và tình yêu của bà là nguồn động viên mãnh liệt, tô điểm cho những tháng năm hạnh phúc, giống như những trang sách cổ tích mở ra mỗi ngày. |
| Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau | Bóng trắng của vầng trăng đưa tôi về những thời kỳ trẻ trung của mẹ, nơi hương thơm của cây cau vẫn in sâu trong ký ức. Tác giả đã khéo léo sử dụng hình ảnh nhân hóa, biến đổi thời gian để làm nổi bật hình ảnh của mẹ thời trẻ, khi bà tràn đầy vẻ đẹp, hồn nhiên như những đám mây trắng trên bầu trời. Thời gian và những nghịch cảnh của cuộc sống đã khiến mẹ già đi từng ngày, nhưng đó chính là cống hiến và tình yêu thương vô điều kiện mà mẹ đã dành cho con. |
Câu 5 (trang 14, SGK Ngữ văn 8) Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy?
Lời giải chi tiết:
Từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy trong tác phẩm “Trong lời mẹ hát” của tác giả Trương Nam Hương, hình ảnh người mẹ được miêu tả là một người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng yêu thương con cái.
Mẹ là người đã sinh ra và nuôi dưỡng con. Mẹ đã trải qua những tháng ngày vất vả, gian nan để mang con đến với cuộc đời. Mẹ đã dành cho con tất cả tình yêu thương, sự quan tâm, chăm sóc.
Mẹ là người đã dạy dỗ con nên người. Mẹ đã dạy cho con những bài học đầu tiên về cuộc sống, về đạo lý làm người. Mẹ đã uốn nắn cho con những tính cách tốt đẹp, giúp con trở thành một người có ích cho xã hội.
Mẹ là người luôn bên cạnh con, động viên, khích lệ con khi con gặp khó khăn. Mẹ là người luôn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con.
Câu 6 (trang 15, SGK Ngữ văn 8) Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.
Lời giải chi tiết:
Cảm hứng chủ đạo: Trái tim tròn đầy lòng biết ơn, dệt nên một bức tranh lối sống tốt lành, với tinh thần vị tha, hướng về tương lai như một đám mây trắng hồng hào.
Tác giả mê đắm trong vần cách, nhịp 2/4 và 3/3, như những bước chân nhịp nhàng của cuộc sống. Hình ảnh đa dạng, gần gũi, bình dị như những đoạn thơ ngọt ngào, chìm đắm trong trái tim người đọc. Mỗi chi tiết như là những hạt sương mỏng, tôn lên tư tưởng, cảm xúc, và sự biết ơn sâu sắc đối với mẹ, như một dòng suối êm đềm chảy qua linh hồn.
Câu 7 (trang 15, SGK Ngữ văn 8) Theo em, nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?
Lời giải chi tiết:
Nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ. Nhan đề này đã hé lộ nội dung chính của bài thơ, đó là tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.
Câu 8 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1) Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết?
Lời giải chi tiết:
Tác giả gửi trao một lời yêu thương và biết ơn mẹ qua những hình ảnh đơn giản, thân thương, và mộc mạc. Những từ ngữ như lời ru êm đềm, không trực tiếp diễn đạt nhưng lại tràn ngập trong từng câu chuyện nhỏ, từng hình ảnh nhỏ bé. Mỗi dòng văn như là một giai điệu dịu dàng, làm hiện hình tượng mẹ như một hình ảnh thiêng liêng, ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc và tình cảm mặn nồng.
Với những hướng dẫn soạn bài Trong lời mẹ hát chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
