Soạn bài: Mẹ và Quả – ngữ văn 7 tập 2 – sách Cánh Diều
Hướng dẫn soạn bài Mẹ và quả – ngữ văn 7 tập 2 – sách Cánh Diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
-Nguyễn Khoa Điềm (1943-2020), nguyên quê Thừa Thiên Huế, là một danh nhân văn hóa Việt Nam, không chỉ là nhà thơ tài năng mà còn là một chính trị gia uyên bác. Sinh ra trong một gia đình được truyền thống yêu nước và hiếu học, thơ của ông chứa đựng những tình cảm sâu sắc về tình yêu quê hương, đất nước, làm nổi bật tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát triển nền văn hóa Việt Nam. Các tác phẩm tiêu biểu như “Nơi Bác từng qua,” “Thưa mẹ con đi,” “Tiễn bạn cuối mùa đông,” “Tình ca…” đều là những tác phẩm góp phần làm giàu thêm di sản văn hóa của dân tộc.
– Khi nhìn lại hình ảnh cha mẹ, em cảm nhận được điều khiến em xúc động nhất là sự hy sinh không ngừng nghỉ của họ dành cho em. Gia đình em, bất kỳ khi nào cũng là một gia đình bình thường, nhưng bố mẹ của em luôn cần phải làm việc vất vả để kiếm sống, đảm bảo cuộc sống đầy đủ và ấm no cho em. Điều này là nguồn động viên lớn, khiến em cảm thấy biết ơn và tự thúc đẩy bản thân học hành chăm chỉ hơn. Em hứa với bản thân rằng sẽ phấn đấu để có thể kiếm được nhiều tiền, tạo ra một tương lai ấm no và sung túc hơn cho cha mẹ yêu quý
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính: Bài thơ là nỗi niềm trăn trở của tác giả về mẹ – người đã tạo ra con một thứ quả đã chín, cống hiến mình cho đời.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
– Chữ mỗi dòng: khổ 1 – 7 từ trên 1 dòng, khổ 2, 3 – 8 từ trên dòng
Vần: vần cách (trồng-trăng)
Nhịp: ¾, 3/5
– Từ “lặn” và “mọc” ở đây có nghĩa chỉ sự vun trồng, vất vả trông đợi của người mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi lo lắng của người con trước sự gìa đi của mẹ.
Câu 2 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Hình ảnh mà bài thơ muốn truyền đạt là hình ảnh một người mẹ đầy lòng thương, chăm chỉ chăm sóc cho vườn rau nhỏ của mình. Tại đây, người mẹ trở thành biểu tượng của tình mẫu tử và lao động chăm sóc gia đình. Bức tranh mở ra là hình ảnh một ngày mới bắt đầu, khi mặt trời nhẹ nhàng nâng đỡ vàng ươm lên bức tranh quen thuộc của cuộc sống hằng ngày. Người mẹ, với đôi bàn tay khéo léo, nhanh nhẹn chăm sóc từng chi tiết nhỏ nhất của vườn rau, mô phỏng hình ảnh sự quan tâm và tận tâm đặc biệt.
Câu 3 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Thuật ngữ “lớn lên” được sử dụng để miêu tả sự phát triển và trưởng thành của những người con được nuôi dưỡng bởi mẹ. Đây là hành trình của sự lớn lên không chỉ về thể chất mà còn về tâm hồn và tình cảm. Qua những năm tháng, những người con này trở nên cao lớn hơn, trưởng thành hơn dưới sự chăm sóc và dạy dỗ của mẹ. Họ học hỏi, phát triển kỹ năng, và trở thành những người có đóng góp tích cực cho xã hội.
Câu 4 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
* Giống nhau
– Chỉ sự kết tinh, trải qua một quá trình mới hình thành
* Khác nhau
– Từ “quả” ở khổ 1 chỉ quả trên cây do mẹ trồng, chăm bón, săn sóc từng ngày mới có
– Từ “quả” ở khổ 3 là chỉ người con, đó là đứa trẻ được sinh ra bởi người mẹ, được chăm sóc, nâng niu và dạy dỗ để lớn khôn.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
– Hình thức của bài thơ Mẹ và quả được làm theo thể thơ tự do, không bị gò bó bởi luật thơ.
– Theo em, đây là lời nói của người con nói với mẹ bày tỏ sự biết ơn của mình với sự hy sinh, chăm sóc, dạy dỗ và bảo ban của mẹ.
– Tâm trạng và thái độ của người con: biết ơn, trân trọng mẹ của mình nhưng cũng lo sợ chưa kịp báo đáp ơn dưỡng dục của mẹ.
Câu 2 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Người mẹ trong bài thơ là một hình ảnh của sự hy sinh, tận tâm và lòng thương con không ngừng. Bức tranh về người mẹ được vẽ nên thông qua những hình ảnh chân thực, đầy cảm xúc. Mẹ, với bàn tay mẹ trắng trẻo, vẫn miệt mài vun trồng đất, nơi mỗi hạt giống được gieo trồng bằng sự hy sinh và lòng say mê. Dòng thơ nhấn mạnh về dấu vết của giọt mồ hôi mặn, chúng giống như những viên ngọc lấp lánh trên đôi bàn tay, là biểu tượng của những đêm trắng trời và những giờ lam lũ đầy vất vả. Bằng cách này, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và cảm xúc để tạo nên một hình ảnh mẹ tuyệt vời, một người phụ nữ có tâm hồn cao thượng và trái tim ấm áp, là nguồn động viên không ngừng cho đời sống của người con.
Câu 3 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
– Từ ngữ giản dị, gần gũi thân thuộc: “quả”, “hái”, “vun trồng”, “mọc”, “lớn xuống”…
– Hình ảnh gần gũi, mang đậm chất đời thường: “bí”, “bầu”, “mùa quả”, “giọt mồ hôi mặn”, “quả non xanh”…
– Vần cách: trồng-trăng, lên-mặn, đời-mỏi
– Nhịp: ¾, 3/5
– Biện pháp tu từ: ẩn dụ, câu hỏi tu từ.
Câu 4 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Tác giả trong bài thơ biểu hiện sự lo sợ và lo lắng về việc trưởng thành, không chỉ là để tự lập mà còn để có khả năng báo đáp ơn dưỡng dục của người mẹ. Hình ảnh “một thứ quả non xanh” được tác giả sử dụng như một biểu tượng cho sự chưa trưởng thành và chưa hiểu rõ về cuộc sống. Người mẹ, như một cây đậu non, đang chờ đợi sự phát triển của “quả non” để đón nhận được bức thư tình cảm và lòng biết ơn.
Tác giả thể hiện sự lo lắng bằng việc nêu rõ rằng thời gian đang trôi qua nhanh chóng và tuổi già của mẹ đang gần đất xa trời. Sự ngần ngại và lo sợ trước tình trạng này khiến tác giả càng khao khát trở thành “quả chín vàng” sớm để kịp thời báo đáp mẹ trước khi mọi thứ trở nên khó khăn. Từ đó, bức tranh về tình cảm gia đình được vẽ nên với một cảm xúc tràn ngập lòng biết ơn và lo lắng.
Câu 5 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Em cảm nhận khá sâu sắc với khổ cuối của bài thơ, vì nó giống như một phản ánh chân thực của trạng thái tâm lý mà em đang trải qua. Như tác giả, cha mẹ của em cũng đã và đang dành hết tâm huyết để nuôi dưỡng em, đưa em đi qua những bước phát triển khôn lớn. Trong khi đó, thời gian không ngừng trôi, và họ ngày càng già đi, trở nên yếu đuối hơn trước.
Em nuôi hy vọng và ước mơ rằng mình sẽ có thể đền đáp tình thương của cha mẹ, nhưng em nhận ra rằng hiện tại em còn quá nhỏ, quá ngây thơ để chịu trách nhiệm lớn. Bản thân em cũng cảm nhận được sự vô lực trước những khó khăn trong việc giúp đỡ cha mẹ. Tuy nhiên, giống như tác giả, em muốn trở thành “quả chín ngọt ngào” cho đời, mong muốn có thể đóng góp cho xã hội, đồng thời phụng dưỡng và giúp đỡ cha mẹ khi em trưởng thành. Điều này thể hiện lòng biết ơn và sự quyết tâm của em trong việc trở thành một người có ý nghĩa trong gia đình và xã hội.
Với những hướng dẫn soạn bài Mẹ và quả – ngữ văn 7 tập 2 – sách Cánh Diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
