Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu chữ, bảy chữ – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều

Hướng dẫn soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu chữ, bảy chữ – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

• Định hướng 

Câu 1: (Trang 50 SGK Ngữ văn 8 Tập 1)

Nhà văn Nguyên Hồng ấn tượng với những hình ảnh, chi tiết nào trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan? 

Trả lời

Nhà văn Nguyên Hồng ấn tượng với hai hình ảnh, chi tiết trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan:

• Hình ảnh “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”

Hình ảnh này gợi lên vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của thiên nhiên Đèo Ngang. Cỏ cây, hoa lá mọc chen chúc nhau giữa những tảng đá lớn, tạo nên một khung cảnh vừa hoang sơ, vừa thơ mộng. Hình ảnh này cũng gợi lên cảm giác cô đơn, lạc lõng của người khách qua đường.

• Âm thanh tiếng chim cuốc “Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc”

Âm thanh tiếng chim cuốc là âm thanh đặc trưng của làng quê Việt Nam. Tiếng chim cuốc gợi lên nỗi nhớ quê hương, đất nước của người khách qua đường. Tiếng chim cuốc cũng gợi lên nỗi buồn, cô đơn của tác giả khi phải xa quê hương.

Nhà văn Nguyên Hồng đã viết: “Hai câu thơ “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa” và “Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc” đã khắc sâu vào lòng tôi, không bao giờ quên. Hai câu thơ ấy đã gợi lên trong tôi một nỗi buồn, một nỗi nhớ quê hương da diết”.

Câu 2: (Trang 50 SGK Ngữ văn 8 Tập 1)

Hãy chỉ ra những từ ngữ, câu văn thể hiện cảm xúc, sự liên tưởng và tưởng tượng mà bài thơ gợi ra cho người viết.

Trả lời

• Cảm xúc:
  • Câu “Tình quê hương trào dâng trong lòng” là một câu cảm thán, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của nhà văn đối với quê hương.
  • Câu “Nhớ về những ngày thơ ấu” là một câu trần thuật, thể hiện sự nhớ nhung của nhà văn về những kỷ niệm tuổi thơ gắn bó với quê hương.
  • Câu “Nhớ về mẹ, nhớ về những người thân yêu” là một câu trần thuật, thể hiện sự nhớ nhung của nhà văn đối với những người thân yêu ở quê nhà.
• Sự liên tưởng:
  • Câu “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa” gợi lên “những cánh rừng đại ngàn bao la, hùng vĩ” là một câu so sánh, thể hiện sự liên tưởng của nhà văn giữa hình ảnh cỏ cây, hoa lá mọc chen chúc giữa những tảng đá lớn trong bài thơ với hình ảnh những cánh rừng đại ngàn bao la, hùng vĩ.
  • Câu “Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc” gợi lên “tiếng chim cuốc kêu trong đêm khuya” là một câu liên tưởng, thể hiện sự liên tưởng của nhà văn giữa tiếng chim cuốc kêu trong bài thơ với tiếng chim cuốc kêu trong đêm khuya ở quê hương.
• Tưởng tượng:
  • Câu “Cảnh tượng con thuyền đơn độc trôi trên sông vắng” gợi lên “hình ảnh của một người con xa quê đang nhớ nhà” là một câu tưởng tượng, thể hiện sự tưởng tượng của nhà văn về hình ảnh một người con xa quê đang nhớ nhà.
  • Câu “Hình ảnh bà lão tóc bạc phơ” gợi lên “hình ảnh của mẹ” là một câu tưởng tượng, thể hiện sự tưởng tượng của nhà văn về hình ảnh mẹ của mình.
  • Câu “Hình ảnh em bé thơ ngây nô đùa” gợi lên “hình ảnh của những đứa trẻ quê nhà” là một câu tưởng tượng, thể hiện sự tưởng tượng của nhà văn về hình ảnh những đứa trẻ quê nhà.

Câu 3: (Trang 50 SGK Ngữ văn 8 Tập 1)

Xác định được các yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ gây ấn tượng và gợi cảm xúc, suy nghĩ cho em.

Về nội dung:

• Tình yêu quê hương tha thiết:

Bài thơ đã thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của tác giả. Tình yêu ấy được thể hiện qua nỗi nhớ quê hương da diết, qua những hình ảnh quê hương bình dị, thân thương, qua niềm mong ước được trở về quê hương.

• Sự hoài niệm về tuổi thơ:

Bên cạnh tình yêu quê hương, bài thơ còn thể hiện sự hoài niệm về tuổi thơ của tác giả. Tuổi thơ của tác giả gắn liền với những hình ảnh thân thương của quê hương, như: hàng cây ven bờ đê, con đường nhỏ dưới mái chèo, tiếng gà gáy vang vọng, bà lão tóc bạc phơ, mẹ già lụ khụ, em bé thơ ngây nô đùa.

Về nghệ thuật:

• Sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc:

Bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật của người dân quê. Điều này đã góp phần thể hiện chân thực và sinh động tình yêu quê hương, sự hoài niệm về tuổi thơ của tác giả.

• Sử dụng hình ảnh thơ giàu sức gợi:

Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh thơ giàu sức gợi, như:

* Hình ảnh con thuyền đơn độc trên sông vắng: gợi lên nỗi buồn, nỗi nhớ quê hương của tác giả.

* Hình ảnh hàng cây ven bờ đê: gợi lên vẻ đẹp bình dị, yên ả của quê hương.

* Hình ảnh con đường nhỏ dưới mái chèo: gợi lên vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của quê hương.

* Hình ảnh tiếng gà gáy vang vọng: gợi lên không khí yên bình, thanh bình của quê hương.

* Hình ảnh bà lão tóc bạc phơ, mẹ già lụ khụ, em bé thơ ngây nô đùa: gợi lên vẻ đẹp bình dị, đáng yêu của con người quê hương.

Những hình ảnh thơ này đã góp phần làm cho bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu ý nghĩa.

Những yếu tố nội dung và nghệ thuật đặc sắc trên đây đã gây ấn tượng và gợi cảm xúc, suy nghĩ cho em. Em cảm nhận được tình yêu quê hương tha thiết, sự hoài niệm về tuổi thơ của tác giả. Em cũng cảm thấy yêu quý, trân trọng quê hương và những người thân yêu ở quê hương.

Câu 4: (Trang 50 SGK Ngữ văn 8 Tập 1)

Viết đoạn văn, trong đó nêu rõ: Em có cảm xúc, suy nghĩ về điều gì trong bài thơ (nội dung hay nghệ thuật, một dòng, khổ, đoạn hay cả bài thơ)? Đó là cảm xúc, suy nghĩ gì (xúc động, vui, thích, buồn, nhớ, đồng cảm, băn khoăn,…)? Vì sao em lại có cảm xúc, suy nghĩ đó? Lựa chọn đưa vào đoạn văn một số dòng thơ mà em ấn tượng để làm rõ cảm nghĩ của bản thân.

Trả lời

Bài thơ Đường về quê mẹ của nhà thơ Giang Nam đã để lại trong em nhiều cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Em ấn tượng nhất với khổ thơ thứ hai, khi tác giả miêu tả cảnh vật quê hương:

“Hàng cây ven bờ đê

Con đường nhỏ dưới mái chèo

Tiếng gà gáy vang vọng

Xóm nhỏ ven sông”

Khổ thơ đã gợi lên vẻ đẹp bình dị, yên ả của quê hương. Hình ảnh hàng cây ven bờ đê, con đường nhỏ dưới mái chèo, tiếng gà gáy vang vọng, xóm nhỏ ven sông đều là những hình ảnh thân thương, gần gũi, gắn bó với tuổi thơ của mỗi người. Khi đọc khổ thơ này, em cảm thấy như được trở về quê hương, được hít hà bầu không khí trong lành, mát mẻ, được ngắm nhìn những cảnh vật bình dị, quen thuộc.

Em cũng cảm nhận được tình yêu quê hương tha thiết của tác giả qua khổ thơ này. Tình yêu ấy được thể hiện qua những hình ảnh quê hương được miêu tả một cách chân thực, sinh động. Em cảm thấy yêu quý, trân trọng quê hương và những người thân yêu ở quê hương hơn bao giờ hết.

Bài thơ Đường về quê mẹ đã góp phần bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước trong em. Em sẽ luôn nhớ về những hình ảnh thân thương, gần gũi của quê hương, để rồi mỗi khi xa quê, em sẽ luôn nhớ về và mong muốn được trở về.

• Thực hành

Câu 1: (trang 51, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy viết đoạn văn bộc lộ cảm nghĩ của em sau khi đọc bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư.

Trả lời

Bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư đã để lại trong em nhiều cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Em cảm nhận được tình yêu mẹ tha thiết, sự hoài niệm về tuổi thơ của tác giả qua những hình ảnh thơ giản dị, mộc mạc. Em ấn tượng nhất với hình ảnh người mẹ trong bài thơ. Người mẹ hiện lên với vẻ đẹp hiền hậu, dịu dàng, yêu thương con. Hình ảnh người mẹ trong tà áo đỏ đang phơi quần áo cho con gợi lên trong em cảm giác ấm áp, bình yên. Em cảm thấy yêu thương và trân trọng mẹ hơn bao giờ hết. Bên cạnh đó, bài thơ cũng gợi cho em nhớ về những ngày thơ ấu của mình. Em nhớ về những buổi sáng sớm, được mẹ ôm ấp, đưa đi phơi nắng. Em nhớ về những tiếng gà gáy vang vọng, báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Em nhớ về những trò chơi dân gian mà mình cùng bạn bè chơi đùa. Những kỉ niệm tuổi thơ ấy thật đẹp đẽ, đáng nhớ. Bài thơ Nắng mới đã góp phần bồi đắp tình yêu thương gia đình, quê hương trong em. Em sẽ luôn nhớ về những người thân yêu, về quê hương, để rồi mỗi khi xa quê, em sẽ luôn nhớ về và mong muốn được trở về. Dưới đây là một số câu thơ trong bài thơ Nắng mới đã gợi lên trong em nhiều cảm xúc và suy nghĩ:

“Nắng mới về, áo mẹ đỏ tươi

Áo bay trong gió, nắng bay trong gió

Áo và nắng như ôm lấy tôi

Giống như ngày xưa, giống như ngày xưa”

Những câu thơ này đã gợi lên vẻ đẹp hiền hậu, dịu dàng, yêu thương của người mẹ. Hình ảnh người mẹ và ánh nắng mới hòa quyện vào nhau, tạo nên một khung cảnh bình dị, ấm áp. Em cảm thấy yêu thương và trân trọng mẹ hơn bao giờ hết.

Câu 2: (trang 52, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đoạn văn nào bộc lộ trực tiếp, đoạn văn nào bộc lộ gián tiếp cảm nghĩ về bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư?

Đoạn văn bộc lộ trực tiếp cảm nghĩ:

Bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư đã để lại trong em nhiều cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Em cảm nhận được tình yêu mẹ tha thiết, sự hoài niệm về tuổi thơ của tác giả qua những hình ảnh thơ giản dị, mộc mạc.

Đoạn văn này sử dụng những từ ngữ, câu văn thể hiện trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ của người viết về bài thơ. Cụ thể, người viết đã sử dụng những từ ngữ như “cảm xúc”, “suy nghĩ”, “tha thiết”, “hoài niệm”, “chân thực”, “sinh động” để thể hiện cảm nhận của mình.

Đoạn văn bộc lộ gián tiếp cảm nghĩ:

Em ấn tượng nhất với hình ảnh người mẹ trong bài thơ. Người mẹ hiện lên với vẻ đẹp hiền hậu, dịu dàng, yêu thương con. Hình ảnh người mẹ trong tà áo đỏ đang phơi quần áo cho con gợi lên trong em cảm giác ấm áp, bình yên. Em cảm thấy yêu thương và trân trọng mẹ hơn bao giờ hết.

Đoạn văn này sử dụng những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ để gợi lên cảm xúc, suy nghĩ của người viết. Cụ thể, người viết đã sử dụng hình ảnh “người mẹ trong tà áo đỏ”, “phơi quần áo cho con”, “ấm áp”, “bình yên” để thể hiện cảm nhận của mình.

Với những hướng dẫn soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu chữ, bảy chữ – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.