Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân - Ngữ Văn 11

Hướng dẫn Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Luyện tập

Câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Trong câu “Bác Dương thôi đã thôi rồi”, từ “thôi” in đậm được sử dụng với nghĩa chuyển, có nghĩa là qua đời, mất.

Từ “thôi” trong tiếng Việt có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc là “hết, không còn nữa”. Tuy nhiên, trong câu thơ của Nguyễn Khuyến, từ “thôi” được sử dụng với nghĩa chuyển, nghĩa là “qua đời, mất”. Điều này thể hiện qua việc từ “thôi” được đặt ở cuối câu, mang hàm ý kết thúc, chấm dứt. Đồng thời, từ “thôi” được sử dụng cùng với từ “đã”, làm tăng ý nghĩa khẳng định, chắc chắn.

Như vậy, trong câu thơ “Bác Dương thôi đã thôi rồi”, từ “thôi” được sử dụng với nghĩa chuyển, có nghĩa là qua đời, mất. Việc sử dụng từ “thôi” với nghĩa chuyển đã góp phần làm cho câu thơ trở nên hàm súc, giàu ý nghĩa.

Ngoài ra, ta có thể thấy trong tiếng Việt, từ “thôi” còn được sử dụng với nhiều nghĩa chuyển khác, như:

• “Thôi” có nghĩa là “bỏ qua, không làm nữa”, ví dụ: “Thôi, đừng nhắc đến chuyện đó nữa”.
• “Thôi” có nghĩa là “đến lúc kết thúc”, ví dụ: “Thôi, giờ tôi phải đi rồi”.
• “Thôi” có nghĩa là “đã chấm dứt, không còn nữa”, ví dụ: “Thôi, chuyện đó đã qua rồi”.

Tùy theo ngữ cảnh sử dụng mà từ “thôi” sẽ mang những nghĩa khác nhau.

Câu 2 (trang 13 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

– Ở hai câu thơ trên, từ ngữ được sắp đặt theo lối đảo ngữ: danh từ trung tâm đứng trước định ngữ và danh từ chỉ loại (rêu từng đám, đá mấy hòn); đảo trật tự cú pháp: vị ngữ đứng trước chủ ngữ.

– Cách sắp đặt như thế tạo ra ấn tượng mạnh về cảm giác: những đám rêu, hòn đá có sức sống mạnh mẽ, khẳng định sự tồn tại của mình, không gian thiên nhiên được sắp đặt một cách độc đáo, khác biệt.

– Ngoài ra, cách sắp đặt này còn thể hiện cá tính mạnh mẽ trong phong cách nghệ thuật, phong cách ngôn ngữ của tác giả Hồ Xuân Hương.

Câu 3 (trang 13 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 1):

Ví dụ:

– Trong thơ hình ảnh về trăng hiện ra như những người bạn tri âm tri kỉ của người thi sĩ, trăng luôn đồng cảm với những tâm sự của con người.

“Trăng tự tử

Trăng sắp mặt xuống uốn mình theo dáng liễu”

Hay: Trăng có khi mang tính cách của một con người trần tục.

“Ta hoảng hồn, hoảng vía, hoảng thiên

Nhảy ùm xuống giếng vớt trăng lên”

=> Các nhà thơ hiện đại đã thể hiện những quan điểm cá nhân khác nhau, những suy ngẫm khác nhau về cùng một sự vật, hiện tượng.

Với những hướng dẫn Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.