Soạn bài Thi nói khoác – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều

Hướng dẫn soạn bài Thi nói khoác – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Chuẩn bị

Câu 1 (trang 100, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đọc trước văn bản Thi nói khoác và tìm hiểu thêm về truyện cười dân gian Việt Nam.

Trả lời

Truyện cười dân gian Việt Nam là một thể loại văn học dân gian, được lưu truyền bằng lời nói trong dân gian. Truyện cười dân gian thường kể về những tình huống, sự việc gây cười trong đời sống xã hội, nhằm phê phán những thói hư tật xấu, những hiện tượng đáng cười trong xã hội, đồng thời đem lại tiếng cười giải trí cho người nghe.

Đặc điểm của truyện cười dân gian Việt Nam

Truyện cười dân gian Việt Nam có những đặc điểm sau:

• Nội dung: Truyện cười dân gian Việt Nam thường kể về những tình huống, sự việc gây cười trong đời sống xã hội, nhằm phê phán những thói hư tật xấu, những hiện tượng đáng cười trong xã hội.
• Thể loại: Truyện cười dân gian Việt Nam được lưu truyền bằng lời nói, không có hình thức văn bản cố định.
• Nhân vật: Nhân vật trong truyện cười dân gian Việt Nam thường là những người bình dân, đại diện cho những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.
• Cách kể: Truyện cười dân gian Việt Nam thường được kể với giọng điệu dí dỏm, hài hước, nhằm gây cười cho người nghe.

Phân loại truyện cười dân gian Việt Nam

Truyện cười dân gian Việt Nam có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là phân loại theo nội dung:

• Truyện cười phê phán thói hư tật xấu: Đây là loại truyện cười phổ biến nhất trong truyện cười dân gian Việt Nam. Truyện cười loại này thường kể về những thói hư tật xấu của con người, như: tham lam, lười biếng, dối trá, kiêu ngạo, sĩ diện,…
• Truyện cười phê phán hiện tượng đáng cười trong xã hội: Loại truyện cười này thường kể về những hiện tượng đáng cười trong xã hội, như: thói chuộng hình thức, thói háo danh,…
• Truyện cười châm biếm: Loại truyện cười này thường dùng tiếng cười để phê phán những hiện tượng xấu trong xã hội, như: những kẻ tham lam, lừa lọc,…
• Truyện cười giải trí: Loại truyện cười này thường kể về những tình huống, sự việc gây cười trong cuộc sống, nhằm đem lại tiếng cười giải trí cho người nghe.

Một số truyện cười dân gian Việt Nam tiêu biểu

• Truyện cười về ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
• Truyện cười về Trạng Quỳnh
• Truyện cười về Lợn cưới áo mới
• Truyện cười về Thầy bói xem voi
• Truyện cười về Trưởng giả học làm sang
• Truyện cười về Lão nông và con gà trống
• Truyện cười về Chú bé chăn trâu

Câu 2 (trang 100, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chuẩn bị một truyện cười dân gian hoặc hiện đại có đề tài nói khoác để giới thiệu cho các bạn trong lớp.

Trả lời

Truyện cười dân gian Việt Nam: Thi nói khoác

Ngày xửa ngày xưa, có hai anh chàng là A và B. Hai anh chàng này đều rất khoác lác, thích khoe khoang về bản thân.

Một hôm, hai anh chàng gặp nhau và quyết định tổ chức một cuộc thi nói khoác. Cuộc thi được tổ chức như sau: hai anh chàng sẽ lần lượt kể ra những điều mình giỏi nhất, người nào kể được nhiều điều nhất và khiến người khác tin tưởng nhất thì người đó sẽ thắng.

A bắt đầu kể:

• Tôi là con trai của một vị quan lớn, tôi có rất nhiều tiền, tôi có thể mua cả một ngôi làng. Tôi có thể đánh thắng cả một đội quân. Tôi có thể bay lên trời, bơi dưới nước,…

B nghe vậy cũng không chịu kém cạnh:

• Tôi là con trai của một vị vua, tôi có rất nhiều vàng, tôi có thể mua cả một đất nước. Tôi có thể đánh thắng cả một thiên hạ. Tôi có thể hô mưa gọi gió,…

Hai anh chàng nói khoác mãi không thôi, khiến mọi người xung quanh đều phải cười. Cuối cùng, một ông lão đi qua nghe được cuộc nói chuyện của hai anh chàng bèn lên tiếng:

• Hai anh chàng này thật là buồn cười. Anh chàng A nói rằng anh ta có thể mua cả một ngôi làng, nhưng anh ta lại không thể mua được một chiếc bánh bao. Anh chàng B nói rằng anh ta có thể đánh thắng cả một thiên hạ, nhưng anh ta lại không thể đánh thắng một con muỗi.

Hai anh chàng nghe vậy thì xấu hổ bỏ đi.

Ý nghĩa của truyện cười:

Truyện cười Thi nói khoác phê phán thói nói khoác, khoe khoang của một số người trong xã hội. Những người nói khoác thường thích khoe khoang về bản thân, nhưng họ lại không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình. Họ chỉ khiến người khác cười chê và mất đi niềm tin.

Đọc hiểu

Câu 1 (trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nói khoác là gì?

Trả lời

Nói khoác là nói những điều quá xa sự thật hoặc không thể có trong thực tế để khoe khoang hoặc để đùa vui tính hay. Nói khoác đồng nghĩa với khoác lác, nói phét, phét lác hay khoe khoang những cái mình không có, hoặc nói quá sự thật phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật.

Nói khoác là một thói xấu cần được phê phán. Những người nói khoác thường thích khoe khoang về bản thân, nhưng họ lại không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình. Họ chỉ khiến người khác cười chê và mất đi niềm tin.

Câu 2 (trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Vì sao quan thứ nhất chịu thua quan thứ hai?

Trả lời

Quan thứ nhất chịu thua quan thứ hai vì hai lý do chính:

• Quan thứ nhất không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình. Khi quan thứ hai nói rằng mình có thể bắt được một con rồng, quan thứ nhất cũng nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng. Tuy nhiên, quan thứ nhất không biết làm thế nào để bắt rồng, và ông ta cũng không có bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh rằng mình đã từng bắt được rồng.
• Quan thứ nhất sợ bị quan thứ hai bắt được rồng. Quan thứ hai là một người nói khoác rất giỏi, và ông ta có thể nói ra những điều rất khó tin. Quan thứ nhất sợ rằng nếu ông ta không chịu thua, quan thứ hai sẽ bắt được rồng thật, và ông ta sẽ bị mọi người cười chê.

Câu 3 (trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tranh minh họa cho biết gì về bối cảnh cuộc thi nói khoác?

Trả lời

• Các quan lại đều ăn mặc lộng lẫy, sang trọng: Điều này cho thấy rằng các quan lại trong cuộc thi đều là những người có quyền lực và địa vị cao trong xã hội. Họ muốn thể hiện quyền lực và địa vị của mình thông qua cách ăn mặc.
• Phòng thi rộng lớn, có nhiều quan lại ngồi xung quanh: Điều này cho thấy rằng cuộc thi nói khoác là một cuộc thi quan trọng, được tổ chức bởi nhiều người. Cuộc thi này cũng cho thấy rằng thói nói khoác là một thói xấu phổ biến trong xã hội thời xưa, đặc biệt là ở giới quan lại.

Câu 4 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Vì sao quan thứ ba chịu thua quan thứ tư?

Trả lời

Quan thứ ba chịu thua quan thứ tư vì hai lý do chính:

• Quan thứ ba không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình. Khi quan thứ tư nói rằng mình có thể bắt được một con rồng và một con rắn, quan thứ ba cũng nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng và hai con rắn. Tuy nhiên, quan thứ ba không biết làm thế nào để bắt rồng và rắn, và ông ta cũng không có bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh rằng mình đã từng bắt được rồng và rắn.
• Quan thứ ba sợ bị quan thứ tư bắt được rồng và rắn. Quan thứ tư là một người nói khoác rất giỏi, và ông ta có thể nói ra những điều rất khó tin. Quan thứ ba sợ rằng nếu ông ta không chịu thua, quan thứ tư sẽ bắt được rồng và rắn thật, và ông ta sẽ bị mọi người cười chê.

Ngoài ra, ta cũng có thể thấy rằng quan thứ ba chịu thua quan thứ tư còn vì một lý do khác, đó là vì quan thứ tư đã nói khoác một cách rất khéo léo và thuyết phục. Quan thứ tư đã nói rằng ông ta có thể bắt được rồng và rắn bằng cách sử dụng một loại phép thuật bí truyền. Lời nói này nghe rất hấp dẫn và khó tin, khiến quan thứ ba không thể nghĩ ra cách nào để phản bác. Do đó, quan thứ ba đã buộc phải chịu thua.

Câu 5 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Kết thúc truyện có gì bất ngờ?

Trả lời

Kết thúc truyện Thi nói khoác có gì bất ngờ là ở chỗ anh lính hầu, người được coi là thấp kém nhất trong cuộc thi, lại là người có tiếng nói đúng đắn và được mọi người ủng hộ. Anh lính hầu đã lên tiếng tố cáo những lời nói khoác của các quan lại, khiến họ phải xấu hổ và bỏ chạy.

Câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhan đề Thi nói khoác gợi cho em những suy nghĩ gì về nội dung văn bản?

Trả lời

Nhan đề Thi nói khoác gợi cho em những suy nghĩ sau về nội dung văn bản:

• Thứ nhất, truyện cười này đề cập đến một vấn đề nổi cộm trong xã hội, đó là thói nói khoác. Nói khoác là nói những điều quá xa sự thật hoặc không thể có trong thực tế để khoe khoang hoặc để đùa vui tính.
• Thứ hai, truyện cười phê phán thói nói khoác của một số người trong xã hội. Những người nói khoác thường thích khoe khoang về bản thân, nhưng họ lại không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình. Họ chỉ khiến người khác cười chê và mất đi niềm tin.
• Thứ ba, truyện cười mang đến tiếng cười cho người đọc, nhưng đồng thời cũng mang đến một bài học ý nghĩa. Bài học ấy là cần phải sống trung thực, khiêm tốn và biết tự đánh giá đúng năng lực của bản thân.

Câu 2 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

“Truyện cười thường ngắn gọn, cốt truyện đơn giản, ít nhân vật”. Em hãy làm sáng tỏ nhận xét vừa nêu bằng truyện Thi nói khoác.

Trả lời

Trước hết, truyện Thi nói khoác rất ngắn gọn, chỉ có 8 câu thơ. Số lượng câu thơ ít giúp cho truyện dễ nhớ, dễ hiểu và dễ truyền miệng.

Thứ hai, cốt truyện của truyện rất đơn giản, chỉ xoay quanh cuộc thi nói khoác giữa bốn vị quan và anh lính hầu. Cốt truyện đơn giản giúp cho truyện dễ theo dõi và dễ gây cười.

Cuối cùng, truyện Thi nói khoác chỉ có 5 nhân vật, bao gồm: bốn vị quan và anh lính hầu. Số lượng nhân vật ít giúp cho truyện tập trung vào hành động và lời nói của các nhân vật, từ đó tạo nên tiếng cười cho người đọc.

Câu 3 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tại sao có thể nói: Nội dung nói khoác của ông quan thứ hai và ông quan thứ tư đều có ý “nói lỡm” ông quan thứ nhất và ông quan thứ ba?

Trả lời

Có thể nói nội dung nói khoác của ông quan thứ hai và ông quan thứ tư đều có ý “nói lỡm” ông quan thứ nhất và ông quan thứ ba vì:

• Ông quan thứ hai nói rằng mình có thể bắt được một con rồng. Điều này nghe có vẻ rất phi lý, vì rồng là một loài vật thần thoại, không có thật. Tuy nhiên, ông quan thứ hai lại nói điều này để “nói lỡm” ông quan thứ nhất, người đã nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng. Ông quan thứ hai muốn thể hiện rằng mình là người giỏi hơn ông quan thứ nhất.
• Ông quan thứ tư nói rằng mình có thể bắt được một con rồng và một con rắn. Điều này cũng nghe có vẻ rất phi lý, vì rồng và rắn là hai loài vật đối nghịch nhau. Tuy nhiên, ông quan thứ tư lại nói điều này để “nói lỡm” ông quan thứ ba, người đã nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng và hai con rắn. Ông quan thứ tư muốn thể hiện rằng mình là người giỏi hơn ông quan thứ ba.

Câu 4 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điều gì khiến người đọc phải buồn cười qua câu chuyện này?

Trả lời

• Nội dung nói khoác của các vị quan đều rất phi lý, không có thật. Ví dụ, ông quan thứ nhất nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng, ông quan thứ hai nói rằng mình có thể bắt được một con rồng, ông quan thứ ba nói rằng mình có thể bắt được hai con rồng và hai con rắn, và ông quan thứ tư nói rằng mình có thể bắt được một con rồng và một con rắn. Những lời nói này đều rất phi lý, vì rồng là một loài vật thần thoại, không có thật, và rồng và rắn là hai loài vật đối nghịch nhau.
• Các vị quan nói khoác một cách rất tự tin, không hề cảm thấy xấu hổ. Họ chỉ muốn thể hiện mình là những người giỏi hơn người khác.
• Kết thúc truyện bất ngờ, khi anh lính hầu, người được coi là thấp kém nhất trong cuộc thi, lại là người có tiếng nói đúng đắn và được mọi người ủng hộ. Anh lính hầu đã lên tiếng tố cáo những lời nói khoác của các quan lại, khiến họ phải xấu hổ và bỏ chạy.

Kết thúc bất ngờ này đã góp phần tạo nên tiếng cười cho truyện. Nó cũng thể hiện sự phê phán của tác giả dân gian đối với thói nói khoác của những người có quyền lực và địa vị cao trong xã hội.

Câu 5 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Theo em, truyện Thi nói khoác chủ yếu nhằm mục đích gì (mua vui hoặc châm biếm, đả kích, phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội)?

Trả lời

Truyện cười Thi nói khoác đã phê phán thói nói khoác của những người có quyền lực và địa vị cao trong xã hội. Họ là những người không trung thực, chỉ thích khoe khoang và muốn hơn người khác. Họ cũng cho thấy rằng họ không có thực lực để chứng minh những lời nói của mình.

Truyện cười Thi nói khoác cũng mang đến một bài học ý nghĩa cho mọi người, đó là cần phải sống trung thực, khiêm tốn và biết tự đánh giá đúng năng lực của bản thân.

Ngoài ra, truyện cười Thi nói khoác cũng mang đến tiếng cười sảng khoái cho người đọc. Tiếng cười này giúp người đọc giải tỏa những căng thẳng, mệt mỏi trong cuộc sống.

Câu 6 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Qua câu chuyện này, em có thể rút ra bài học gì có ích cho cuộc sống của mình?

Trả lời

Qua câu chuyện Thi nói khoác, em có thể rút ra một số bài học có ích cho cuộc sống của mình, đó là:

• Cần phải sống trung thực, không nói dối, nói láo. Nói dối, nói láo là một thói xấu, khiến người khác mất niềm tin.
• Cần phải khiêm tốn, biết tự đánh giá đúng năng lực của bản thân. Kẻ kiêu ngạo, tự cao tự đại thường bị người khác ghét bỏ.
• Cần phải biết lắng nghe ý kiến của người khác. Ý kiến của người khác có thể giúp ta nhìn nhận đúng đắn hơn về bản thân và cuộc sống.

Với những hướng dẫn soạn bài Thi nói khoác – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.