Soạn bài Tiếng nói của văn nghệ

     Hướng dẫn soạn bài Tiếng nói của văn nghệ – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Đọc – Hiểu Văn Bản

Câu 1: Bài nghị luận này phân tích nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người. Hãy tóm tắt hệ thống luận điểm và nhận xét về bố cục của bài nghị luận.
Hệ thống luận điểm của bài nghị luận “Tiếng nói của văn nghệ”

• Luận điểm 1: Văn nghệ phản ánh hiện thực, cuộc sống của con người.
  • Văn nghệ phản ánh hiện thực khách quan, đời sống của con người trong tất cả các mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần.
  • Văn nghệ phản ánh hiện thực theo cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm của người nghệ sĩ.
• Luận điểm 2: Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ.
  • Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ về thế giới và con người.
  • Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ một cách sâu sắc, thấm thía, có sức lay động lớn lao.
• Luận điểm 3: Văn nghệ có sức mạnh to lớn trong đời sống con người.
  • Văn nghệ giúp con người hiểu biết về thế giới và con người.
  • Văn nghệ giúp con người bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm.
  • Văn nghệ giúp con người hoàn thiện nhân cách, hướng tới những giá trị tốt đẹp.

Nhận xét về bố cục của bài nghị luận

Hệ thống luận điểm của bài nghị luận “Tiếng nói của văn nghệ”

• Luận điểm 1: Văn nghệ là tiếng nói của tình cảm, là tiếng nói của tâm hồn, là tiếng nói của trái tim con người.
• Luận điểm 2: Văn nghệ phản ánh hiện thực cuộc sống qua lăng kính của người nghệ sĩ.
• Luận điểm 3: Văn nghệ thể hiện những khát vọng, ước mơ, hoài bão của con người.
• Luận điểm 4: Văn nghệ có sức mạnh cảm hóa, giáo dục con người.
• Luận điểm 5: Văn nghệ góp phần làm đẹp tâm hồn, hoàn thiện nhân cách con người.

Nhận xét về bố cục của bài nghị luận
Bài nghị luận “Tiếng nói của văn nghệ” được chia làm ba đoạn.

• Đoạn 1 (từ đầu đến “…tiếng nói của tâm hồn”): Nêu khái niệm về văn nghệ và khẳng định văn nghệ là tiếng nói của tình cảm, là tiếng nói của tâm hồn, là tiếng nói của trái tim con người.
• Đoạn 2 (từ “Văn nghệ phản ánh…” đến “…của cuộc sống”): Phân tích nội dung phản ánh của văn nghệ.
• Đoạn 3 (từ “Văn nghệ thể hiện…” đến hết): Phân tích sức mạnh của văn nghệ đối với đời sống con người.

Bố cục của bài nghị luận chặt chẽ, hợp lý, logic. Mở bài nêu vấn đề cần nghị luận, thân bài triển khai các luận điểm, kết bài tổng kết, khẳng định vấn đề. Cách trình bày của tác giả rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu.

Bài nghị luận đã phân tích sâu sắc nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người.

Câu 2: Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là gì ?
Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là những gì mà văn nghệ mang đến cho con người. Đó là hiện thực, cuộc sống của con người, là tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ, và là sức mạnh to lớn trong đời sống con người.

Văn nghệ phản ánh hiện thực, cuộc sống của con người

Văn nghệ là hình thái ý thức xã hội, là một trong những phương thức phản ánh hiện thực khách quan. Văn nghệ phản ánh hiện thực khách quan, đời sống của con người trong tất cả các mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần.

Văn nghệ phản ánh hiện thực theo cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm của người nghệ sĩ. Mỗi người nghệ sĩ đều có một cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm riêng về hiện thực. Chính vì vậy, mỗi tác phẩm văn nghệ đều mang dấu ấn cá nhân của người nghệ sĩ.

Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ

Văn nghệ không chỉ phản ánh hiện thực khách quan mà còn thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ về thế giới và con người. Tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ được thể hiện một cách sâu sắc, thấm thía, có sức lay động lớn lao.

Tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ được thể hiện trong tác phẩm văn nghệ thông qua các hình tượng nghệ thuật. Hình tượng nghệ thuật là một chỉnh thể nghệ thuật, được xây dựng bằng ngôn từ, hình ảnh, âm thanh,… Hình tượng nghệ thuật là phương tiện để người nghệ sĩ thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình.

Văn nghệ có sức mạnh to lớn trong đời sống con người

Văn nghệ có sức mạnh to lớn trong đời sống con người. Văn nghệ giúp con người hiểu biết về thế giới và con người. Văn nghệ giúp con người bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm. Văn nghệ giúp con người hoàn thiện nhân cách, hướng tới những giá trị tốt đẹp.

Văn nghệ giúp con người hiểu biết về thế giới và con người thông qua việc phản ánh hiện thực khách quan. Văn nghệ giúp con người hiểu biết về các sự vật, hiện tượng, con người trong xã hội. Văn nghệ giúp con người hiểu biết về bản thân, về những giá trị đạo đức, nhân văn.

Văn nghệ giúp con người bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm thông qua việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ. Văn nghệ giúp con người cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống, của tình yêu thương,… Văn nghệ giúp con người thư giãn, giải trí, xua tan những mệt mỏi, căng thẳng trong cuộc sống.

Văn nghệ giúp con người hoàn thiện nhân cách, hướng tới những giá trị tốt đẹp thông qua việc truyền bá những giá trị nhân văn, cao đẹp. Văn nghệ giúp con người hình thành những phẩm chất tốt đẹp như: lòng nhân ái, vị tha, yêu thương,… Văn nghệ giúp con người hướng tới những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.

Như vậy, nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là vô cùng phong phú và đa dạng. Văn nghệ mang đến cho con người những giá trị to lớn về nhận thức, tình cảm, và nhân cách.

Câu 3: Tại sao con người cần tiếng nói của văn nghệ ?
Con người cần tiếng nói của văn nghệ vì những lý do sau:

• Văn nghệ giúp con người hiểu biết về thế giới và con người

Văn nghệ là hình thái ý thức xã hội, là một trong những phương thức phản ánh hiện thực khách quan. Văn nghệ phản ánh hiện thực khách quan, đời sống của con người trong tất cả các mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần.

Nhờ văn nghệ, con người có thể hiểu biết về các sự vật, hiện tượng, con người trong xã hội. Văn nghệ giúp con người hiểu biết về bản thân, về những giá trị đạo đức, nhân văn.

• Văn nghệ giúp con người bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm

Văn nghệ không chỉ phản ánh hiện thực khách quan mà còn thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ về thế giới và con người. Tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ được thể hiện một cách sâu sắc, thấm thía, có sức lay động lớn lao.

Nhờ văn nghệ, con người có thể cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống, của tình yêu thương,… Văn nghệ giúp con người thư giãn, giải trí, xua tan những mệt mỏi, căng thẳng trong cuộc sống.

• Văn nghệ giúp con người hoàn thiện nhân cách, hướng tới những giá trị tốt đẹp

Văn nghệ truyền bá những giá trị nhân văn, cao đẹp. Văn nghệ giúp con người hình thành những phẩm chất tốt đẹp như: lòng nhân ái, vị tha, yêu thương,… Văn nghệ giúp con người hướng tới những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.

Như vậy, tiếng nói của văn nghệ có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống con người. Văn nghệ giúp con người hoàn thiện về nhận thức, tình cảm, và nhân cách.

Câu 4: Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng cách nào mà có khả năng kì diệu đến vậy ? (Tư tưởng, nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nào ? Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường nào, bằng cách gì ?)
Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng cách nào

Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng nhiều cách khác nhau, nhưng chủ yếu là qua các hình thức nghệ thuật.

• Văn học là một loại hình nghệ thuật ngôn từ, sử dụng ngôn ngữ để biểu đạt tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ. Văn học có thể đến với người đọc qua các thể loại như thơ, truyện, kịch,…
• Nghệ thuật tạo hình là loại hình nghệ thuật sử dụng chất liệu và kỹ thuật tạo hình để thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ. Nghệ thuật tạo hình có thể đến với người đọc qua các thể loại như hội họa, điêu khắc, kiến trúc,…
• Nghệ thuật biểu diễn là loại hình nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ hình thể, âm thanh, ánh sáng để thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ. Nghệ thuật biểu diễn có thể đến với người đọc qua các thể loại như sân khấu, điện ảnh, âm nhạc,…

Tư tưởng, nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nào

Tư tưởng, nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nghệ thuật. Hình thức nghệ thuật là phương tiện để người nghệ sĩ thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình.

Các hình thức nghệ thuật có thể được sử dụng để thể hiện tư tưởng, nội dung của văn nghệ bao gồm:

• Ngôn từ là hình thức nghệ thuật phổ biến nhất trong văn học. Ngôn từ được sử dụng để diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc của người nghệ sĩ.
• Hình ảnh là hình thức nghệ thuật được sử dụng trong nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau. Hình ảnh được sử dụng để thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, con người, và những vấn đề của cuộc sống.
• Âm thanh là hình thức nghệ thuật được sử dụng trong âm nhạc, sân khấu, điện ảnh,… Âm thanh được sử dụng để tạo ra những cảm xúc, ấn tượng cho người đọc.
• Ánh sáng là hình thức nghệ thuật được sử dụng trong sân khấu, điện ảnh,… Ánh sáng được sử dụng để tạo ra không gian, thời gian, và những hiệu ứng nghệ thuật cho tác phẩm.

Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường nào, bằng cách gì

Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường tình cảm. Tác phẩm nghệ thuật gợi lên những cảm xúc, suy nghĩ, và những rung động trong lòng người đọc.

Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc bằng cách sử dụng các thủ pháp nghệ thuật. Các thủ pháp nghệ thuật được sử dụng để tạo ra những hình ảnh, âm thanh, ánh sáng,… có sức gợi cảm mạnh mẽ.

Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc một cách sâu sắc và lâu dài. Tác phẩm nghệ thuật có thể thay đổi nhận thức, tình cảm, và nhân cách của người đọc.

Cụ thể, tác phẩm nghệ thuật có thể tác động đến người đọc thông qua những phương thức sau:

• Tác động trực tiếp

Tác phẩm nghệ thuật có thể tác động trực tiếp đến người đọc thông qua các hình ảnh, âm thanh, ánh sáng,… có sức gợi cảm mạnh mẽ. Ví dụ, một bài thơ về tình yêu có thể khiến người đọc cảm thấy rung động, yêu thương. Một bức tranh về thiên nhiên có thể khiến người đọc cảm thấy thư thái, bình yên.

• Tác động gián tiếp

Tác phẩm nghệ thuật có thể tác động gián tiếp đến người đọc thông qua việc gợi lên những suy nghĩ, cảm xúc, và những rung động trong lòng người đọc. Ví dụ, một câu chuyện về lòng dũng cảm có thể khiến người đọc suy nghĩ về giá trị của lòng dũng cảm. Một bài hát về tình yêu quê hương có thể khiến người đọc cảm thấy yêu thương quê hương hơn.

Tiếng nói của văn nghệ có khả năng kì diệu đến vậy là bởi nó tác động đến người đọc một cách sâu sắc và lâu dài. Tác phẩm nghệ thuật có thể thay đổi nhận thức, tình cảm, và nhân cách của người đọc.

Câu 5: Nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi qua bài tiểu luận này (cách bố cục, dẫn dắt vấn đề, cách nêu và chứng minh các luận điểm, sự kết hợp giữa nhận định, lí lẽ với dẫn chứng thực tế…).
Nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi trong bài “Tiếng nói của văn nghệ”

Bài “Tiếng nói của văn nghệ” là một bài tiểu luận nghị luận văn học của nhà văn Nguyễn Đình Thi. Bài tiểu luận đã phân tích nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người.

Cách bố cục chặt chẽ, hợp lí

Bài tiểu luận được chia thành ba phần rõ ràng, mạch lạc:

• Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: tiếng nói của văn nghệ.
• Thân bài:
  • Luận điểm 1: Văn nghệ phản ánh hiện thực, cuộc sống của con người.
  • Luận điểm 2: Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ.
  • Luận điểm 3: Văn nghệ có sức mạnh to lớn trong đời sống con người.
• Kết bài: Khẳng định vai trò của văn nghệ trong đời sống con người.

Cách bố cục này giúp cho bài tiểu luận có tính logic, chặt chẽ, dễ theo dõi, dễ hiểu.

Dẫn dắt vấn đề tự nhiên, hấp dẫn

Tác giả đã dẫn dắt vấn đề một cách tự nhiên, hấp dẫn bằng cách nêu lên những câu hỏi gợi mở:

“Văn nghệ là gì? Nó có tác dụng gì? Tại sao con người cần đến văn nghệ?”

Những câu hỏi này đã thu hút sự chú ý của người đọc, kích thích người đọc suy nghĩ về vấn đề cần nghị luận.

Cách nêu và chứng minh các luận điểm rõ ràng, thuyết phục

Các luận điểm của bài tiểu luận được nêu ra rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu. Tác giả đã sử dụng nhiều lý lẽ, dẫn chứng thuyết phục để chứng minh cho các luận điểm của mình.

Ví dụ, để chứng minh luận điểm “Văn nghệ phản ánh hiện thực, cuộc sống của con người”, tác giả đã đưa ra các dẫn chứng như:

• “Từ những bài thơ ca dao về thiên nhiên, con người, tình yêu đôi lứa đến những tác phẩm truyện, thơ, kịch, ca nhạc, điện ảnh,… đều phản ánh hiện thực cuộc sống của con người trong các thời đại khác nhau.”
• “Văn nghệ phản ánh hiện thực khách quan, đời sống của con người trong tất cả các mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần.”

Sự kết hợp giữa nhận định, lí lẽ với dẫn chứng thực tế

Trong bài tiểu luận, tác giả đã kết hợp một cách nhuần nhuyễn giữa nhận định, lí lẽ với dẫn chứng thực tế. Điều này giúp cho bài tiểu luận có tính thuyết phục cao.

Ví dụ, khi phân tích luận điểm “Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ”, tác giả đã đưa ra các nhận định, lý lẽ sau:

• “Văn nghệ không chỉ phản ánh hiện thực khách quan mà còn thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ.”
• “Tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ được thể hiện một cách sâu sắc, thấm thía, có sức lay động lớn lao.”

Sau đó, tác giả đã đưa ra các dẫn chứng từ tác phẩm “Cây tre Việt Nam” của Nguyễn Duy để minh họa cho luận điểm này.

Giọng văn chân thành, đầy cảm hứng

Bài tiểu luận được viết bằng một giọng văn chân thành, đầy cảm hứng. Điều này đã giúp cho bài tiểu luận có sức thuyết phục cao hơn.

Tóm lại, bài tiểu luận “Tiếng nói của văn nghệ” đã thể hiện rõ nét nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi. Bài tiểu luận có cách bố cục chặt chẽ, hợp lí, dẫn dắt vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, cách nêu và chứng minh các luận điểm rõ ràng, thuyết phục, sự kết hợp giữa nhận định, lý lẽ với dẫn chứng thực tế, và giọng văn chân thành, đầy cảm hứng.

LUYỆN TẬP
Nêu một tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích và phân tích ý nghĩa, tác động của tác phẩm ấy đối với mình.

Tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích nhất là truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng. Tác phẩm kể về tình cảm cha con sâu nặng của ông Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh chiến tranh.

Tác phẩm đã để lại trong em nhiều ý nghĩa và tác động sâu sắc. Trước hết, tác phẩm đã giúp em hiểu thêm về sự tàn khốc của chiến tranh. Chiến tranh đã khiến cho những người thân yêu phải xa cách, thậm chí là phải chia lìa mãi mãi. Chiến tranh cũng đã khiến cho con người trở nên lạnh lùng, xa cách, thậm chí là thù ghét nhau.

Thứ hai, tác phẩm đã giúp em hiểu thêm về tình cảm cha con thiêng liêng, bất diệt. Tình cảm cha con là tình cảm cao đẹp, đáng trân trọng. Tình cảm ấy không bị thời gian, không gian, hay hoàn cảnh nào có thể chia cắt.

Thứ ba, tác phẩm đã giúp em học được cách yêu thương, trân trọng những người thân yêu của mình. Tình cảm gia đình là tình cảm quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi người. Chúng ta cần phải biết yêu thương, trân trọng những người thân yêu của mình ngay khi còn có thể.

Câu chuyện về tình cha con của ông Sáu và bé Thu đã khiến em vô cùng xúc động. Em đã khóc khi đọc những dòng cuối cùng của truyện, khi bé Thu nhận ra cha mình và ôm chầm lấy ông. Em hiểu rằng, tình cảm cha con là tình cảm thiêng liêng nhất trong cuộc đời mỗi người. Chúng ta cần phải biết trân trọng tình cảm ấy.

Tác phẩm “Chiếc lược ngà” đã để lại trong em những ấn tượng sâu sắc và ý nghĩa. Em sẽ luôn trân trọng tác phẩm này và học hỏi những bài học quý báu từ tác phẩm.

     Với những hướng dẫn soạn bài Tiếng nói của văn nghệ – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.