Soạn bài Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
Hướng dẫn soạn bài Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về học phần này.
I – Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
a, Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì ? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
Vấn đề nghị luận của văn bản là vẻ đẹp của những con người lao động trong cuộc sống.
Nhan đề thích hợp cho văn bản là: “Vẻ đẹp của những con người lao động trong cuộc sống”.
b, Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào ? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm sau:
Luận điểm 1: Anh thanh niên là người yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc.
Luận điểm 2: Anh thanh niên là người hiếu khách, nhiệt tình, quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận điểm 3: Anh thanh niên là người khiêm tốn, luôn thấy công sức của mình nhỏ bé so với những người khác.
Những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản:
Luận điểm 1: “Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình.”
Luận điểm 2: “Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đêm nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.”
Luận điểm 3: “Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác.”
c, Để’ khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào ? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì ?)
Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận theo cách sau:
Dẫn dắt: Người viết đã giới thiệu về truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” và nhân vật anh thanh niên.
Phân tích, chứng minh: Người viết đã phân tích, chứng minh các luận điểm của mình bằng cách lấy dẫn chứng từ các chi tiết, sự việc trong truyện ngắn.
Luận điểm 1: Người viết đã dẫn chứng lời nói, hành động của anh thanh niên để chứng minh anh là người yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc. Ví dụ: Anh cảm thấy hạnh phúc khi được làm việc, coi công việc là niềm vui, là người bạn của mình; dù công việc vất vả, gian khổ nhưng anh vẫn kiên trì, không bỏ cuộc; anh luôn miệt mài, say mê với công việc, không quản ngại khó khăn, gian khổ.
Luận điểm 2: Người viết đã dẫn chứng lời nói, hành động của anh thanh niên để chứng minh anh là người hiếu khách, nhiệt tình, quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ví dụ: Anh đón tiếp người hoạ sĩ già và cô kĩ sư trẻ rất nồng nhiệt, chu đáo; anh tặng hoa cho cô kĩ sư trẻ, tặng củ tam thất cho bác lái xe; anh mời mọi người lên thăm nhà mình, kể cho họ nghe về công việc, cuộc sống của mình và của những người bạn nơi Sa Pa lặng lẽ.
Luận điểm 3: Người viết đã dẫn chứng lời nói của anh thanh niên để chứng minh anh là người khiêm tốn. Ví dụ: Anh cảm thấy công việc của mình bình thường, nhỏ bé so với những người khác; anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình.
Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm:
Luận cứ được lấy từ các chi tiết, sự việc trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”. Những chi tiết, sự việc này được người viết lựa chọn một cách tinh tế, có sức thuyết phục cao.
Luận cứ được nêu ra một cách cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu. Người viết đã sử dụng ngôn ngữ mạch lạc, trong sáng, dễ hiểu để trình bày luận cứ của mình.
Tóm lại, văn bản “Vẻ đẹp của những con người lao động trong cuộc sống” đã triển khai vấn đề nghị luận một cách rõ ràng, mạch lạc, có sức thuyết phục cao. Người viết đã sử dụng những luận cứ cụ thể, rõ ràng, lấy từ các chi tiết, sự việc trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” để làm sáng tỏ cho từng luận điểm.
II – Luyện Tập
Đọc đoạn văn sau rồi trả lời câu hỏi: vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì ? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào ? Các ý kiến ấy giúp ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc ?
Vấn đề chính được đề cập trong đoạn văn là sự quyết định về sống chết của lão Hạc
Các ý kiến chính được nêu rõ bao gồm việc lão Hạc phải đối mặt với quyết định khó khăn giữa việc tiếp tục sống hay chấp nhận cái chết. Lão Hạc đã lựa chọn con đường của cái chết, chấp nhận rời bỏ cuộc sống khổ cực và nhục nhã để tìm kiếm một cõi sống mới.
Qua hành động này, cái chết của lão Hạc trở thành nguồn động viên và hứng khởi cho cuộc sống của đứa con trai, mang theo mình hy sinh và tình cảm hi sinh cao cả.
Nhân vật lão Hạc được mô tả như một con người chịu đựng nỗi đau của thân phận nghèo khổ, nhưng lại toát lên sự trong sáng và lương thiện, với tấm lòng hi sinh lớn lao.
Với những hướng dẫn Soạn bài Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của học phần này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
