Soạn bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học
Hướng dẫn Soạn bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Yêu cầu
– Giới thiệu tác giả và bài thơ; nêu ý kiến chung của người viết về bài thơ.
– Phân tích được nội dung trào phúng của bài thơ để làm rõ chủ đề.
– Chỉ ra được tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật trào phúng được thể hiện trong bài thơ.
– Khẳng định được giá trị, ý nghĩa của bài thơ.
Phân tích bài viết tham khảo
Bài thơ “Đề đền Sầm Nghi Đống” của nữ sĩ Hồ Xuân Hương mang đến một cái nhìn châm biếm và khắc nghiệt về sự phù phiếm của quyền lực và vị thế trong xã hội. Dưới đây là một phiên bản chỉnh sửa nhằm làm cho nội dung mạch lạc và sắc bén hơn:
**Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ:**
Nữ sĩ Hồ Xuân Hương nổi tiếng với tinh thần thơ phóng khoáng. Bài thơ “Đề đền Sầm Nghi Đống” phản ánh sự bức xúc của bà khi chứng kiến một tướng giặc bại trận nhưng lại được xây đền thơm. Bà không ngần ngại bày tỏ sự châm biếm và khinh bỉ.
**Phân tích nhan đề và đề tài:**
Chữ “đề” trong nhan đề bài thơ thể hiện tinh thần đẹp của văn hóa ‘tức cảnh sinh tình”, tạo điểm nhấn cho việc viết về cảnh thiên nhiên và cuộc sống đời thường. “Đề đền Sầm Nghi Đống” phản ánh sự châm biếm của Hồ Xuân Hương đối với việc tướng giặc thất trận lại được xây đền.
**Phân tích nội dung trào phúng để làm rõ chủ đề:**
Câu thơ sử dụng hình ảnh “bảng treo” và “cheo leo” để mô tả ngôi đền, tạo nên một bức tranh hài hước và mỉa mai. Nữ sĩ chế ngự ngôn từ và giọng điệu để làm nổi bật sự bất kính và hèn hạ của ngôi đền và tướng giặc.
**Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật trào phúng:**
Ngôn từ châm biếm và giọng điệu mỉa mai của bài thơ giúp tạo ra một không khí hài hước và sắc sảo. Hình ảnh “Thái thú” được sử dụng như một lời kết tội sắc nhọn đối với quan lại và tướng tá Thiên Triều.
**Khẳng định giá trị, ý nghĩa của bài thơ:**
“Đề đền Sầm Nghi Đống” là một tiếng cười trào phúng sâu sắc, mang đậm tinh thần yêu nước và chống ngoại xâm. Bài thơ là tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời của Hồ Xuân Hương, thể hiện sự mạnh mẽ và sắc bén của nữ sĩ.
Bài thơ này không chỉ là một tác phẩm văn học nghệ thuật mà còn là một bản nguyên tắc về lòng yêu nước và sự chống lại sự hèn hạ, phân biệt xã hội
Thực hành viết theo các bước
- Trước khi viết
- Lựa chọn đề tài
Liệt kê các bài thơ trào phúng mà em đã học hoặc đã đọc (gợi ý: Ông phỗng đá (Nguyễn Khuyến), Năm mới chúc nhau (Trần Tế Xương) …). Chọn trong số đó một bài thơ em cảm nhận rõ nhất tiếng cười trào phúng để phân tích.
- Tìm ý
Để tìm ý cho bài văn phân tích một bài thơ trào phúng, em cần thực hiện các bước sau:
– Xác định bố cục của bài thơ và nội dung chính của từng phần.
– Xác định đối tượng của tiếng cười trào phúng trong tác phẩm.
– Tìm hiểu các phương tiện nhà thơ sử dụng để gây cười như từ ngữ (đặc biệt là các từ tượng hình, từ tượng thanh, thành ngũ…), biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, nói quá, điệp ngữ, đảo ngữ…)
– Tìm hiểu thông tin về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm và những thông tin khác có liên quan để liên hệ, mở rộng khi phân tích.
- Lập dàn ý
**Dàn ý: Phân Tích Bài Thơ Trào Phúng**
**Mở bài:**
Giới thiệu về tác giả và tên bài thơ, đồng thời nhấn mạnh hoàn cảnh lịch sử, xã hội khi bài thơ được sáng tác, để tạo nền tảng cho việc phân tích sâu sắc hơn về ý nghĩa của tiếng cười trào phúng.
**Thân bài: Phương án 1 – Phân tích theo bố cục bài thơ:**
- **Ý 1: Tiếng Cười Trào Phúng và Đối Tượng.**
– Phân tích câu thơ thứ … để đặt ra đối tượng của tiếng cười trào phúng.
– Trình bày biện pháp nghệ thuật được sử dụng (hình ảnh, tu từ) để tạo ra hiệu ứng trào phúng trong câu thơ.
- **Ý 2: Tiếng Cười Trào Phúng và Mặt Khác của Đối Tượng.**
– Tiếp tục phân tích câu thơ thứ … để đưa ra chi tiết khác về đối tượng và lý do khiến nó bị phê phán.
– Mô tả cụ thể về biện pháp nghệ thuật được sử dụng để làm nổi bật sự phê phán và châm biếm.
- **… (Tiếp tục tùy thuộc vào số lượng ý cần phân tích)**
**Phương án 2 – Phân tích theo hai phương diện nội dung và nghệ thuật:**
- **Ý 1: Phân Tích Nội Dung Bài Thơ.**
– Nêu rõ đối tượng của tiếng cười trào phúng và phân tích chi tiết về tình huống hoặc hành động khiến đối tượng đó trở nên ngộ nghĩnh, đáng châm biếm.
– Đưa ra nhận định về sự phê phán và lý do đằng sau sự trào phúng.
- **Ý 2: Phân Tích Nghệ Thuật Trong Bài Thơ.**
– Tách biệt phần nghệ thuật của bài thơ, bao gồm hình ảnh, tu từ, ngôn từ để làm nổi bật tiếng cười trào phúng.
– Mô tả cách tác giả sử dụng các biện pháp nghệ thuật để tạo ra một không khí trào phúng và châm biếm.
- **… (Tiếp tục tùy thuộc vào số lượng ý cần phân tích)**
**Kết bài:**
Tóm tắt lại ý nghĩa của tiếng cười trào phúng trong bài thơ, nhấn mạnh giá trị nghệ thuật và sức ảnh hưởng của nó đối với người đọc. Đồng thời, khái quát hóa ý nghĩa sâu sắc của bài thơ trong bối cảnh lịch sử và văn hóa, đặt nó vào bức tranh toàn cảnh của văn hóa nghệ thuật.
- Viết bài
được hiểu rõ hơn về Vũ Trọng Phụng và nghệ thuật trào phúng trong tiểu thuyết “Số đỏ”. Ông là một nhà văn tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam, đặc biệt nổi tiếng với sự sắc sảo, mỉa mai trong việc phê phán xã hội.
Vũ Trọng Phụng không chỉ là “ông vua phóng sự đất Bắc” mà còn là một nhà tiểu thuyết hiện thực đại tài. Những tác phẩm như “Số đỏ,” “Giông tố,” và “Kỹ nghệ lấy tây” của ông được đánh giá cao về khả năng phân tích sâu sắc, khám phá mâu thuẫn trong đời sống và phê phán lối sống giả dối của xã hội thượng lưu.
Nghệ thuật trào phúng, như bạn đã mô tả, là khả năng tạo ra mâu thuẫn, tiếng cười châm biếm để đặt ra những vấn đề và phê phán xã hội. Trong trích đoạn của “Số đỏ,” Vũ Trọng Phụng đã sử dụng mâu thuẫn trào phúng một cách tinh tế. Cụ thể, việc đưa tang gia trở thành một cuộc hội nghị hối lộ, với mỗi người trong gia đình và thậm chí cả những người ngoại đạo đều tận dụng cơ hội để đạt được lợi ích cá nhân, là một hình ảnh mạnh mẽ và trấn anh về tính cách đen tối của xã hội.
Điểm đặc biệt của Vũ Trọng Phụng là sự chọn lọc chi tiết để làm nổi bật tính chất trào phúng. Cảnh đám ma như một đám hội với sự kết hợp lố lăng của cả Tây, Tàu, và Ta thể hiện sự pha trộn và mất mát bản sắc văn hóa. Các chi tiết như cậu Tú Tân đang hò hét để chụp ảnh, bà Văn Minh sốt ruột, và ông Phán mọc sừng trong khi đau đớn càng làm nổi bật tính chất mỉa mai và châm biếm.
Ngôn ngữ trào phúng của ông là một yếu tố quan trọng, với việc sử dụng từ ngữ gây cười và cách đặt tên nhân vật mang tính châm biếm. Những so sánh hài hước và hình ảnh đậm chất trào phúng tạo ra một bức tranh chân thực và thậm chí là hài hước về xã hội đương thời.
Tổng cộng, bằng cách sử dụng nghệ thuật trào phúng độc đáo, Vũ Trọng Phụng đã thành công trong việc vạch trần những vấn đề xã hội và nhân cách giả dối, tạo ra một tác phẩm văn học nổi bật trong văn học Việt Nam hiện đại.
- Chỉnh sửa bài viết
Đọc lại bài viết, căn cứ vào yêu cầu phân tích một bài thơ trào phúng và dàn ý đã lập, rà soát các phần, các ý để chỉnh sửa. Việc chỉnh sửa có thể thực hiện theo một số gợi ý sau:
– Kiểm tra xem các ý đã được triển khai theo logic nhất quán chưa, nếu chưa thì phải điều chỉnh lại các ý cho phù hợp.
– Rà soát xem bài viết đã chú ý phân tích một số nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trào phúng của bài thơ chưa. Nếu thiếu thì phải bổ sung.
– Đối chiếu quy mô và dung lượng thông tin giữa các ý. Ý nào cần trình bày quá dài hoặc quá nhiều thông tin thì cần rút gọn lại. Ngược lại, ý nào quá ngắn hoặc còn sơ sài thì cần bổ sung cho cân đối.
Với những hướng dẫn Soạn bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
