Soạn bài Đồng chí

Hướng dẫn Soạn bài Đồng chí – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu 1. (trang 37 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Ở lớp 6 và lớp 7, em đã được học những thể thơ nào? Đọc một bài thơ thuộc một trong những thể thơ đó.

Trả lời:

Câu 2. (trang 37 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu tên một bài thơ viết về tình đồng chí, đồng đội trong những năm chiến tranh mà em đã học, đã đọc.

Trả lời:

Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm), Viếng bạn (Hoàng Lộc), Cá nước (Tố Hữu),…

Sau khi đọc

Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):  Những đặc điểm của thể thơ tự do thể hiện như thế nào trong bài thơ Đồng chí.

Trả lời:

– Số lượng tiếng trong mỗi dòng thơ biến đổi động phong phú: từ 2 tiếng, 3 tiếng, 4 tiếng, 6 tiếng, 7 tiếng đến 8 tiếng.

– Bài thơ được chia thành 2 khổ: Khổ 1 (17 dòng) và khổ 2 (3 dòng).

– Kỹ thuật gieo vần tự do, linh hoạt.

– Nhịp điệu thơ thay đổi linh hoạt theo cảm xúc:

  + Ở đoạn đầu, nhịp thơ chậm, cân xứng, truyền đạt về cội nguồn của tình đồng chí.

  + Câu thơ thứ 7 với chỉ 2 chữ “Đồng chí!” như một nốt nhấn, là bước phát triển trong mạch tình cảm, cảm xúc sâu sắc của chủ thể.

  + Phần tiếp theo có nhịp nhanh hơn với các câu thơ ngắn, chứa nhiều hình ảnh để diễn đạt sự chia sẻ, tương thân tương ái trong mọi khó khăn, thiếu thốn của những người đồng đội.

Câu 2. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Xác định mạch cảm xúc được thể hiện qua các phần của bài thơ.

Trả lời:

– Bố cục: 2 phần:

+ Phần 1: 7 dòng thơ đầu.

+ Phần 2: số dòng còn lại.

– Toàn bộ bài thơ là cảm xúc của nhà thơ trước tình đồng chí, đồng đội giữa những người lính. Cảm xúc ấy bắt đầu từ những suy tư về cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng đội, phát triển thành niềm xúc động trước những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí, đồng đội.

Câu 3. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ thể hiện lời tâm tình của ai với ai? Theo em, việc chọn nhân vật thể hiện cảm xúc như vậy có ý nghĩa gì?

Trả lời:

– Người lính trở thành nhân vật là nguồn cảm xúc.

– Cảm xúc của họ hướng về những người đồng chí, đồng đội.

– Tác dụng: giúp nhà thơ thể hiện tình cảm một cách sâu sắc, chân thực và cảm động nhất, vì đó là giọng điệu của những người trong cuộc, chia sẻ cùng nhau khó khăn.

Câu 4. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):  Qua 6 câu thơ đầu em biết được gì về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính? Xác định và nêu ý nghĩa của những hình ảnh có tác dụng làm nổi bật tình cảm đó.

Trả lời:

→ Qua 6 dòng thơ đầu, tác giả đã lí giải về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính: Từ những người xa lạ cùng cảnh ngộ ở những miền quê nghèo khác nhau, họ tập hợp trong cùng một đội ngũ để thực hiện lí tưởng cao cả là chiến đấu giành độc lập cho đất nước. Trong gian lao, họ cùng nhau chia sẻ những khó khăn, gian khổ và vì thế họ dần thấu hiểu, cảm thông lẫn nhau, trở thành tri kỉ của nhau.

Câu 5. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):  Dòng thơ thứ bảy có gì đặc biệt? Điều đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện mạch cảm xúc của bài thơ?

Trả lời:

Dòng thơ thứ 7 chỉ có 2 từ: “Đồng chí” và dấu (!). Nó đóng vai trò như một cột mốc kết thúc nội dung cảm xúc ở sáu câu thơ đầu, là nguồn cảm hứng của tình đồng chí. Đồng thời, nó mở ra một thế giới mới của cảm xúc ở những câu thơ còn lại, là những biểu hiện của tình đồng chí, tình đồng đội. Hai từ “đồng chí” vang lên kèm theo dấu chấm than, như một lời gọi tràn đầy tình cảm yêu thương của những người lính dành cho nhau.

Câu 6. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh người lính được khắc họa trong đoạn thơ từ “Ruộng nương anh…” đến “tay nắm lấy bàn tay”.

Trả lời:

– Thấu hiểu những tâm tư, nỗi lòng của nhau: Chia sẻ cảnh ngộ, những nỗi bận tâm, và nỗi nhớ quê hương sâu sắc.

Ruộng nương, anh gửi bạn thân cày,

Gian nhà bé bỏng, gió kề bên lay.

Giếng nước gốc đa, nhớ người ra lính.

– Chia sẻ khó khăn gian lao: Cùng trải qua những cơn sốt rét rừng, đồng lòng chia sẻ những thiếu thốn về trang phục và đương đầu với khắc nghiệt của thời tiết.

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,

Sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi.

Áo anh rách vai,

Quần tôi có vài mảnh vá.

Miệng cười buốt giá,

Chân không giày.

– Đoàn kết, gắn bó, tiếp thêm sức mạnh, niềm tin: Sự đoàn kết thông qua việc thương nhau và nắm lấy bàn tay nhau.

→ Hình ảnh của người lính thời kỳ đầu trong cuộc kháng chiến chống Pháp nổi lên với sự hùng mạnh và ý chí kiên cường, quyết tâm bảo vệ độc lập và tự do cho Tổ quốc. Tình đồng đội chặt chẽ làm nổi bật sức mạnh và tinh thần của những người lính cách mạng.

Câu 7. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Phân tích hình ảnh “đầu súng trăng treo” ở cuối bài thơ.

Trả lời:

+ “Súng”: biểu tượng của chiến tranh khốc liệt, mang trong mình sức mạnh và quyết tâm.

+ “Trăng”: biểu tượng cho thiên nhiên mát lành, hòa bình, và ánh sáng trong đêm tối.

→ Sự kết hợp giữa hình ảnh của súng và trăng làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người lính, cũng như tình đồng chí mà họ chia sẻ. Nó không chỉ là sự đồng nhất giữa hai biểu tượng này mà còn là sự tương tác, tạo nên ý nghĩa cao cả về cuộc chiến tranh giữa cái ác và cái thiện. Người lính cầm súng không chỉ để bảo vệ hòa bình cho quê hương, đất nước mà còn để gìn giữ những giá trị cao quý. Súng và trăng, gần và xa, chiến sĩ và thi sĩ, hiện thực và thơ mộng, tất cả là những yếu tố tương phản nhưng lại hài hòa với nhau trong cuộc sống của người lính cách mạng. Đây là sự bổ sung và kết hợp tinh tế, tạo nên cuộc sống đầy ý nghĩa và vị lợi cho xã hội.

Câu 8. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):  Xác định cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Đồng chí.

Trả lời

Cảm hứng hướng về chất thực của đời sống kháng chiến, khai thác cái đẹp và chất thơ trong cái bình dị, bình thường, không nhấn mạnh cái phi thường.

Với những hướng dẫn Soạn bài Đồng chí – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.