Soạn bài Chuyện cổ nước mình
Hướng dẫn soạn bài Chuyện cổ nước mình – Ngữ văn 6 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 – Kết nối tri thức với cuộc sống):
Bài thơ được viết theo thể thơ gì? Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra thể thơ đó?
Trả lời:
- Số tiếng, số dòng:
- Bài thơ được cấu trúc dưới dạng nhiều cặp lục bát nối tiếp nhau.
- Dòng trên thường có 6 tiếng, dòng dưới có 8 tiếng.
- Về vần:
- Tiếng cuối của dòng sáu tiếng ở trên vần với tiếng thứ sáu của dòng tám tiếng ở dưới.
- Tiếng cuối của dòng tám tiếng lại vần với tiếng cuối của dòng sáu tiếng tiếp theo.
- Về nhịp:
- Bài thơ ngắt theo nhịp chẵn, bao gồm 2/2/2, 2/4, 4/4.
- Về thanh điệu:
- Tiếng thứ sáu của dòng sáu là thanh bằng.
- Tiếng thứ sáu và thứ tám của dòng tám cũng phải là thanh bằng, nhưng nếu tiếng thứ sáu là thanh huyền thì tiếng thứ tám là thanh ngang và ngược lại.
- Tiếng thứ tư của dòng sáu và dòng tám đều phải là thanh trắc.
Với những nguyên tắc này, bài thơ có sự ổn định về kỹ thuật và sự đồng nhất trong cách viết, giúp tạo ra một âm nhạc và hình ảnh mượt mà và đẹp mắt.
Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 – Kết nối tri thức với cuộc sống):
Qua lời thơ, em nhận thấy bóng dáng của những câu chuyện cổ nào? Tìm từ ngữ, hình ảnh gợi ấn tượng rõ rệt về những câu chuyện đó.
Trả lời:
1. Tấm Cám:
– “Thị thơm thì giấu người thơm, Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà.”
– Tấm Cám là một câu chuyện dân gian nổi tiếng, thường được biết đến với những yếu tố như lòng hiếu thảo, sự chăm chỉ, và công bằng. Câu chuyện này thường được sử dụng để giáo dục về đạo đức và tư duy tích cực.
2. Đẽo cày giữa đường:
– “Đẽo cày theo ý người ta, Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì.”
– Câu chuyện này có thể biểu hiện ý nghĩa về sự chủ động, tự lập, và ý thức về việc không nên làm theo ý kiến của người khác mà không tự tìm hiểu và đánh giá.
3. Sự tích trầu cau:
– “Đậm đà cái tích trầu cau, Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người.”
– Sự tích trầu cau thường được kể như một câu chuyện về tình yêu, trung hiếu, và lòng trung thành. Nó thường được sử dụng để truyền đạt giá trị gia đình và lòng hiếu thảo.
Các câu chuyện này không chỉ là những câu chuyện cổ tích đơn thuần mà còn là những bức tranh sống động về lòng nhân ái, trí tuệ, và đạo đức trong văn hóa dân gian Việt Nam. Chúng thường được sử dụng để truyền đạt những bài học lâu dài và giáo dục giá trị cho thế hệ trẻ.
3. Chuyện cổ “thầm thì với nhà thơ những điều gì về vẻ đẹp tình người?
Trong bài thơ, nhà thơ thể hiện sự kính trọng và tình cảm sâu sắc của mình đối với những câu chuyện cổ, và qua đó, ông tìm thấy những nét đẹp tình người. Dòng thơ “Thầm thì những chuyện cổ nước tôi / Mắt em cười đấy nụ cười xưa” là một biểu hiện của sự thấu hiểu và tình cảm sâu sắc của nhà thơ về vẻ đẹp tình người được thể hiện trong những câu chuyện cổ. Dưới đây là một số điều về vẻ đẹp tình người mà nhà thơ thể hiện:
- Nhân Hậu và Sâu Xa:
– Nhà thơ ca ngợi lòng nhân hậu và tình cảm sâu xa trong những câu chuyện cổ. Những hình ảnh và những giá trị được truyền đạt từ những câu chuyện này góp phần tạo nên vẻ đẹp của lòng người.
- Thương Người và Yêu Nhau:
– Bài thơ tôn vinh tình thương và tình yêu giữa con người, làm nổi bật những hành động và tình cảm nhân văn trong những câu chuyện cổ.
- Độ Lượng và Bao Dung:
– Nhà thơ đánh giá cao độ lượng và sự bao dung, thấy rõ trong cách mà những câu chuyện cổ giáo dục về sự chấp nhận và tôn trọng đối với sự đa dạng trong tình cảm và con người.
- Đa Tình và Đa Mang:
– Bài thơ nhấn mạnh tính đa tình và đa mang của những câu chuyện cổ, thể hiện khả năng chứa đựng và truyền đạt nhiều giá trị và ý nghĩa khác nhau.
- Nặng Sâu và Vị Tha:
– Câu chuyện cổ nước ta được nhà thơ cho là nặng sâu với những giá trị nhân văn và đức tính vị tha, điều này làm nổi bật vẻ đẹp tình người.
Tóm lại, bài thơ không chỉ là sự yêu thương đơn thuần đối với câu chuyện cổ mà còn là việc tìm kiếm và thấu hiểu về những giá trị tốt đẹp nhất trong con người, thể hiện qua những nét đẹp tình người có trong những câu chuyện cổ.
4. Tình cảm của nhà thơ với những câu chuyện cổ được thể hiện như thế nào qua hai dòng thơ:
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình
Hai dòng thơ “Chỉ còn chuyện cổ thiết tha / Cho tôi nhận mặt ông cha của mình” thể hiện sự tận tụy và tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với những câu chuyện cổ. Dưới đây là một số điểm giải thích:
- Tận Tụy và Thiết Tha:
– “Chỉ còn chuyện cổ thiết tha”: Dòng thơ này cho thấy sự tận tụy và lòng chân thành của nhà thơ đối với những câu chuyện cổ. Từ “thiết tha” nhấn mạnh vào sự mặn nồng và chấp nhận đầy đủ của tình cảm này.
- Nhận Mặt Ông Cha:
– “Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”: Dòng thơ này thể hiện mong muốn của nhà thơ, muốn hiểu biết và kết nối sâu sắc với nguồn gốc và văn hóa của mình. Việc “nhận mặt ông cha” có thể được hiểu là việc nhận thức và tự hào về di sản văn hóa, lịch sử mà những câu chuyện cổ mang lại.
- Lòng Kính Trọng và Tự Hào:
– Dòng thơ này thể hiện lòng kính trọng và tự hào của nhà thơ đối với nguồn cội, nguồn gốc và những giá trị của ông cha, được biểu hiện qua những câu chuyện cổ.
Tóm lại, những dòng thơ này thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng tận tụy của nhà thơ đối với những câu chuyện cổ, cũng như mong muốn hiểu rõ và tự hào về di sản văn hóa của mình thông qua việc “nhận mặt ông cha”.
5. Em hiểu như thế nào về hai dòng thơ:
Tôi nghe chuyện cổ thẩm thìn
Lời cha ông dạy cũng vì đời sau
Hai dòng thơ “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì / Lời cha ông dạy cũng vì đời sau” thể hiện sự quan trọng của việc lắng nghe và học hỏi từ những câu chuyện cổ truyền, cũng như giá trị của sự truyền đạt kiến thức và trải nghiệm từ thế hệ cha ông cho đời sau. Dưới đây là một số điểm bạn có thể hiểu từ hai dòng thơ này:
- Truyền Đạt Kiến Thức qua Chuyện Cổ:
– “Tôi nghe chuyện cổ thẩm thìn”: Dòng thơ này bày tỏ sự quan tâm và lắng nghe của người viết đối với những câu chuyện cổ truyền. “Thẩm thìn” có thể hiểu là lắng nghe một cách chân thành và kỹ lưỡng.
- Giá Trị Lời Dạy của Cha Ông:
– “Lời cha ông dạy cũng vì đời sau”: Dòng thơ này nhấn mạnh sự quý giá của lời dạy và truyền đạt kinh nghiệm từ thế hệ cha ông cho thế hệ sau. Nó thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn trọng đối với truyền thống và giáo dục gia đình.
- Nhìn Nhận Đời Sống và Tương Lai:
– Dòng thơ này thể hiện tư tưởng về việc học hỏi từ quá khứ để xây dựng tương lai tốt đẹp hơn. Việc nghe chuyện cổ và lắng nghe lời dạy của cha ông không chỉ là việc cá nhân mà còn liên quan đến sự phát triển của xã hội và đời sống của thế hệ sau.
Tóm lại, hai dòng thơ này chứa đựng thông điệp về giá trị của việc lắng nghe, học hỏi từ truyền thống, và sự truyền đạt kiến thức và trải nghiệm từ thế hệ cha ông cho thế hệ sau.
6. Vì sao với nhà thơ, những câu chuyện cổ “Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm”?
Với nhà thơ, những câu chuyện cổ luôn mang lại sự mới mẻ và rạng ngời cho lương tâm có thể được hiểu qua một số khía cạnh:
- Giá Trị Lịch Sử và Văn Hóa:
– Những câu chuyện cổ thường chứa đựng giá trị lịch sử và văn hóa lớn, là nguồn cảm hứng không ngừng cho sự sáng tạo và suy ngẫm về bản chất con người và xã hội.
- Sự Chân Thật và Bền Vững:
– Những câu chuyện cổ thường thể hiện sự chân thật và bền vững, vượt qua thời gian và vẫn giữ được giá trị ý nghĩa cho nhiều thế hệ liên tiếp. Sự bền vững của những câu chuyện này tạo nên sự mới mẻ trong thời gian.
- Tính Nguyên Tắc và Giáo Dục:
– Câu chuyện cổ thường chứa đựng những nguyên tắc và giáo lý quan trọng về đạo đức và cuộc sống. Sự tư duy và sâu sắc của những câu chuyện này mang lại sự rạng ngời và mới mẻ cho lương tâm, đặc biệt là khi nhìn nhận chúng từ nhiều góc độ.
- Tình Cảm và Nghệ Thuật Sáng Tạo:
– Câu chuyện cổ thường được kể bằng ngôn ngữ tinh tế, sử dụng hình ảnh màu sắc và âm thanh để tạo nên một trải nghiệm tốt đẹp. Sự sáng tạo trong nghệ thuật kể chuyện làm cho những câu chuyện trở nên mới mẻ và sáng tạo hơn.
- Liên Kết Thế Hệ và Đồng Cảm:
– Những câu chuyện cổ thường liên kết thế hệ và tạo nên sự đồng cảm giữa những người lớn và trẻ. Việc chia sẻ và truyền đạt những câu chuyện này giữ cho lương tâm luôn mới mẻ thông qua sự kết nối giữa các thế hệ.
Vì vậy, với nhà thơ, những câu chuyện cổ không chỉ là những câu chuyện cũ kỹ mà còn là nguồn động viên và nguồn năng lượng tích cực cho tâm hồn, mang lại sự mới mẻ và rạng ngời cho lương tâm.
Với những hướng dẫn soạn bài Chuyện cổ nước mình – Ngữ văn 6 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
