Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự – Ngữ văn lớp 8
Hướng dẫn soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân tích, tìm hiểu về bài học một cách toàn diện nhất.
I – Sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự
1.Các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn
Miêu tả:
“Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi”: Hình ảnh mẹ cầm nón và vẫy tay thể hiện tình cảm của mẹ khi thấy con.
“Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi”: Mô tả tình trạng hồng hộc và mồ hôi thể hiện sự căng thẳng và mệt mỏi của tác giả.
“Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc”: Tạo hình ảnh mẹ quan tâm, an ủi khi thấy con khóc.
“Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn”: Mô tả vẻ đẹp của mẹ, thể hiện sự tươi sáng và trẻ trung.
Biểu cảm:
“Tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức lên ỏi”: Biểu hiện cảm xúc của tác giả khi gặp mẹ, có thể là sự xúc động và hạnh phúc.
“Mẹ tôi cũng sụt sùi theo”: Mô tả cảm xúc của mẹ, có thể là sự xúc động hay hạnh phúc vì gặp lại con.
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm này đan xen với nhau, tạo nên bức tranh sống động về cảm xúc và tình cảm gia đình.
2.Đoạn văn kể người và việc:
“Xe chạy chầm chậm, mẹ tôi cầm nón vẫy tôi…”: Kể về sự kiện đi chung với mẹ và cảm xúc của tác giả trong thời điểm đó.
Nhận xét: Nếu chỉ có đoạn này mà không có các yếu tố miêu tả và biểu cảm, thì nó sẽ trở nên rất khô khan và thiếu sâu sắc về cảm xúc. Các chi tiết về biểu cảm và miêu tả giúp tạo nên một hình ảnh sống động và chân thực hơn về tình cảm gia đình.
Chỉ còn các yếu tố miêu tả và biểu cảm:
“Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp…”: Đoạn trích trở nên mất đi tính chuyện kể và sự sống động, không thể hiện rõ sự kết nối giữa tác giả và sự kiện diễn ra.
Nhận xét: Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đóng vai trò quan trọng trong việc làm cho đoạn văn trở nên sinh động, thể hiện đầy đủ cảm xúc và sự thân thiện trong mối quan hệ gia đình.
II – Luyện tập
1 (trang 74 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Đoạn văn miêu tả và biểu cảm trong văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh
Yếu tố miêu tả:
- “Hàng tre xanh mướt hai bên đường rì rào trong gió nhẹ”.
- “Nắng vàng hoe”.
- “Những bông hoa sắp nở trên cành”.
Yếu tố biểu cảm:
- “Tiếng trống trường vang lên giòn giã”.
- “Tiếng đọc bài trầm bổng của thầy giáo”.
Phân tích giá trị của các yếu tố miêu tả và biểu cảm:
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn đã góp phần tạo nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, trong trẻo của buổi sáng mùa thu ở làng quê.
Tiếng trống trường vang lên giòn giã báo hiệu một ngày học mới bắt đầu, khiến tác giả cảm thấy háo hức, mong chờ.
Tiếng đọc bài trầm bổng của thầy giáo khiến tác giả cảm thấy mình như đang được hòa mình vào thế giới tri thức mới mẻ.
Đoạn văn miêu tả và biểu cảm trong văn bản “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố
Yếu tố miêu tả:
- “Mùa đông, gió bấc ào ào, mưa rào rào”.
- “Cái sân gạch đỏ loang lổ”.
- “Cái giếng nước khô cạn”.
Yếu tố biểu cảm:
- “Tiếng con lợn nái kêu thảm thiết”.
- “Cái Tí ứa nước mắt”.
Phân tích giá trị của các yếu tố miêu tả và biểu cảm:
Các yếu tố miêu tả đã góp phần tạo nên bức tranh thiên nhiên khắc nghiệt, dữ dội của mùa đông ở làng quê.
Tiếng con lợn nái kêu thảm thiết và cái Tí ứa nước mắt đã thể hiện nỗi đau khổ, bất hạnh của con người trong hoàn cảnh đói nghèo, bị áp bức.
Đoạn văn miêu tả và biểu cảm trong văn bản “Lão Hạc” của Nam Cao
Yếu tố miêu tả:
- “Lão Hạc ngồi xổm trên chiếc chõng tre, gầy gò, ốm yếu, mắt đỏ hoe”.
- “Cái lưng uốn cong như chiếc sào”.
- “Cái miệng móm mém”.
Yếu tố biểu cảm:
- “Lão Hạc thỉnh thoảng lại ho khù khụ”.
- “Lão Hạc lẩm bẩm”.
Phân tích giá trị của các yếu tố miêu tả và biểu cảm:
Các yếu tố miêu tả đã góp phần khắc họa hình ảnh lão Hạc với ngoại hình tiều tụy, đau khổ, bệnh tật.
Các yếu tố biểu cảm đã thể hiện tâm trạng buồn bã, đau đớn của lão Hạc khi phải bán đi con chó Vàng.
2 (trang 74 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Hè năm ngoái, em được bố mẹ cho về quê thăm bà. Em đã xa bà gần một năm rồi, nên em rất háo hức được gặp bà. Sáng hôm đó, em dậy sớm để chuẩn bị đi. Em mặc quần áo chỉnh tề, chải chuốt thật sạch sẽ. Cuối cùng, em cũng lên xe về quê. Khi xe đến gần nhà bà, em đã thấy bà đứng ở đầu ngõ, tay cầm chiếc quạt nan, mắt hướng về phía xe. Bà mặc chiếc áo bà ba màu nâu, tóc bà đã điểm bạc, nhưng khuôn mặt vẫn hồng hào, phúc hậu.
Xe dừng lại, em vội vàng chạy xuống xe. Bà cũng nhanh chóng chạy đến ôm chầm lấy em. Em cảm thấy mùi thơm của tóc bà, của quạt nan quen thuộc. Em ôm bà thật chặt, nước mắt cứ thế tuôn rơi. Bà cũng ôm em thật chặt, khẽ lau nước mắt cho em. Bà nói: “Con gái của bà lớn rồi! Bà nhớ con lắm!”. Em cũng nói: “Con cũng nhớ bà lắm bà ơi!”. Bà dẫn em vào nhà. Mẹ em đã chuẩn bị sẵn một mâm cơm thịnh soạn để đón em. Em và bà cùng ngồi ăn cơm. Bà kể cho em nghe về những chuyện ở quê, còn em thì kể cho bà nghe về những chuyện ở trường.
Em cảm thấy rất vui khi được gặp lại bà. Bà là người mà em yêu thương nhất trên đời. Em sẽ cố gắng học thật giỏi để bà vui lòng.
Với những hướng dẫn soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
