Soạn bài Vẻ đẹp của một bài ca dao
Hướng dẫn soạn bài Vẻ đẹp của một bài ca dao Sách Cánh Diều – Ngữ Văn Lớp 6 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
1. Soạn văn Vẻ đẹp của một bài ca dao Chuẩn bị
Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Nguyên Hồng- nhà văn của những người cùng khổ để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
Đọc trước văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Tiến Tựu.
Liên hệ với những hiểu biết của em về các bài ca dao đã học, suy nghĩ để trả lời các câu hỏi sau:
+ Ca dao là những sáng tác của ai? Thường bắt nguồn từ đâu? Thể thơ phổ biến của ca dao là thể thơ nào?
Ca dao là những sáng tác của nhân dân lao động. Ca dao thường bắt nguồn từ đời sống thực tế của nhân dân, phản ánh những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của họ. Thể thơ phổ biến của ca dao là thể thơ lục bát.
+ Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát có gì giống và khác các bài ca dao đã học ở Bài 2?
Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát có những điểm giống và khác các bài ca dao đã học ở Bài 2 như sau:
Giống:
Cả hai bài ca dao đều thể hiện tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhân dân lao động.
Cả hai bài ca dao đều sử dụng thể thơ lục bát, ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của nhân dân.
Khác:
Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát chủ yếu thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, còn bài ca dao Tình anh, tình em chủ yếu thể hiện tình yêu đôi lứa.
Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát sử dụng hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt để thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, còn bài ca dao Tình anh, tình em sử dụng hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, nên thơ để thể hiện tình yêu đôi lứa.
>> Có thể bạn quan tâm: Thực hành tiếng việt 4
2. Soạn văn 6 Vẻ đẹp của một bài ca dao Đọc hiểu
* Câu hỏi giữa bài:
Chú ý các từ địa phương: ni, tê
Ni: phía bên này
Tê: phía bên kia
Nội dung phần 1 khẳng định điều gì?
Phần 1 khẳng định rằng bài ca dao “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát” là một bài ca dao hay, thể hiện được tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhân dân lao động.
Phần 2 tập trung làm sáng tỏ ý nào? Từ “bởi vì” nhằm mục đích gì?
Phần 2 tập trung làm sáng tỏ ý rằng bài ca dao hay bởi vì sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của nhân dân lao động. Từ “bởi vì” nhằm mục đích nêu lên nguyên nhân dẫn đến điều được khẳng định ở phần 1.
Phần 3 phân tích yếu tố nào của bài ca dao?
Phần 3 phân tích yếu tố nghệ thuật của bài ca dao, đặc biệt là nghệ thuật sử dụng hình ảnh, ngôn ngữ.
Theo tác giả, hai câu cuối có gì khác biệt so với hai câu đầu của bài ca dao?
Theo tác giả, hai câu cuối có gì khác biệt so với hai câu đầu của bài ca dao ở hai điểm sau:
Về nội dung: Hai câu đầu tả cảnh đồng quê rộng lớn, mênh mông, bát ngát, còn hai câu cuối thể hiện cảm xúc của người ngắm cảnh: cảm thấy yêu mến, tự hào về quê hương đất nước.
Về nghệ thuật: Hai câu đầu sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của nhân dân lao động, còn hai câu cuối sử dụng hình ảnh tượng trưng “ngọn nắng”, “gốc nắng”.
Chú ý các từng “ngọn nắng” và “gốc nắng”
Ngọn nắng: là hình ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, rực rỡ của quê hương đất nước.
Gốc nắng: là hình ảnh tượng trưng cho cội nguồn, bản sắc của quê hương đất nước.
Câu cuối có thể coi là kết luận không?
Câu cuối có thể coi là kết luận của bài ca dao bởi vì nó đã tổng kết lại nội dung và ý nghĩa của bài ca dao. Câu cuối khẳng định tình yêu quê hương sâu sắc của nhân dân lao động.
>> Xem thêm: Thánh Gióng – Tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước
* Câu hỏi cuối bài:
Hướng dẫn giải:
Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là gì? Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản chưa?
Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là phân tích vẻ đẹp của bài ca dao “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát”. Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản, đó là vẻ đẹp của bài ca dao.
Theo tác giả, bài ca dao trên có những vẻ đẹp gì? Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần nào của văn bản? Vẻ đẹp nào được tác giả chú ý phân tích nhiều hơn?
Theo tác giả, bài ca dao trên có hai vẻ đẹp:
Vẻ đẹp về nội dung: Tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhân dân lao động.
Vẻ đẹp về nghệ thuật: Ngôn ngữ giản dị, gần gũi, hình ảnh thơ giàu sức gợi tả.
Vẻ đẹp về nội dung được nêu khái quát ở phần 1 của văn bản. Vẻ đẹp về nghệ thuật được tác giả chú ý phân tích nhiều hơn, đặc biệt là ở phần 3 và phần 4.
Để làm rõ vẻ đẹp của bài ca dao, tác giả Hoàng Tiến Tựu đã dựa vào những từ ngữ, hình ảnh nào? Em hãy chỉ ra một số ví dụ cụ thể trong văn bản.
Để làm rõ vẻ đẹp của bài ca dao, tác giả Hoàng Tiến Tựu đã dựa vào những từ ngữ, hình ảnh sau:
Từ ngữ: “mênh mông”, “bát ngát”, “ngọn nắng”, “gốc nắng”.
Hình ảnh: cánh đồng lúa bát ngát, những tia nắng vàng rực rỡ.
Một số ví dụ cụ thể trong văn bản:
“Mênh mông bát ngát” là hình ảnh thể hiện vẻ đẹp rộng lớn, khoáng đạt của cánh đồng lúa.
“Ngọn nắng” là hình ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, rực rỡ của quê hương đất nước.
“Gốc nắng” là hình ảnh tượng trưng cho cội nguồn, bản sắc của quê hương đất nước.
Hãy tóm tắt nội dung chính của phần 2, 3, 4 trong văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao theo mẫu sau:
Phần 1
Nêu ý kiến: bài ca dao có hai vẻ đẹp
Phần 2
Bàn về vẻ đẹp về nội dung của bài ca dao
Nêu luận điểm: bài ca dao thể hiện tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhân dân lao động
Chứng minh:
Hình ảnh cánh đồng lúa bát ngát
Hình ảnh tia nắng vàng rực rỡ
Phần 3
Bàn về vẻ đẹp về nghệ thuật của bài ca dao
Nêu luận điểm: bài ca dao sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, hình ảnh thơ giàu sức gợi tả
Chứng minh:
Ngôn ngữ giản dị, gần gũi
Hình ảnh thơ giàu sức gợi tả
Phần 4
Kết luận
Khẳng định lại vẻ đẹp của bài ca dao
>> Khám phá thêm: Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về bài thơ lục bát
So sánh những gì em hiểu viết về ca dao ở bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tự cho em hiểu thêm được những gì về nội dung và hình thức của ca dao? Em thích nhất câu, đoạn nào trong văn bàn nghị luận này?
So với những gì em hiểu viết về ca dao ở bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tự cho em hiểu thêm được những điều sau:
Ca dao không chỉ thể hiện tình yêu đôi lứa, tình yêu gia đình, tình yêu làng quê mà còn thể hiện tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhân dân lao động.
Ca dao sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, hình ảnh thơ giàu sức gợi tả để diễn đạt những tình cảm, cảm xúc của con người.
Em thích nhất câu “Ngọn nắng quê hương là cội nguồn của những tia nắng trong lòng ta” trong đoạn kết của văn bản. Câu văn này đã khẳng định vẻ đẹp của quê hương, đất nước trong lòng nhân dân lao động.
Với những hướng dẫn Soạn bài Vẻ đẹp của một bài ca dao Sách Cánh Diều – Ngữ Văn Lớp 6 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
