Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ - Kết nối tri thức Lớp 9

Hướng dẫn soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Trong các lớp 7 và 8, em đã được học cách viết đoạn văn nêu cảm xúc về các bài thơ bốn chữ, năm chữ và cách thể hiện cảm nghĩ về một bài thơ tự do. Trong bài học này, em sẽ khám phá cách viết đoạn văn bày tỏ cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ.

Yêu cầu:

• Giới thiệu bài thơ: Cần nêu rõ nhan đề và tác giả, đồng thời đưa ra ấn tượng chung của em về bài thơ.
• Cảm nghĩ về nội dung và nghệ thuật: Bày tỏ cảm nghĩ về một số nét nổi bật trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ, đồng thời chỉ ra cách thể thơ tám chữ góp phần tạo nên nét độc đáo của bài thơ.
• Khái quát cảm nghĩ: Kết lại bằng việc khái quát cảm nghĩ chung của em về bài thơ, để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Phân tích bài viết tham khảo:

Văn bản (SGK Ngữ văn 9 Tập 2 – Trang 57): Tình yêu đất nước qua bài thơ Tiếng Việt của Lưu Quang Vũ

Thực hành viết theo các bước:

1. Trước khi viết

a. Lựa chọn bài thơ

Hãy chọn một bài thơ tám chữ mà em đã học hoặc đã đọc, một bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc trong em và thể hiện rõ giá trị nội dung cũng như nghệ thuật.

b. Tìm ý

Dựa trên yêu cầu của đoạn văn nêu cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ, em hãy thực hiện các bước sau:

– Đọc kỹ bài thơ và ghi chú các đặc điểm nổi bật trên các phương diện:

• Vần thơ, nhịp thơ: Tập trung vào cách gieo vần và ngắt nhịp, đặc biệt là những nét đặc sắc so với cách gieo vần, ngắt nhịp thông thường của thể thơ tám chữ.
• Nội dung và mạch cảm xúc: Chú ý đến mạch cảm xúc xuyên suốt bài thơ, những trạng thái và cung bậc cụ thể mà tác giả muốn truyền tải.
• Hình ảnh, ngôn từ, biện pháp tu từ: Ghi lại những hình ảnh độc đáo, từ ngữ đặc sắc, và các biện pháp tu từ sáng tạo mà tác giả sử dụng để diễn đạt các cung bậc cảm xúc.
• Chủ đề, thông điệp: Xác định rõ chủ đề và thông điệp mà bài thơ muốn truyền tải.

– Ghi lại cảm nghĩ chung của em về bài thơ, những gì đã làm em xúc động hoặc ấn tượng.

c. Lập dàn ý

Hãy lập dàn ý dựa trên gợi ý sau:

Dàn ý

Mở đoạn:

• Giới thiệu bài thơ (nhan đề, tác giả).
• Nêu ấn tượng chung của em về bài thơ.

Thân đoạn:

• Trình bày cảm nghĩ về nội dung của bài thơ (mạch cảm xúc, chủ đề, thông điệp,…).
• Nêu cảm nghĩ về các yếu tố nghệ thuật và tác dụng của chúng trong việc thể hiện nội dung, đồng thời chỉ ra vai trò của thể thơ tám chữ trong việc tạo nên nét đặc sắc của bài thơ.

Kết đoạn: Khái quát lại cảm nghĩ của em về bài thơ, nhấn mạnh những ấn tượng sâu sắc nhất mà bài thơ để lại trong em.

2. Viết bài

• Bắt đầu bằng cách viết các câu văn phù hợp để triển khai những ý chính đã được xác định trong dàn ý. Đảm bảo rằng các câu văn đều hướng về chủ đề chung của đoạn văn để tạo nên một dòng chảy mạch lạc và liên kết chặt chẽ.
• Sử dụng từ ngữ chân thực và chính xác để diễn tả cảm nghĩ của em về bài thơ; chú ý đến việc sử dụng các từ ngữ liên kết để đảm bảo đoạn văn trở nên chặt chẽ, liền mạch và dễ theo dõi.

Bài mẫu tham khảo:

Thơ ca từ lâu đã được xem là tiếng nói của tâm hồn, nơi thể hiện những cảm xúc, suy tư của người nghệ sĩ trước cuộc sống. Lưu Quang Vũ, với sự tinh tế của mình, đã mang đến cho người đọc những rung động sâu sắc qua bài thơ “Tiếng Việt.” Bài thơ này không chỉ đơn thuần là lời ca ngợi ngôn ngữ dân tộc, mà còn là tiếng lòng sâu lắng của một người yêu nước, tự hào về tiếng nói của dân tộc mình.

Lưu Quang Vũ là một trong những tác giả đa tài, không chỉ nổi tiếng với các tác phẩm kịch mà còn để lại dấu ấn sâu đậm qua những vần thơ của mình. “Tiếng Việt” là một bài thơ thể hiện sâu sắc tình yêu đối với ngôn ngữ mẹ đẻ, vừa giản dị, vừa phong phú, và vô cùng sâu sắc. Bài thơ khơi dậy niềm tự hào về sự sống động và giá trị của tiếng Việt, một ngôn ngữ mang đậm bản sắc dân tộc và là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn.

Mở đầu bài thơ, Lưu Quang Vũ không dùng những khái niệm trừu tượng để nói về tiếng Việt. Thay vào đó, ông tạo dựng một thế giới hình ảnh gần gũi, thân thuộc với mỗi người: đó là tiếng mẹ gọi, tiếng cha dặn, tiếng kéo gỗ, câu hát, lời ru,…

“Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫm
Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về
Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm
Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.

…

Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa
Khi hun thuyền, gieo mạ, lúc đưa nôi
Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ
Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời.”

Những âm thanh này gắn liền với đời sống hàng ngày, tạo nên một không gian đậm chất quê hương. Đó là tiếng mẹ gọi, tiếng cha dặn, tiếng lụa xé, tiếng kéo gỗ – những âm thanh ấy thật gần gũi và đậm tình.

Tình yêu tiếng Việt thấm sâu vào từng câu chữ, đặc biệt là khi tác giả nhắc đến những ngày thơ ấu, khi chúng ta bắt đầu học tiếng mẹ đẻ:

“Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói
Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ
Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa
Óng tre ngà và mềm mại như tơ.”

Tiếng Việt là kết tinh của tình yêu và lao động của bao thế hệ người Việt. Ngay cả khi chưa có chữ viết, tiếng nói của dân tộc đã vẹn nguyên. Lưu Quang Vũ đã dùng những hình ảnh gần gũi như bùn đất, lụa, tre ngà, tơ để khái quát vẻ đẹp độc đáo của tiếng Việt. Hai câu thơ giúp ta cảm nhận được tiếng Việt không chỉ mộc mạc, khỏe khoắn mà còn mềm mại, tinh tế.

Người Việt có quyền tự hào về tiếng mẹ đẻ của mình, một ngôn ngữ giàu đẹp, đa dạng và trầm bổng nhờ hệ thống dấu thanh phong phú:

“Tiếng tha thiết, nói thường nghe như hát
Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh
Như gió nước không thể nào nắm bắt
Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.”

Hệ thống dấu thanh của tiếng Việt rất đa dạng, mỗi dấu thanh như một nốt nhạc, tạo nên âm điệu đặc trưng. Thanh bằng như nốt trầm, thanh trắc như nốt cao, tạo nên một ngữ âm phong phú và giàu ngữ nghĩa. Chúng ta có quyền tự hào và cần có trách nhiệm giữ gìn, phát huy sự giàu đẹp này.

Mỗi khổ thơ trong bài đều mang một cung bậc cảm xúc riêng, qua đó Lưu Quang Vũ không chỉ thể hiện sự trân trọng mà còn nhắc nhở chúng ta về giá trị ngàn đời của tiếng Việt:

“Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ
Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn
Trời xanh quá môi tôi hồi hộp quá
Tiếng Việt ơi! Tiếng Việt ân tình.”

Lời thơ vang lên như một lời tri ân sâu sắc đối với tiếng Việt, ngôn ngữ của dân tộc, ngôn ngữ của tình yêu, lao động và sáng tạo. Tiếng Việt là kết quả của bao công sức, mồ hôi và tâm huyết của người Việt qua các thế hệ, và vì thế, nó đáng được trân trọng và gìn giữ.

“Tiếng Việt” là một bài thơ sâu sắc, không chỉ là lời ca ngợi tiếng nói dân tộc mà còn là bài học về lòng yêu nước, về trách nhiệm gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa của cha ông để lại. Tác phẩm này, với những câu thơ giản dị mà thấm thía, đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

3. Chỉnh sửa bài viết

Sau khi hoàn thành bài viết, em hãy rà soát và chỉnh sửa theo những gợi ý sau đây:

• Phần mở đoạn: Em đã giới thiệu tên bài thơ, tác giả và nêu ấn tượng, cảm nghĩ chung của mình về bài thơ chưa? Nếu chưa, hãy bổ sung những thông tin cần thiết để phần mở đoạn trở nên đầy đủ và thu hút.
• Phần thân đoạn: Đã sử dụng những từ ngữ phù hợp để biểu đạt cảm nghĩ về mạch cảm xúc, chủ đề, thông điệp và những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của bài thơ chưa? Các câu văn có cùng hướng về một chủ đề và có sự liên kết chặt chẽ với nhau không? Nếu chưa, hãy bổ sung hoặc điều chỉnh để đảm bảo phần thân đoạn rõ ràng và mạch lạc.
• Phần kết đoạn: Đã nêu khái quát cảm nghĩ của em về bài thơ chưa? Nếu phần kết đoạn chưa đáp ứng được yêu cầu, hãy chỉnh sửa hoặc viết lại để hoàn thiện bài viết.

Hướng dẫn soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.