Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý

Hướng dẫn soạn bài Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về học phần này.

I – Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi

1. Qua câu ” Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”, em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì ? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với hoạ sĩ và cô gái ?

Qua câu nói “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”, em hiểu anh thanh niên muốn nói rằng thời gian của buổi gặp gỡ giữa anh, hoạ sĩ và cô gái sắp kết thúc. Điều này thể hiện sự tiếc nuối của anh vì thời gian trôi qua quá nhanh chóng, anh chưa kịp trò chuyện, tâm sự nhiều với hai người.

Anh thanh niên không nói thẳng điều đó với hoạ sĩ và cô gái vì anh muốn tạo cho họ một ấn tượng tốt đẹp. Anh không muốn họ cảm thấy bị thúc giục, vội vàng. Anh muốn họ có những giây phút nghỉ ngơi, thư giãn thoải mái nhất trong thời gian ở nhà anh.

2. Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không ?

Câu nói thứ hai của anh thanh niên “Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này” có ẩn ý là anh muốn ở bên cô gái thêm một chút nữa. Anh muốn cô gái ở lại với anh lâu hơn, để anh có thể được trò chuyện, tâm sự với cô nhiều hơn.

Câu nói này cũng thể hiện sự tinh tế, chu đáo của anh thanh niên. Anh đã phát hiện ra rằng cô gái đã quên chiếc khăn tay ở nhà anh. Anh đã chủ động mang chiếc khăn tay đến trả cho cô, thể hiện sự quan tâm, chu đáo của anh dành cho cô gái.

Câu nói này cũng có thể được hiểu là lời xin lỗi của anh thanh niên với cô gái. Anh muốn cô gái đừng buồn vì thời gian gặp gỡ của họ sắp kết thúc. Anh muốn cô gái hãy nhớ về chiếc khăn tay này, như một kỷ niệm đẹp về buổi gặp gỡ giữa họ.

Tóm lại, câu nói thứ hai của anh thanh niên có nhiều ý nghĩa. Nó thể hiện sự tiếc nuối, quan tâm, chu đáo và tinh tế của anh dành cho cô gái.

II – Luyện Tập 

Câu 1. Đọc lại đoạn trích đã dẫn ở mục I và cho biết:

Câu nào cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên ? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy ?

Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa ?

a, Câu cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên là câu: “Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy.” Từ ngữ “tặc lưỡi” cho thấy họa sĩ đang tiếc nuối, không muốn rời xa anh thanh niên. Anh muốn được ở bên anh thanh niên thêm một chút nữa, để được trò chuyện, tâm sự với anh nhiều hơn.

b , Những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn là: “mặt đỏ ửng” và “quay vội đi.” Thái độ ấy cho thấy cô gái đang xấu hổ, ngượng ngùng. Có thể là cô gái xấu hổ vì đã quên chiếc mùi soa ở nhà anh thanh niên, hoặc cô gái ngượng ngùng vì đã bị anh thanh niên phát hiện ra tình cảm của mình.

Thái độ ấy giúp em đoán ra rằng cô gái có tình cảm với anh thanh niên. Cô gái có thể đã bị anh thanh niên thu hút bởi vẻ ngoài hiền lành, chân thành, và những phẩm chất tốt đẹp của anh. Cô gái cũng có thể đã cảm động trước tình cảm chân thành của anh dành cho cô.

Cụ thể, có thể đoán ra rằng cô gái đã quên chiếc mùi soa ở nhà anh thanh niên vì cô đã sử dụng nó để lau nước mắt. Khi anh thanh niên phát hiện ra chiếc mùi soa, cô gái đã xấu hổ, ngượng ngùng vì đã để lộ tình cảm của mình. Cô đã nhanh chóng nhận lại chiếc mùi soa và quay vội đi để tránh sự chú ý của hai người.

Câu 2: (Trang 75, SGK Ngữ Văn 9 Tập 2)

Những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn là: “mặt đỏ ửng” và “quay vội đi.” Thái độ ấy cho thấy cô gái đang xấu hổ, ngượng ngùng. Có thể là cô gái xấu hổ vì đã quên chiếc mùi soa ở nhà anh thanh niên, hoặc cô gái ngượng ngùng vì đã bị anh thanh niên phát hiện ra tình cảm của mình.

Thái độ ấy giúp em đoán ra rằng cô gái có tình cảm với anh thanh niên. Cô gái có thể đã bị anh thanh niên thu hút bởi vẻ ngoài hiền lành, chân thành, và những phẩm chất tốt đẹp của anh. Cô gái cũng có thể đã cảm động trước tình cảm chân thành của anh dành cho cô.

Cụ thể, có thể đoán ra rằng cô gái đã quên chiếc mùi soa ở nhà anh thanh niên vì cô đã sử dụng nó để lau nước mắt. Khi anh thanh niên phát hiện ra chiếc mùi soa, cô gái đã xấu hổ, ngượng ngùng vì đã để lộ tình cảm của mình. Cô đã nhanh chóng nhận lại chiếc mùi soa và quay vội đi để tránh sự chú ý của hai người.

Câu 3: (Trang 75, SGK Ngữ Văn 9 Tập 2)

Câu chứa hàm ý trong đoạn trích là câu: “Vô ăn cơm !”

Hàm ý của câu này là: “Con bé muốn anh Sáu gọi nó bằng tiếng “ba” chứ không phải “vô”.”

Câu nói này được bé Thu nói với giọng trống không, không có tình cảm. Điều này cho thấy bé Thu vẫn chưa chấp nhận anh Sáu là ba của mình. Bé muốn anh Sáu gọi nó bằng tiếng “ba” để thể hiện tình cảm cha con.

Hàm ý của câu nói này đã góp phần thể hiện tình cảm phức tạp của bé Thu đối với anh Sáu. Bé Thu yêu thương cha, nhưng vì vết thẹo trên mặt anh Sáu khiến bé không thể nhận ra anh. Bé đã phải trải qua một quá trình đấu tranh nội tâm để chấp nhận anh Sáu là cha của mình.

câu 4: (Trang 76, SGK Ngữ Văn 9 Tập 2)

a, Câu “Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ?” có hàm ý là:

Người hỏi đang muốn biết thực hư về tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc.

Người hỏi đang tỏ ý nghi ngờ về tinh thần của làng Chợ Dầu.

Câu “Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !” có hàm ý là:

Người hỏi đã nghe tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc.

Người hỏi đang thất vọng về làng Chợ Dầu.

Câu “Hà, nắng gớm, về nào…” có hàm ý là:

Ông Hai đang cố tỏ ra bình tĩnh, không quan tâm đến tin đồn.

Ông Hai đang muốn lảng tránh khỏi đám người mới tản cư.

Câu “Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng.” có hàm ý là:

Ông Hai đang cố gắng kìm nén nỗi đau đớn, tủi hổ.

Ông Hai đang muốn rời khỏi nơi có tin đồn.

b, Câu “Này, thầy nó ạ.” có hàm ý là:

Bà Hai đang muốn nói chuyện với ông Hai.

Bà Hai đang lo lắng cho ông Hai.

Câu “Thầy nó ngủ rồi à ?” có hàm ý là:

Bà Hai đang muốn dò hỏi xem ông Hai đã biết tin đồn chưa.

Câu “Tôi thấy người ta đồn…” có hàm ý là:

Bà Hai đã nghe tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc.

Bà Hai đang muốn báo tin cho ông Hai.

Câu “Ông lão gắt lên :

Biết rồi !” có hàm ý là:

Ông Hai đã biết tin đồn.

Ông Hai đang đau đớn, tủi hổ.

Câu “Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.” có hàm ý là:

Bà Hai cũng đau đớn, tủi hổ.

Gian nhà trở nên quạnh quẽ, buồn tẻ.

Như vậy, cả hai đoạn trích đều có câu chứa hàm ý. Những câu chứa hàm ý trong đoạn trích này đều thể hiện những tâm trạng, suy nghĩ phức tạp của nhân vật trong truyện.

Với những hướng dẫn Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của học phần này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.