Soạn bài Làng (trích)

     Hướng dẫn soạn bài Làng (trích) – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Đọc – Hiểu Văn Bản
Câu 1: Truyện ngắn Làng. xây dựng được một tình huống truyện làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng quê và lòng yêu nước ở nhân vật ông Hai. Đó là tình huống nào?
Tình huống truyện trong “Làng” là tình huống nhân vật ông Hai nghe tin làng mình theo giặc. Tình huống này đã làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng quê và lòng yêu nước của nhân vật.

Trước khi nghe tin làng theo giặc, ông Hai là một người yêu làng tha thiết. Ông luôn tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Ông thường kể cho con nghe về làng Chợ Dầu, về những ngày làng kháng chiến. Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện qua những câu nói, hành động của ông. Ông treo ảnh Bác Hồ trong nhà, dán dòng chữ “Nhà ta ở làng Chợ Dầu” lên cửa sổ. Ông thường xuyên nghe tin tức về làng để biết được tình hình kháng chiến.

Khi nghe tin làng theo giặc, ông Hai vô cùng bàng hoàng, đau đớn. Ông không tin nổi làng mình theo giặc. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai đã vô cùng tủi hổ, xấu hổ. Ông không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc.

Nhưng tình yêu làng của ông Hai vẫn không hề thay đổi. Ông vẫn một lòng tin tưởng vào làng Chợ Dầu. Ông vẫn tin rằng làng mình không theo giặc. Ông đã dặn con: “Này con, con có biết vì sao tao không đi cách mạng không? Vì tao yêu làng, yêu nước tao chứ. Mà làng theo Tây thì tao còn yêu gì nữa?”.

Tình huống truyện đã làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng quê và lòng yêu nước của nhân vật ông Hai. Tình yêu làng quê của ông Hai là tình cảm chân thành, sâu sắc. Tình yêu ấy gắn bó với lòng yêu nước của ông. Tình yêu làng quê và lòng yêu nước đã giúp ông Hai vượt qua nỗi đau, nỗi tủi hổ để tiếp tục chiến đấu và hy sinh cho quê hương, đất nước.

Tình huống truyện “Làng” là một tình huống truyện độc đáo, có ý nghĩa đặc biệt trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.

Câu 2: Thuật lại diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai từ lúc nghe tin làng mình theo giặc đến kết thúc truyện. Vì sao ông Hai lại thấy đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc ? Tâm trạng ấy của nhân vật đã được biểu hiện như thế nào ?
Tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai từ lúc nghe tin làng mình theo giặc đến kết thúc truyện
Từ lúc nghe tin làng mình theo giặc, tâm trạng và hành động của ông Hai đã có những biến đổi lớn.
Trước khi nghe tin

Trước khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai là một người yêu làng tha thiết. Ông luôn tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Ông thường kể cho con nghe về làng Chợ Dầu, về những ngày làng kháng chiến. Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện qua những câu nói, hành động của ông. Ông treo ảnh Bác Hồ trong nhà, dán dòng chữ “Nhà ta ở làng Chợ Dầu” lên cửa sổ. Ông thường xuyên nghe tin tức về làng để biết được tình hình kháng chiến.

Khi nghe tin

Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai vô cùng bàng hoàng, đau đớn. Ông không tin nổi làng mình theo giặc. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai đã vô cùng tủi hổ, xấu hổ. Ông không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc.

Sau khi nghe tin

Sau khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã có những hành động và suy nghĩ khác hẳn. Ông không dám đi ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc. Ông cảm thấy tủi hổ, xấu hổ vì làng mình theo giặc. Ông không dám nói chuyện với ai, kể cả con trai mình. Ông chỉ dám nói chuyện với đứa con út của mình. Ông sợ người ta dè bỉu, xa lánh.

Nhưng tình yêu làng của ông Hai vẫn không hề thay đổi. Ông vẫn một lòng tin tưởng vào làng Chợ Dầu. Ông vẫn tin rằng làng mình không theo giặc. Ông đã dặn con: “Này con, con có biết vì sao tao không đi cách mạng không? Vì tao yêu làng, yêu nước tao chứ. Mà làng theo Tây thì tao còn yêu gì nữa?”.

Kết thúc truyện

Kết thúc truyện, ông Hai đã được tin làng mình được giải phóng. Ông Hai vui mừng khôn xiết. Ông khoe với mọi người: “Làng tôi theo Tây nó đốt hết nhà cửa tôi rồi. Chúng nó cướp hết của tôi rồi. Chúng nó giết cả những người làng tôi rồi. Nhưng Tây nó không giết được cái lòng yêu nước của tôi”.

Tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai từ lúc nghe tin làng mình theo giặc đến kết thúc truyện đã thể hiện rõ tình yêu làng quê và lòng yêu nước sâu sắc của ông. Tình yêu làng quê của ông Hai là tình cảm chân thành, sâu sắc. Tình yêu ấy gắn bó với lòng yêu nước của ông. Tình yêu làng quê và lòng yêu nước đã giúp ông Hai vượt qua nỗi đau, nỗi tủi hổ để tiếp tục chiến đấu và hy sinh cho quê hương, đất nước.

Vì sao ông Hai lại thấy đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc ?

Ông Hai đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc bởi vì ông là một người yêu làng tha thiết. Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện qua những câu nói, hành động của ông. Ông treo ảnh Bác Hồ trong nhà, dán dòng chữ “Nhà ta ở làng Chợ Dầu” lên cửa sổ. Ông thường xuyên nghe tin tức về làng để biết được tình hình kháng chiến.

Với ông Hai, làng Chợ Dầu là quê hương, là nơi chôn rau cắt rốn của ông. Ông đã gắn bó với làng mình suốt cả cuộc đời. Ông tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Ông luôn tin tưởng vào làng mình. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông không tin nổi. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh.

Tâm trạng đau đớn, tủi hổ của ông Hai đã được biểu hiện qua những hành động và lời nói của ông. Ông không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc. Ông sợ người ta dè bỉu, xa lánh. Ông không dám nói chuyện với ai

Câu 3: Em hãy đọc lại đoạn ông Hai trò chuyện với đứa con út (“Ông lão ôm thằng con út lên lòng… cũng vơi đi được đôi phần”). Vì sao ông Hai lại trò chuyện như thế với đứa con nhỏ ? Qua những lời trò chuyện ấy, em cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông Hai với làng quê, đất nước, với cuộc kháng chiến ?
Tình yêu làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai có quan hệ như thế nào ?

Vì sao ông Hai lại trò chuyện như thế với đứa con nhỏ ?

Ông Hai trò chuyện với đứa con út như thế là vì ông muốn giải tỏa tâm trạng đau đớn, tủi hổ của mình. Ông Hai là một người yêu làng tha thiết. Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện qua những câu nói, hành động của ông. Ông treo ảnh Bác Hồ trong nhà, dán dòng chữ “Nhà ta ở làng Chợ Dầu” lên cửa sổ. Ông thường xuyên nghe tin tức về làng để biết được tình hình kháng chiến.

Với ông Hai, làng Chợ Dầu là quê hương, là nơi chôn rau cắt rốn của ông. Ông đã gắn bó với làng mình suốt cả cuộc đời. Ông tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Ông luôn tin tưởng vào làng mình. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông không tin nổi. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh.

Ông Hai không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc. Ông sợ người ta dè bỉu, xa lánh. Ông không dám nói chuyện với ai, kể cả con trai mình. Ông chỉ dám nói chuyện với đứa con út của mình.

Đứa con út của ông Hai còn nhỏ, chưa hiểu được những chuyện người lớn. Nhưng ông Hai lại thấy rằng đứa con út của mình là người duy nhất có thể thấu hiểu tâm trạng của ông. Ông ôm đứa con út lên lòng và kể cho nó nghe về làng Chợ Dầu của mình. Ông kể về những ngày làng kháng chiến, về những người dân làng của ông. Ông kể cho con nghe về lòng yêu làng, yêu nước của mình.

Qua những lời trò chuyện ấy, em cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông Hai với làng quê, đất nước, với cuộc kháng chiến ?

Qua những lời trò chuyện ấy, chúng ta cảm nhận được tấm lòng của ông Hai với làng quê, đất nước, với cuộc kháng chiến.

• Với làng quê: Ông Hai yêu làng Chợ Dầu tha thiết. Ông tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Ông luôn tin tưởng vào làng mình. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông cảm thấy vô cùng đau đớn, tủi hổ.
• Với đất nước: Ông Hai là một người yêu nước. Ông luôn tin tưởng vào cách mạng, vào Đảng và Bác Hồ. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông không tin nổi. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh.
• Với cuộc kháng chiến: Ông Hai là một người ủng hộ cuộc kháng chiến. Ông thường xuyên nghe tin tức về cuộc kháng chiến để biết được tình hình. Ông luôn động viên con trai mình đi bộ đội.

Tình yêu làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai có quan hệ như thế nào ?

Tình yêu làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai có quan hệ mật thiết với nhau. Tình yêu làng quê là cơ sở của lòng yêu nước. Ông Hai yêu làng Chợ Dầu tha thiết, ông tự hào về làng mình, về những người dân làng của mình. Tình yêu làng ấy đã trở thành động lực thúc đẩy ông Hai yêu nước, ủng hộ cuộc kháng chiến.

Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai cảm thấy vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh. Điều đó cho thấy tình yêu làng quê của ông Hai gắn bó chặt chẽ với lòng yêu nước của ông.

Câu 4: Nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật ông Hai của tác giả.
Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua hành động, cử chỉ, ngôn ngữ:

Tâm lí của nhân vật ông Hai được thể hiện một cách chân thực, sinh động qua những hành động, cử chỉ, ngôn ngữ của ông. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc. Ông sợ người ta dè bỉu, xa lánh.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những suy nghĩ nội tâm:

Tác giả đã đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật, thể hiện tâm lí của ông Hai qua những suy nghĩ nội tâm. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã có những suy nghĩ rất phức tạp. Ông không tin nổi làng mình theo giặc. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những đối thoại:

Tâm lí của nhân vật ông Hai còn được thể hiện qua những đối thoại của ông với người khác. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã có những cuộc đối thoại với người đàn bà hàng xóm, với đứa con út của mình. Những cuộc đối thoại ấy đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tâm trạng của nhân vật ông Hai.

Nghệ thuật miêu tả ngôn ngữ nhân vật

• Thể hiện ngôn ngữ nhân vật qua những lời nói, câu văn:

Ngôn ngữ của nhân vật ông Hai được thể hiện một cách chân thực, sinh động. Ông là một người nông dân chất phác, mộc mạc. Ngôn ngữ của ông mang đậm chất địa phương, mang đậm dấu ấn của người nông dân miền Bắc.

• Thể hiện ngôn ngữ nhân vật qua những cách nói, cách biểu đạt:

Tác giả đã sử dụng những cách nói, cách biểu đạt đặc trưng của người dân quê để thể hiện ngôn ngữ của nhân vật ông Hai. Ví dụ: “Có mệnh thì đi, có mệnh thì ở”, “Làng theo Tây thì ta phải thù”, “Chết thì chết có nhẽ gì”.

Nghệ thuật miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật đã góp phần quan trọng trong việc khắc họa thành công hình tượng nhân vật ông Hai.

Thông qua nghệ thuật miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật, tác giả đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật ông Hai với tình yêu làng quê và lòng yêu nước sâu sắc. Nhân vật ông Hai là một điển hình của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Luyện Tập
Câu 1: Chọn phân tích một đoạn miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai trong truyện. Trong đoạn văn ấy, tác giả đã sử dụng những biện pháp nào để miêu tả tâm lí nhân vật ?

Đoạn văn miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc
Đoạn văn miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc là một đoạn văn đặc sắc trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân. Đoạn văn đã thể hiện một cách chân thực, sinh động tâm trạng đau đớn, tủi hổ của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.
Tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để miêu tả tâm lí nhân vật trong đoạn văn này, trong đó có những biện pháp chính sau:

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua hành động, cử chỉ, ngôn ngữ:

Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông không dám ra đường, không dám gặp ai. Ông chỉ dám đi vào trong góc tối để khóc. Ông sợ người ta dè bỉu, xa lánh.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những suy nghĩ nội tâm:

Tác giả đã đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật, thể hiện tâm lí của ông Hai qua những suy nghĩ nội tâm. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã có những suy nghĩ rất phức tạp. Ông không tin nổi làng mình theo giặc. Ông đã cố gắng tìm cách để xác minh tin tức đó. Khi tin tức được chính quyền xác nhận, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị người ta dè bỉu, xa lánh.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những đối thoại:

Tâm lí của nhân vật ông Hai còn được thể hiện qua những đối thoại của ông với người khác. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã có những cuộc đối thoại với người đàn bà hàng xóm, với đứa con út của mình. Những cuộc đối thoại ấy đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tâm trạng của nhân vật ông Hai.

Cụ thể, trong đoạn văn, tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật sau:

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua hành động, cử chỉ, ngôn ngữ:

“Ông lão cúi gằm mặt xuống mà đi. Tay ông lão run run run. Ông lão bỗng nhiên khựng lại, lẩm bẩm điều gì đó, rồi lại cúi gằm mặt xuống mà đi”.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những suy nghĩ nội tâm:

“Ông lão nghĩ bụng: “Chắc có bắt giam, có bắn. Ai đi làng theo Tây, thì người ta giết”. Ông lão thầm thì: “Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù”. Càng nghĩ, ông Hai càng tủi hổ, nhục nhã. Ông Hai cảm thấy mình bị lừa dối, bị cả làng Chợ Dầu lừa dối”.

• Thể hiện tâm lí nhân vật qua những đối thoại:

“Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó, khẽ hỏi:

• Cháu có nhớ làng Chợ Dầu không?

Thằng bé nép đầu vào ngực bố, trả lời:

• Có.
• Thế nhà ta ở đâu trong làng?

Thằng bé chỉ tay về phía con đường bên kia sông trăng:

• Nhà ta ở bên kia sông trăng, cạnh cái giếng nước…

Ông lão ôm thằng bé vào lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó, rồi lại dõng dạc hỏi:

• Thế con ủng hộ ai?

Thằng bé giơ tay lên, mạnh bạo trả lời:

• Ủng hộ Cụ Hồ Chí Minh muôn năm!

Ông lão lắc đầu, chửi thề:

• Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này?

Rồi ông lão lại chửi:

• Làng theo Tây thì phải thù!

Ông Hai vừa nói vừa đấm thùm thụp vào ngực mình, đau đớn, uất hận”.

Những biện pháp nghệ thuật trên đã giúp cho việc miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai trong đoạn văn trở nên chân thực, sinh động và gây ấn tượng sâu sắc với người đọc.

Câu 2: Em có nhớ truyện ngắn hay bài thơ nào cũng viết về tình cảm quê hương, đất nước ? Hãy nêu nét riêng của truyện Làng so với những tác phẩm ây
Có rất nhiều truyện ngắn và bài thơ viết về tình cảm quê hương, đất nước. Một số tác phẩm tiêu biểu như:

• Truyện ngắn: “Làng” của Kim Lân, “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng, “Bếp lửa” của Bằng Việt, “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê,…
• Bài thơ: “Quê hương” của Tế Hanh, “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh, “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm, “Tây Tiến” của Quang Dũng,…

Những tác phẩm này đều thể hiện tình cảm quê hương, đất nước sâu sắc của con người Việt Nam. Tình cảm ấy được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau, như: tình yêu thiên nhiên, tình yêu con người, tình yêu làng xóm, tình yêu Tổ quốc,…

So với những tác phẩm khác, truyện ngắn “Làng” của Kim Lân có những nét riêng nổi bật sau:

• Tình cảm quê hương, đất nước được thể hiện qua tâm trạng của nhân vật ông Hai.

Ở những tác phẩm khác, tình cảm quê hương, đất nước thường được thể hiện qua những hình ảnh thiên nhiên, con người, làng xóm,… Còn trong truyện “Làng”, tình cảm ấy được thể hiện qua tâm trạng của nhân vật ông Hai. Tâm trạng của ông Hai là sự thể hiện chân thực, sinh động của tình yêu làng quê, đất nước của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

• Tình cảm ấy được thể hiện trong hoàn cảnh đặc biệt của chiến tranh.

Ở những tác phẩm khác, tình cảm quê hương, đất nước thường được thể hiện trong thời bình. Còn trong truyện “Làng”, tình cảm ấy được thể hiện trong hoàn cảnh đặc biệt của chiến tranh. Khi nghe tin làng mình theo giặc, ông Hai đã vô cùng đau đớn, tủi hổ. Ông cảm thấy như chính mình bị lừa dối, bị cả làng Chợ Dầu lừa dối. Nhưng khi được tin làng mình được giải phóng, ông Hai đã vô cùng vui mừng, sung sướng.

• Tình cảm ấy được thể hiện qua nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.

Tác giả Kim Lân đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai một cách chân thực, sinh động. Ông đã thể hiện tâm lí nhân vật qua hành động, cử chỉ, ngôn ngữ, suy nghĩ nội tâm,… Qua đó, tác giả đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật ông Hai với tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc.

Nhìn chung, truyện ngắn “Làng” của Kim Lân là một tác phẩm xuất sắc viết về tình cảm quê hương, đất nước. Tác phẩm đã thể hiện một cách chân thực, sinh động tình cảm ấy của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

     Với những hướng dẫn soạn bài Làng (trích) – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.