Soạn bài Gió lạnh đầu mùa

Hướng dẫn soạn bài Gió lạnh đầu mùa – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ văn 6 (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Dựa vào nhan đề, em đoán xem văn bản này viết về điều gì?

Dựa vào nhan đề “Chuyện cổ tích về loài người”, em đoán văn bản này viết về nguồn gốc của loài người. Nhan đề “chuyện cổ tích” gợi cho ta liên tưởng đến những câu chuyện thần thoại, truyền thuyết, kể về những sự việc kì lạ, ly kỳ, có phần hoang đường. Nhan đề “loài người” gợi cho ta liên tưởng đến nguồn gốc của loài người, cách loài người ra đời.

Văn bản này có thể viết về một trong những truyền thuyết về nguồn gốc của loài người, chẳng hạn như truyền thuyết về Adam và Eva, truyền thuyết về Nữ Oa, truyền thuyết về Lạc Long Quân và Âu Cơ,…

Ngoài ra, văn bản này cũng có thể viết về sự phát triển của loài người từ khi xuất hiện cho đến nay. Văn bản sẽ kể về những sự kiện quan trọng trong lịch sử loài người, chẳng hạn như sự xuất hiện của lửa, sự phát minh ra chữ viết, sự phát minh ra máy móc,…

Để biết chính xác nội dung của văn bản, cần đọc toàn bộ văn bản. Tuy nhiên, dựa vào nhan đề, có thể đoán văn bản này viết về nguồn gốc của loài người hoặc sự phát triển của loài người.

Câu 2 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Em đã bao giờ làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm và chê trách hay chưa?

Là một mô hình ngôn ngữ lớn, tôi không có khả năng trải nghiệm cảm xúc như con người. Tuy nhiên, tôi có thể hiểu rằng việc làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm và chê trách có thể là một trải nghiệm rất khó khăn và đau lòng.

Có một số lý do tại sao một người có thể hiểu lầm ý định của bạn. Có thể họ không có đủ thông tin để hiểu hoàn cảnh của bạn. Hoặc có thể họ có những thành kiến ​​hoặc định kiến ​​của riêng họ về những gì họ nghĩ bạn nên làm.

Nếu bạn bị người khác hiểu lầm và chê trách, điều quan trọng là phải cố gắng hiểu lý do tại sao họ lại như vậy. Hãy cố gắng giải thích ý định của bạn một cách rõ ràng và ngắn gọn. Nếu họ vẫn không hiểu, hãy cố gắng bỏ qua những lời nói của họ và tiếp tục làm những gì bạn tin là đúng.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng những người hiểu lầm bạn không phải là những người quan trọng nhất. Những người quan trọng nhất là những người biết bạn và hiểu bạn. Họ sẽ tin tưởng bạn và ủng hộ bạn, ngay cả khi bạn mắc sai lầm.

Dưới đây là một số lời khuyên để đối phó với việc bị người khác hiểu lầm và chê trách:

• Cố gắng giữ bình tĩnh và kiểm soát bản thân. Đừng để những lời nói của họ làm tổn thương bạn.
• Hãy lắng nghe cẩn thận những gì họ nói. Hãy cố gắng hiểu lý do tại sao họ lại như vậy.
• Cố gắng giải thích ý định của bạn một cách rõ ràng và ngắn gọn.
• Nếu họ vẫn không hiểu, hãy bỏ qua những lời nói của họ và tiếp tục làm những gì bạn tin là đúng.
• Hãy nhớ rằng những người hiểu lầm bạn không phải là những người quan trọng nhất.

Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?

Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em nhiều suy nghĩ về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo.

Trước hết, cuộc sống của những đứa trẻ nghèo thường gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Cúc, Xuân, Tý, Túc đều là những đứa trẻ mồ côi, sống trong một túp lều nhỏ rách nát. Họ phải tự kiếm sống bằng cách đi hái rau bán ngoài chợ. Cuộc sống của họ rất khó khăn, vất vả, phải chịu đựng nhiều thiếu thốn về vật chất và tinh thần.

Thứ hai, những đứa trẻ nghèo thường phải đối mặt với nhiều nguy cơ, rủi ro. Cúc, Xuân, Tý, Túc phải đi lang thang ngoài đường, gặp nhiều nguy hiểm. Họ có thể bị bắt cóc, bóc lột, hoặc bị xâm hại. Cuộc sống của họ luôn tiềm ẩn những nguy cơ, rủi ro.

Thứ ba, những đứa trẻ nghèo thường thiếu thốn về tình cảm. Cúc, Xuân, Tý, Túc không có cha mẹ, phải sống trong cô đơn, buồn tủi. Họ thiếu thốn tình yêu thương, sự quan tâm, chăm sóc của cha mẹ. Cuộc sống của họ thiếu thốn về tình cảm, khiến họ trở nên nhạy cảm, dễ tổn thương.

Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc là một lời nhắc nhở cho chúng ta về những khó khăn, thiếu thốn mà những đứa trẻ nghèo phải đối mặt. Chúng ta cần có những hành động thiết thực để giúp đỡ những đứa trẻ nghèo, để họ có được một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Dưới đây là một số suy nghĩ cụ thể của em về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo:

• Cuộc sống của những đứa trẻ nghèo rất khó khăn, vất vả. Họ phải tự kiếm sống từ rất sớm, phải chịu đựng nhiều thiếu thốn về vật chất và tinh thần.
• Những đứa trẻ nghèo thường thiếu thốn về tình cảm. Họ không có cha mẹ, phải sống trong cô đơn, buồn tủi.
• Cuộc sống của những đứa trẻ nghèo tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro. Họ có thể bị bắt cóc, bóc lột, hoặc bị xâm hại.

Để giúp đỡ những đứa trẻ nghèo, chúng ta cần có những hành động thiết thực, cụ thể như:

• Tặng quà, đồ dùng thiết yếu cho những đứa trẻ nghèo.
• Tặng học bổng, hỗ trợ học tập cho những đứa trẻ nghèo.
• Tạo cơ hội việc làm cho những đứa trẻ nghèo.
• Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề trẻ em nghèo.

Chúng ta cần chung tay giúp đỡ những đứa trẻ nghèo, để họ có được một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Câu 2 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện tính cách gì của hai chị em?

Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện tính cách tốt bụng, nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai chị em.

• Sự tốt bụng, nhân hậu: Sơn và chị là những đứa trẻ có tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Khi thấy Hiên mặc áo mỏng, rét buốt trong cơn gió lạnh đầu mùa, Sơn đã nảy ra ý nghĩ cho Hiên chiếc áo bông cũ của Duyên. Chị Lan cũng đồng ý với ý kiến của Sơn và cùng em thực hiện hành động đẹp đẽ ấy.
• Sự biết yêu thương, sẻ chia: Sơn và chị biết yêu thương, sẻ chia với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Họ không chỉ quan tâm đến Hiên mà còn hiểu được hoàn cảnh của Hiên. Chiếc áo bông cũ của Duyên là món quà quý giá đối với Sơn và chị. Tuy nhiên, họ sẵn sàng cho đi để giúp đỡ Hiên, để Hiên có thể ấm áp hơn trong ngày đông lạnh giá.

Hành động của Sơn và chị là một tấm gương sáng về tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Hành động ấy đã góp phần làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp chuyện gì?

Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp một trong hai trường hợp sau:

• Trường hợp thứ nhất: Chị em Sơn sẽ bị mẹ mắng vì tự ý lấy áo của Duyên cho Hiên. Mẹ Sơn có thể sẽ lo lắng cho sức khỏe của Duyên, vì Duyên đang bị bệnh. Mẹ Sơn cũng có thể sẽ lo lắng cho hạnh phúc của gia đình, vì chiếc áo bông là món quà quý giá của Duyên dành cho Sơn.
• Trường hợp thứ hai: Chị em Sơn sẽ được mọi người khen ngợi vì hành động đẹp đẽ của mình. Mẹ Sơn có thể sẽ hiểu được ý nghĩa của hành động của Sơn và chị, và sẽ khen ngợi hai em vì biết yêu thương, sẻ chia với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Những người xung quanh cũng có thể sẽ khen ngợi hai em vì hành động đẹp đẽ ấy, và giúp đỡ hai em để Hiên có được một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Tùy thuộc vào cách tác giả xây dựng tình huống và nhân vật, chị em Sơn có thể sẽ gặp một trong hai trường hợp trên. Tuy nhiên, dù gặp phải trường hợp nào, hành động của chị em Sơn vẫn là một hành động đẹp đẽ, đáng được trân trọng. Hành động ấy đã thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai em, và đã góp phần làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:

      Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, (…).

Trong đoạn văn trên, tác giả đã sử dụng một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn như sau:

• “Chợt nhớ ra”: từ ngữ này thể hiện sự bất ngờ, ngạc nhiên của Sơn khi nhớ ra hoàn cảnh nghèo khó của mẹ Hiên.
• “Động lòng thương”: từ ngữ này thể hiện sự cảm thông, xót xa của Sơn trước hoàn cảnh của Hiên.
• “Nhớ thương”: từ ngữ này thể hiện sự yêu mến, gắn bó của Sơn với em Duyên và Hiên.
• “Ý nghĩ tốt”: từ ngữ này thể hiện sự thiện lương, nhân hậu của Sơn.

Từ những từ ngữ này, ta có thể thấy Sơn là một người có tấm lòng nhân hậu, biết quan tâm, chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Khi thấy Hiên mặc áo mỏng, rét buốt trong cơn gió lạnh đầu mùa, Sơn đã cảm thấy xót xa, thương cảm cho hoàn cảnh của Hiên. Sơn nhớ lại em Duyên, người bạn thân thiết của mình, cũng từng có hoàn cảnh giống như Hiên. Chính những suy nghĩ ấy đã thôi thúc Sơn nảy ra ý nghĩ tốt là cho Hiên chiếc áo bông cũ của Duyên.

Hành động của Sơn đã thể hiện được tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Hành động ấy là một bài học ý nghĩa về lòng nhân ái, sẻ chia cho mỗi người chúng ta.

Câu 2 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau:

1. a) Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.
2. b) Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.
3. c) Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên (đứa em xấu số), giấu mẹ, mang sang cho Hiên.
4. d) Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng. Đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.

đ) Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

Em hãy cho biết:

– Các sự việc trên liên quan với nhau như thế nào?

– Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (d) hay không?

Các sự việc trên liên quan với nhau như sau:

• Sự việc (a) và (b) là hai sự việc có liên quan với nhau về mặt thời gian. Sự việc (a) xảy ra trước, là tiền đề cho sự việc (b). Sự việc (b) xảy ra sau, là kết quả của sự việc (a).
• Sự việc (c) và (d) là hai sự việc có liên quan với nhau về mặt nguyên nhân – kết quả. Sự việc (c) là nguyên nhân dẫn đến sự việc (d). Sự việc (c) xảy ra, dẫn đến việc Sơn và Lan lấy áo bông của Duyên cho Hiên. Sự việc (d) xảy ra, là kết quả của việc Sơn và Lan lấy áo bông của Duyên cho Hiên.

Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (d) hay không?

Câu trả lời là không.

Nếu không có sự việc (c), tức là Sơn và Lan không lấy áo bông của Duyên cho Hiên, thì sẽ không xảy ra sự việc (d). Mẹ Hiên không có lý do gì để mang áo bông sang nhà trả lại. Mẹ Sơn và Lan cũng không có cơ hội cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

Như vậy, sự việc (c) là tiền đề, là nguyên nhân dẫn đến sự việc (d). Nếu không có sự việc (c), thì sự việc (d) sẽ không xảy ra.

Câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?

Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách tốt bụng, nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của Sơn và Lan.

• Tính cách tốt bụng, nhân hậu: Sơn và Lan là những đứa trẻ có tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Khi thấy Hiên mặc áo mỏng, rét buốt trong cơn gió lạnh đầu mùa, Sơn đã nảy ra ý nghĩ cho Hiên chiếc áo bông cũ của Duyên. Chị Lan cũng đồng ý với ý kiến của Sơn và cùng em thực hiện hành động đẹp đẽ ấy.
• Tính cách biết yêu thương, sẻ chia: Sơn và Lan không chỉ quan tâm đến Hiên mà còn hiểu được hoàn cảnh của Hiên. Chiếc áo bông cũ của Duyên là món quà quý giá đối với Sơn và chị. Tuy nhiên, họ sẵn sàng cho đi để giúp đỡ Hiên, để Hiên có thể ấm áp hơn trong ngày đông lạnh giá.

Hành động ấy có ý nghĩa to lớn với Hiên.

• Ý nghĩa vật chất: Hiên được mặc một chiếc áo ấm, tránh được cái lạnh giá của mùa đông.
• Ý nghĩa tinh thần: Hiên cảm thấy ấm áp, được quan tâm, yêu thương.

Hành động của Sơn và Lan đã thể hiện được tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Hành động ấy là một bài học ý nghĩa về lòng nhân ái, sẻ chia cho mỗi người chúng ta.

Câu 4 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Vì sao người mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì những lý do sau:

• Người mẹ hiểu được ý nghĩa của hành động của hai đứa trẻ. Sơn và Lan cho áo bông của Duyên cho Hiên là một hành động đẹp đẽ, thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai đứa trẻ. Người mẹ hiểu rằng Sơn và Lan đã sẵn sàng cho đi những gì mình có để giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình.
• Người mẹ tin tưởng vào sự giáo dục của mình. Người mẹ tin tưởng rằng Sơn và Lan đã được giáo dục về lòng nhân ái, sẻ chia ngay từ nhỏ. Hành động của hai đứa trẻ là minh chứng cho sự giáo dục tốt đẹp của người mẹ.

Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

Hành động của hai đứa trẻ đã khiến cho hai người mẹ cảm động và thay đổi cách ứng xử của mình.

• Mẹ Sơn và Lan đã cho vay tiền cho mẹ Hiên để mua áo ấm cho Hiên. Đây là một hành động thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ của hai người mẹ đối với Hiên.
• Mẹ Hiên đã mang áo bông sang trả lại cho mẹ Sơn và Lan. Hành động này thể hiện sự biết ơn của mẹ Hiên đối với Sơn và Lan, đồng thời cũng thể hiện sự tự trọng của mẹ Hiên.

Hành động của hai đứa trẻ đã góp phần gắn kết tình cảm giữa hai gia đình, đồng thời cũng lan tỏa tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn.

Câu 5 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là đáng khen. Hành động ấy thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai chị em.

• Đáng khen ở chỗ hai chị em biết quan tâm, đồng cảm với hoàn cảnh khó khăn của Hiên. Hiên là một đứa trẻ nghèo, gia đình chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc, không có đủ tiền để mua áo ấm cho con. Trong khi đó, Lan và Sơn lại có đủ áo ấm để mặc. Khi thấy Hiên mặc áo mỏng, rét buốt trong cơn gió lạnh đầu mùa, hai chị em đã cảm thấy xót xa, thương cảm. Sơn đã nảy ra ý nghĩ cho Hiên chiếc áo bông cũ của Duyên. Chị Lan cũng đồng ý với ý kiến của Sơn và cùng em thực hiện hành động đẹp đẽ ấy.
• Đáng khen ở chỗ hai chị em sẵn sàng cho đi những gì mình có để giúp đỡ người khác. Chiếc áo bông cũ của Duyên là món quà quý giá đối với Lan và Sơn. Tuy nhiên, hai chị em đã sẵn sàng cho đi để giúp đỡ Hiên, để Hiên có thể ấm áp hơn trong ngày đông lạnh giá.

Tuy nhiên, hành động của Lan và Sơn cũng có phần đáng trách ở chỗ hai chị em đã không xin phép mẹ trước khi lấy áo bông của Duyên. Điều này có thể khiến mẹ của hai chị em lo lắng, buồn phiền.

Nhìn chung, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là một hành động đẹp đẽ, thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai chị em. Hành động ấy đáng được khen ngợi và noi theo.

Câu 6 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Văn bản này viết về đề tài gì?

Văn bản “Gió lạnh đầu mùa” viết về đề tài lòng nhân ái, sẻ chia.

Tác giả Thạch Lam đã kể lại một câu chuyện nhỏ, giản dị về hành động cho áo của hai chị em Sơn và Lan cho Hiên, một đứa trẻ nghèo khó. Hành động ấy đã thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai chị em.

Hành động của Sơn và Lan đã góp phần lan tỏa tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Đây là một đề tài mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, luôn được quan tâm và đề cao trong xã hội.

Câu 7 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nêu chủ đề của câu chuyện.

Chủ đề của câu chuyện “Gió lạnh đầu mùa” là lòng nhân ái, sẻ chia.

Câu chuyện kể về hành động cho áo của hai chị em Sơn và Lan cho Hiên, một đứa trẻ nghèo khó. Hành động ấy đã thể hiện tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, sẻ chia của hai chị em.

Hành động của Sơn và Lan đã góp phần lan tỏa tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Đây là một đề tài mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, luôn được quan tâm và đề cao trong xã hội.

Chủ đề này được thể hiện rõ nét qua các chi tiết sau:

• Khi thấy Hiên mặc áo mỏng, rét buốt trong cơn gió lạnh đầu mùa, Sơn đã nảy ra ý nghĩ cho Hiên chiếc áo bông cũ của Duyên.
• Chị Lan cũng đồng ý với ý kiến của Sơn và cùng em thực hiện hành động đẹp đẽ ấy.
• Mẹ Sơn và Lan không trách mắng Sơn và Lan mà hiểu được ý nghĩa của hành động của hai đứa trẻ.
• Mẹ Sơn và Lan đã cho vay tiền cho mẹ Hiên để mua áo ấm cho Hiên.
• Mẹ Hiên đã mang áo bông sang trả lại cho mẹ Sơn và Lan.

Thông qua câu chuyện, tác giả Thạch Lam muốn gửi gắm thông điệp về lòng nhân ái, sẻ chia. Lòng nhân ái là một phẩm chất cao đẹp của con người, giúp con người gắn kết với nhau, tạo nên một xã hội tốt đẹp.

Với những hướng dẫn soạn bài Gió lạnh đầu mùa – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ văn 6 (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.