SOẠN BÀI XỬ KIỆN – SÁCH CÁNH DIỀU LỚP 10 TẬP 1
Hướng dẫn soạn bài Xử Kiện – Sách Cánh Diều lớp 10 tập 1 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Sự việc trong đoạn trích diễn ra ở đâu?
- Chốn huyện nha
- Nhà Thị Hến
- Nhà Trùm Sò
- Nhà Đề Hầu
- Đáp án đúng: A
- Thành ngữ cú nói có, vọ nói không trong lời của Huyện Trìa có nghĩa là gì?
- Lời khai của Trùm Sò mâu thuẫn, không trung thực
- Lời trình của Đề Hầu mâu thuẫn với lời khai của Trùm Sò và Thị Hến
- Lời khai của Trùm Sò và Thị Hến mâu thuẫn, không biết đúng sai, phân định thế nào cho thoả đáng
- Lời khai của Thị Hến với Đề Hầu và Huyện Trìa không thống nhất
- Đáp án đúng: C
- Phương án nào phát biểu đúng về nhân vật Thị Hến trong văn bản?
- Bị Trùm Sò vu oan tội tàng trữ đồ ăn trộm, bắt giải quan
- Chăm chỉ lao động, không làm việc gì bất chính
- Khai báo trung thực, đầy đủ
- Lợi dụng thói háo sắc của quan lại để tìm cách thoát tội
- Đáp án đúng: A
- Dòng nào thể hiện nhận xét đúng về việc xử kiện của Huyện Trìa và Đề Hầu trong văn bản?
- Đổi trắng thay đen
- Con kiến mà kiện củ khoai
- Nén bạc đâm toạc tờ giấy
- Có tiền mua tiên cũng được
- Đáp án đúng: A
- Văn bản Xử kiện có gì giống với các văn bản khác trong Bài 3?
- Đều là kịch bản sân khấu dân gian
- Đều thể hiện số phận bất hạnh của người phụ nữ
- Đều thể hiện khát vọng hạnh phúc lứa đôi của người phụ nữ
- Đều thể hiện tiếng cười phê phán các thói hư tật xấu trong xã hội
- Đáp án đúng: D
- Tình huống tạo ra tiếng cười trong đoạn trích trên là gì?
Tình huống tạo ra tiếng cười trong đoạn trích Xử kiện là tình huống xử kiện của Huyện Trìa và Đề Hầu. Tình huống này có nhiều điểm mâu thuẫn, bất hợp lý, gây cười cho người đọc, người nghe.
Thứ nhất, lời khai của Trùm Sò và Thị Hến mâu thuẫn nhau. Trùm Sò khai rằng Thị Hến là người đã cho hắn ta cất giấu số đồ ăn trộm. Thị Hến lại khai rằng không hề biết đến số đồ ăn trộm đó. Hai lời khai này mâu thuẫn với nhau, khiến cho Huyện Trìa không biết phải phân định thế nào cho thoả đáng.
Thứ hai, Huyện Trìa và Đề Hầu đã bỏ qua những lời khai mâu thuẫn của Trùm Sò và Thị Hến, chỉ dựa vào lời khai của Trùm Sò để kết tội Thị Hến. Điều này cho thấy, việc xử kiện của Huyện Trìa và Đề Hầu là thiếu công bằng, thiên vị, đã “đổi trắng thay đen”.
Thứ ba, Thị Hến là người bị hại, nhưng lại bị kết tội oan. Điều này gây bất bình cho người đọc, người nghe, đồng thời thể hiện sự bất công của xã hội phong kiến.
Tiếng cười trong đoạn trích này là tiếng cười phê phán thói tham lam, thói nhũng nhiễu của quan lại, đồng thời thể hiện sự bất bình của nhân dân đối với những kẻ bất công, vô lương tâm.
- Phân tích ý nghĩa của tiếng cười trong đoạn trích Xử kiện.
Tiếng cười trong đoạn trích Xử kiện là tiếng cười phê phán thói tham lam, thói nhũng nhiễu của quan lại, đồng thời thể hiện sự bất bình của nhân dân đối với những kẻ bất công, vô lương tâm. Tiếng cười này có tác dụng giáo dục, thức tỉnh lương tâm của những kẻ bất công, đồng thời cổ vũ tinh thần đấu tranh chống lại những kẻ bất công, vô lương tâm.
Tiếng cười phê phán thói tham lam, thói nhũng nhiễu của quan lại được thể hiện qua việc Huyện Trìa và Đề Hầu đã bỏ qua mâu thuẫn trong lời khai của Trùm Sò và Thị Hến, chỉ dựa vào lời khai của Trùm Sò để kết tội Thị Hến. Điều này cho thấy, Huyện Trìa và Đề Hầu là những kẻ tham lam, chỉ muốn làm theo ý mình, không quan tâm đến công lý, lẽ phải. Tiếng cười này đã lên án những kẻ tham lam, nhũng nhiễu, đồng thời cảnh tỉnh những kẻ này hãy thay đổi cách làm việc, để xứng đáng với chức vụ của mình.
Tiếng cười thể hiện sự bất bình của nhân dân đối với những kẻ bất công, vô lương tâm được thể hiện qua tình cảnh oan ức của Thị Hến. Thị Hến là người bị hại, nhưng lại bị kết tội oan. Điều này khiến cho người đọc, người nghe cảm thấy thương cảm và bất bình. Tiếng cười này đã thể hiện sự đồng cảm, sẻ chia của nhân dân đối với những người bị oan ức, đồng thời lên án những kẻ bất công, vô lương tâm.
- Đặc điểm của kịch bản tuồng được thể hiện như thế nào ở văn bản Xử kiện?
Văn bản Xử kiện là một kịch bản tuồng, vì vậy nó mang đầy đủ những đặc điểm của kịch bản tuồng.
- Đề tài
Đề tài của kịch bản tuồng thường là những câu chuyện dân gian, truyền thuyết, lịch sử, hoặc những vấn đề xã hội thời đại. Văn bản Xử kiện lấy đề tài là một câu chuyện dân gian, kể về việc Trùm Sò vu oan giá họa cho Thị Hến.
- Nhân vật
Nhân vật trong kịch bản tuồng thường là những nhân vật điển hình, có tính cách, hành động tương phản nhau, tạo nên mâu thuẫn, xung đột trong tác phẩm. Trong văn bản Xử kiện, nhân vật Trùm Sò và Thị Hến là hai nhân vật điển hình, đại diện cho hai thế lực đối lập trong xã hội phong kiến. Trùm Sò là một kẻ tham lam, nhũng nhiễu, sẵn sàng vu oan giá họa để đạt được mục đích của mình. Thị Hến là một người phụ nữ lao động nghèo khổ, bị rơi vào cảnh oan ức.
- Cốt truyện
Cốt truyện của kịch bản tuồng thường có nhiều tình huống, xung đột, được giải quyết một cách bất ngờ, gây kịch tính cho tác phẩm. Văn bản Xử kiện có cốt truyện đơn giản, nhưng vẫn có đủ các tình huống, xung đột để tạo nên kịch tính cho tác phẩm. Tình huống xử kiện của Huyện Trìa và Đề Hầu là tình huống mâu thuẫn, bất ngờ, gây cười cho người đọc, người nghe.
- Lời thoại
Lời thoại trong kịch bản tuồng thường có tính chất ước lệ, mang đậm màu sắc sân khấu. Lời thoại trong văn bản Xử kiện cũng mang đầy đủ những đặc điểm này. Lời thoại của các nhân vật thường có vần điệu, nhịp điệu, mang đậm màu sắc ca hát.
Ngoài ra, văn bản Xử kiện còn mang một số đặc điểm riêng, thể hiện tính sáng tạo của tác giả. Đó là việc sử dụng thành ngữ “cú nói có, vọ nói không” để miêu tả tình huống mâu thuẫn trong lời khai của Trùm Sò và Thị Hến. Việc sử dụng thành ngữ này đã góp phần tạo nên tiếng cười cho tác phẩm.
- Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) bày tỏ suy nghĩ của em về bản án mà Huyện Trìa đưa ra.
Bản án mà Huyện Trìa đưa ra trong đoạn trích Xử kiện là một bản án vô cùng bất công. Bản án này dựa trên lời khai mâu thuẫn của Trùm Sò và Thị Hến, mà bỏ qua những chứng cứ khác. Huyện Trìa đã không làm tròn trách nhiệm của một người quan tòa, thay vào đó, ông ta đã dựa vào lời khai của Trùm Sò, một người giàu có, để kết tội Thị Hến, một người phụ nữ nghèo khổ. Điều này cho thấy, Huyện Trìa là một người thiếu công bằng, thiên vị, chỉ muốn làm theo ý mình, không quan tâm đến công lý, lẽ phải. Bản án này thể hiện sự bất công của xã hội phong kiến, nơi mà người giàu có, có quyền có thể dễ dàng thoát tội. Bản án này cũng thể hiện sự bất bình của nhân dân đối với những kẻ bất công, vô lương tâm.
Với những hướng dẫn soạn bài Xử Kiện – Sách Cánh Diều lớp 10 tập 1 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
