Soạn bài Con người không thể bị đánh bại - Cánh diều 12

Hướng dẫn soạn bài Con người không thể bị đánh bại Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Đọc văn bản “Con người không thể bị đánh bại” (SGK trang 60-62), chọn phương án đúng cho mỗi câu hỏi từ câu 1 đến câu 4 và trả lời các câu hỏi từ câu 5 đến câu 10:

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 62)

Đọc phần 1 và cho biết con cá kiếm đang ở đâu cùng với ông lão Xan-ti-a-gô?

A. Con cá trên thuyền, nằm đờ ra cạnh ông lão

B. Con cá nằm im trên bờ, bên cạnh ông lão

C. Con cá bơi dưới nước với cái miệng mím chặt

D. Con cá nằm trên mặt nước, phơi bụng lên trời

Trả lời:
Chọn đáp án C

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 62)

Câu nào sau đây miêu tả chi tiết, cụ thể hình dáng đẹp đẽ của con cá mập?

A. Nó ngoi lên rất nhanh và hoàn toàn bất cẩn đến mức đã xé tung mặt nước xanh thẳm, nhao mình trong ánh nắng.

B. Nó là con cá mập ma-kô cực lớn, được cấu tạo để bơi nhanh như bất kì loài cá nào bơi nhanh nhất ở biển và mọi thứ trên người nó đều đẹp, chỉ trừ bộ hàm.

C. Lưng nó cũng xanh như lưng loài cá kiếm, bụng nó ánh bạc, da bóng mượt và tuyệt đẹp.

D. Đây là giống cá được cấu tạo để ăn thịt tất cả các loài cá khác ở biển, chúng nhanh nhẹn, khoẻ mạnh và được trang bị lợi hại đến mức chẳng còn có bất kì đối thủ nào nữa.

Trả lời:
Chọn đáp án C

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Đọc kỹ phần 3 và cho biết nội dung chính của phần này là gì?

A. Miêu tả tâm trạng của ông lão khi đưa con cá kiếm vào bờ

B. Miêu tả hình dáng, cấu tạo của cá mập ma-kô

C. Miêu tả cuộc chiến đấu giữa ông lão và con cá mập

D. Suy nghĩ của ông lão về những điều tốt đẹp ở trên đời

Trả lời:
Chọn đáp án C

Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Câu nào sau đây thể hiện rõ ý chí của ông lão Xan-ti-a-gô?

A. Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại.

B. Cái quá tốt đẹp thì khó bền.

C. Hắn đớp khoảng bốn mươi pao rồi.

D. Mình chỉ hơn cu cậu ở mánh khoé mà thôi và cu cậu thì chẳng hề định làm gì hại mình.

Trả lời:
Chọn đáp án A

Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Trong đoạn trích, từ “lão nghĩ” và “lão nói” xuất hiện bao nhiêu lần? Việc sử dụng nhiều lần các cụm từ đó có tác dụng gì?

Gợi ý trả lời:

• Từ “lão nghĩ” xuất hiện 5 lần, trong khi từ “lão nói” chỉ xuất hiện một lần.
• Tác dụng: Việc sử dụng nhiều lần từ “lão nghĩ” nhấn mạnh dòng suy nghĩ nội tâm của ông lão và những trăn trở của ông trước các tình huống và hành động. Chỉ một lần duy nhất từ “lão nói” xuất hiện, và đó cũng là lúc tinh thần của đoạn trích được thể hiện qua câu nói nổi tiếng: “Con người sinh ra không phải để dành cho thất bại.”

Câu hỏi 6: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Suy nghĩ của ông lão Xan-ti-a-gô trong phần 1 là gì? Tại sao ông lại có những suy nghĩ và tâm trạng đó?

Gợi ý trả lời:

• Suy nghĩ của ông lão Xan-ti-a-gô: Ông lão nhận thức rõ rằng những gì đang diễn ra là thật, không phải mơ. Ông nhắc nhở bản thân phải giữ cho đầu óc tỉnh táo và trăn trở về cách làm sao để có thể đưa con cá vào bờ.
• Lý do cho tâm trạng và suy nghĩ đó: Ông lão đã ra khơi suốt 84 lần mà không câu được con cá nào, nên khi cuối cùng bắt được con cá kiếm khổng lồ này, ông vô cùng vui sướng. Chính vì thế, ông liên tục tự nhắc nhở mình phải tỉnh táo để chắc rằng điều này không phải là mơ, và luôn lo lắng tìm cách đưa con cá về bờ an toàn.

Câu hỏi 7: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả con cá mập ma-kô của tác giả? Thái độ của ông lão Xan-ti-a-gô đối với con cá mập như thế nào?

Gợi ý trả lời:

• Nhận xét: Tác giả đã miêu tả con cá mập ma-kô với hình ảnh mạnh mẽ và hung bạo, thông qua việc sử dụng hàng loạt động từ mạnh như “lao rất nhanh,” “xé tung mặt nước,” “bổ phập,” “đớp ngập,” và “rách toác.” Những động từ này giúp người đọc cảm nhận rõ sự dữ dội và nguy hiểm của con cá mập.
• Thái độ của ông lão Xan-ti-a-gô: Ông lão đối mặt với con cá mập bằng sự mạnh mẽ và dũng cảm. Mặc dù biết rằng cơ hội chiến thắng là rất ít, ông vẫn quyết tâm chiến đấu, giữ đầu óc tỉnh táo và sáng suốt. Ông lão đã sử dụng mọi thứ có thể và chiến đấu “bằng quyết tâm và tất cả lòng căm hận.”

Câu hỏi 8: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Chân dung ông lão Xan-ti-a-gô được khắc họa qua những phương diện nào? Nêu các chi tiết trong văn bản thể hiện rõ niềm tin, ý chí và nghị lực của ông lão.

Gợi ý trả lời:

Chân dung ông lão Xan-ti-a-gô được xây dựng qua các phương diện sau:

• Phần tóm tắt: Ông lão đã kiên trì ra khơi 84 lần mà không câu được con cá nào, nhưng vẫn không nản chí. Đến lần thứ 85, ông lão lại tiếp tục giong thuyền ra biển với hy vọng mới.
• Những lời độc thoại nội tâm: Qua những suy nghĩ của ông lão, ta thấy được sự quyết tâm, ý chí mạnh mẽ và niềm tin không lay chuyển vào bản thân.
• Cuộc chiến đấu với con cá mập: Ông lão đối mặt với kẻ thù mạnh mẽ, bất chấp khó khăn và nguy hiểm, thể hiện rõ nghị lực và quyết tâm không bỏ cuộc.

Các chi tiết thể hiện niềm tin, ý chí và nghị lực của ông lão:

• Mặc dù đã ra khơi 84 lần mà không câu được cá, ông lão vẫn không từ bỏ, quyết định ra khơi lần thứ 85 với hy vọng mới.
• Ông lão kiên cường đối mặt với con cá mập, dù biết cơ hội chiến thắng rất mong manh. Đặc biệt, chi tiết ông đâm con cá mập “bằng quyết tâm và tất cả lòng căm hận” thể hiện rõ ý chí mạnh mẽ của ông.
• Câu nói của ông lão: “Con người sinh ra không phải để dành cho thất bại” và “Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại” đã thể hiện rõ niềm tin và nghị lực kiên cường của ông lão.

Câu hỏi 9: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Em suy nghĩ gì về câu nói của nhân vật ông lão Xan-ti-a-gô: “Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại.”?

Gợi ý trả lời:

Câu nói của ông lão Xan-ti-a-gô thể hiện một tinh thần kiên cường và ý chí quyết tâm mãnh liệt. Nó chứa đựng chân lý rằng, dù con người có thể bị tiêu diệt về thể xác, nhưng ý chí và tinh thần bất khuất không thể bị khuất phục trước khó khăn, gian khổ. Đây là biểu tượng của sức mạnh nội tâm, thể hiện rằng con người luôn có khả năng vượt qua mọi thử thách nếu giữ vững niềm tin và lòng quyết tâm.

Câu hỏi 10: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 63)

Phong cách đặc trưng của Hê-minh-uê là lối viết giản dị, chính xác, hàm súc. Hãy phân tích những biểu hiện của phong cách này qua đoạn trích Con người không thể bị đánh bại.

Gợi ý trả lời:

– Ngôn từ cô đọng, hàm súc: Hê-minh-uê sử dụng ngôn ngữ đơn giản, ngắn gọn nhưng giàu ý nghĩa. Mỗi từ ngữ đều được chọn lọc kỹ lưỡng, chứa đựng tư tưởng lớn lao và tạo khoảng trống cho người đọc tự suy ngẫm về ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện.

– Hình tượng giản dị, gần gũi với đời sống: Tác giả xây dựng những hình ảnh hết sức gần gũi, như ông lão đánh cá, con cá kiếm và cá mập, để truyền tải thông điệp của mình.

• Ông lão đánh cá là biểu tượng cho người lao động với tinh thần kiên cường và ý chí mãnh liệt trong việc chinh phục thiên nhiên, đồng thời thể hiện ước mơ và khát vọng của con người.
• Con cá kiếm tượng trưng cho khát vọng và mục tiêu mà mỗi người khao khát đạt được trong cuộc đời.
• Con cá mập biểu hiện cho những khó khăn và thử thách mà con người phải đối mặt trên hành trình chinh phục ước mơ.

– Hê-minh-uê, qua cách viết giản dị và hình ảnh biểu tượng, đã tạo nên một câu chuyện sâu sắc, dễ hiểu nhưng không kém phần ý nghĩa, phản ánh chân thực cuộc sống và những triết lý nhân sinh.

Với những hướng dẫn soạn bài Con người không thể bị đánh bại Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.