Soạn bài thơ Mẹ-ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều
Hướng dẫn soạn bài thơ Mẹ – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm thơ này.
1 Chuẩn bị
Câu 1 (trang 44, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
– Bài thơ chia làm 5 khổ
– Gieo vần chân: thắng – trắng, thấp – đất…
– Ngắt nhịp: 2/2 hoặc 1/3.
Câu 2 (trang 44, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
– Bài thơ viết về mẹ và sự già đi của người mẹ theo năm tháng.
– Người bày tỏ cảm xúc: người con
Câu 3 (trang 44, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
– Hình ảnh sóng đôi “cau” và “mẹ”: bày tỏ nỗi xót xa khi mẹ ngày càng già, mái tóc mẹ hòa vào mây trắng.
– Những hình ảnh đối lập như “Lưng mẹ còng rồi – Cau thì vẫn thẳng”, “Cau – Ngọn xanh rờn, Mẹ – đầu bạc trắng”: gợi ra sự liên tưởng về tuổi già
– Biện pháp tu từ so sánh “Một miếng cau khô – Khô gầy như mẹ”: thể hiện tình cảm nâng niu kính trọng hòa lẫn xót xa cay đắng
– Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?” thể hiện tâm trạng bần thần xót xa của người con khi thấy tuổi già của mẹ kéo đến ngày một gần. Chứng kiến mẹ ngày một gầy mòn héo hắt, con không khỏi buồn thương.
Câu 4 (trang 44, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
* Một số bài thơ bốn chữ: Mùa thu của em (Quang Huy), Hai chị em (Lưu Trọng Lư).
* Tác giả Đỗ Trung Lai:
– Tiểu sử: sinh năm 1950, quê Phùng Xá, Mỹ Đức, Hà Tây
– Phong cách sáng tác: giọng thơ truyền thống trữ tình đằm thắm nhưng gửi gắm nhiều tâm sự, triết lý nhẹ nhàng, tự nhiên.
– Các tác phẩm tiêu biểu: Đêm sông Cầu (thơ, 1990), Anh em và những người khác (thơ, 1990), Đắng chát và ngọt ngào (thơ, in chung, 1991), Thơ và tranh (1998), Người chơi đàn nguyệt ở Hàng Châu (truyện và ký, 2000)
Câu 5 (trang 44, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Mỗi khi nghĩ về mẹ, em thường có cảm xúc biết ơn và tự hào. Với em, mẹ là người mẹ tuyệt vời nhất, cao cả nhất, vĩ đại nhất
2 Đọc hiểu
Câu 1 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
– Số tiếng: 4
– Ngắt nhịp 2/2 hoặc 1/3.
– Gieo vần chân: thắng – trắng, thấp – đất…
Câu 2 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bài thơ là tâm sự của một người con, làm lộ rõ cảm xúc xót xa và thương cảm khi chứng kiến hình ảnh người mẹ ngày càng già đi, gầy guộc và già nua theo tháng ngày.
Câu 3 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
– Những từ ngữ được tác giả dùng để nói về “mẹ”: còng, đầu bạc trắng, thấp, gần đất
– Những từ ngữ được tác giả dùng để nói về cau: thẳng, ngọn xanh rờn, cao, gần với giời
– Tác giả sử dụng biện pháp tu từ:
+ Tương phản đối lập “ còng – thẳng, xanh rờn – bạc trắng, cao – thấp, giời – đất” => làm nổi bật hình ảnh người “mẹ” đang già đi theo năm tháng
+ So sánh “Một miếng cau khô – Khô gầy như mẹ”=> thể hiện tình cảm nâng niu kính trọng hòa lẫn xót xa cay đắng
+ Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?” => thể hiện tâm trạng bần thần xót xa của người con khi thấy tuổi già của mẹ kéo đến ngày một gần
Câu 4 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1) Các câu thơ thể hiện tình cảm của người con dành cho mẹ:
“Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ”.
Những câu thơ này là biểu hiện chân thật của tình cảm sâu sắc mà người con dành cho người mẹ. Bức tranh về miếng cau khô mỏng manh, khô gầy như hình ảnh của người mẹ già nua được mô tả chi tiết, mang đến hình ảnh mảnh khảnh, yếu đuối nhưng đầy tình thương. Hình ảnh con nâng miếng cau trên tay, nhưng không thể giữ được lệ, thể hiện sự bất lực, sự vụng trộm của người con trong việc chăm sóc và che chở cho người mẹ.
Câu hỏi vọng vào hư không trong hai dòng cuối bài thơ làm nổi bật sự cô đơn và trống vắng, khiến độc giả cảm nhận được nỗi khao khát, hy vọng và đau đớn trong tâm hồn người con. Việc không nhận được lời đáp từ hư vô là biểu tượng cho sự lạc lõng và cô đơn trong cuộc sống, khi người con phải đối mặt với sự hiện hữu và vắng bóng của người mẹ.
Câu 5 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bức tranh về miếng cau khô được mô tả trong bài thơ là một biểu tượng tuyệt vời, làm cho ấn tượng về người mẹ trở nên sâu sắc và đặc sắc. Cau khô mỏng manh, khô gầy như người mẹ, là một hiện thân tuyệt vời cho sự vất vả và hi sinh không ngừng của người mẹ trong suốt cuộc đời. Hình ảnh này không chỉ đơn thuần là một so sánh về vẻ ngoại hình, mà còn là một cách để thể hiện tình cảm sâu sắc, tình mẫu tử và lòng hy sinh không ngừng của người mẹ.
Hình ảnh người mẹ hao gầy như miếng cau khô là một tác phẩm nghệ thuật ngôn ngữ, khiến cho người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp yếu đuối mà còn hiểu được nỗi đau, sự hy sinh và tình yêu thương mà người mẹ đã dành cho gia đình. Đây là một cách tuyệt vời để tạo nên một hình ảnh động trong tâm trí độc giả, khiến cho sự kính trọng và biết ơn với người mẹ trở nên vô cùng đậm đà và tận cùng.
Câu 6 (trang 46, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Những năm tháng trôi qua, tôi không khỏi nhận ra những biểu hiện của thời gian trên gương mặt của mẹ. Tóc mẹ bắt đầu nhuốm màu bạc, những sợi tóc bạc như những dấu hiệu rõ ràng của những năm tháng đã trôi qua. Ở góc mắt, những vết chân chim xuất hiện như những dấu vết tuyệt vời của cuộc hành trình dài. Mắt mẹ, ngày xưa tinh tế và nhạy bén, giờ đây đã mất đi phần nào sự rõ ràng, và tôi thường xuyên phải giúp mẹ xâu chỉ. Nhìn thấy những thay đổi này, tâm trạng tôi không khỏi trở nên xúc động và thương mẹ hơn. Tôi nhớ về những tháng ngày xưa, mẹ đã vất vả chăm sóc tận tình từng giây từng phút, từng chút từng chút để nuôi dưỡng tôi và cả gia đình. Tình yêu thương vô bờ của mẹ luôn hiện hữu trong từng hơi thở, trong từng đêm đen, và tôi nhận ra giá trị không lớn của sự hi sinh và tâm huyết đó. Biết ơn lòng hi sinh của mẹ, tôi quyết tâm sẽ không để mẹ phải lo lắng về tương lai. Tôi sẽ nỗ lực học tập và rèn luyện bản thân, trở thành người có ích, để sau này có thể trở thành cột mốc vững chắc, chăm sóc cho mẹ và làm cho mẹ tự hào về con đường mà tôi chọn. Những năm tháng của mẹ là nguồn động viên, là động lực mạnh mẽ để tôi không ngừng cố gắng và phấn đấu.
Với những hướng dẫn soạn bài thơ Mẹ – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài thơ này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
