Soạn bài Chí khí anh hùng
Hướng dẫn soạn bài Chí khí anh hùng – Sách Chân trời sáng tạo lớp 11 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Câu 1 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Giải thích quan niệm về chí anh hùng của chủ thể trữ tình trong bài thơ. Theo bạn, cách thể hiện quan niệm ấy trong tám dòng thơ đầu, bốn dòng thơ tiếp theo và ba dòng thơ cuối có gì khác nhau?
Trả lời
Quan niệm về chí anh hùng của chủ thể trữ tình trong bài thơ “Chí khí anh hùng” là một quan niệm cao đẹp, thể hiện khát vọng mãnh liệt của con người muốn được cống hiến, đóng góp cho đất nước, cho đời. Quan niệm ấy được thể hiện qua tám dòng thơ đầu, bốn dòng thơ tiếp theo và ba dòng thơ cuối của bài thơ.
Trong tám dòng thơ đầu, tác giả đã thể hiện quan niệm về chí anh hùng của nam nhi qua ba khía cạnh:
- Khí thế anh hùng: Nam nhi phải có chí bốn phương, tung hoành ngang dọc bốn phương, không chịu bó hẹp trong một không gian nhỏ hẹp.
- Tài năng và nhân cách: Nam nhi phải có cho mình một nghề nghiệp hoặc tài nghệ, tấm lòng phải rạng rỡ, không được làm gì sai với lẽ đời, có vay có trả sòng phẳng.
- Thái độ sống: Nam nhi phải kiên trì rèn luyện bản thân, gặp thời ắt sẽ thăng tiến.
Trong bốn dòng thơ tiếp theo, tác giả đã thể hiện quan niệm về chí anh hùng của nam nhi trong hoàn cảnh đất nước loạn lạc. Người anh hùng phải có tấm lòng nghĩa hiệp, sẵn sàng ra tay phân xử hợp tình hợp lí khi gặp chuyện bất bình.
Trong ba dòng thơ cuối, tác giả đã thể hiện quan niệm về chí anh hùng của nam nhi khi đạt được công danh. Người anh hùng không chỉ có quyền được hưởng lạc mà còn có trách nhiệm giúp đời, giúp người.
Như vậy, quan niệm về chí anh hùng của chủ thể trữ tình trong bài thơ “Chí khí anh hùng” là một quan niệm cao đẹp, thể hiện khát vọng mãnh liệt của con người muốn được cống hiến, đóng góp cho đất nước, cho đời. Quan niệm ấy có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, nhắc nhở mỗi người cần rèn luyện chí khí, tài năng, nhân cách để trở thành người có ích cho xã hội.
Câu 2 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì? Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện cảm hứng ấy?
Trả lời
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ “Chí khí anh hùng” là những quan niệm về chí làm trai của Nguyễn Công Trứ. Quan niệm này chính là nhân cách của nhà thơ. Nguyễn Công Trứ thực tế có công rất lớn trong việc di dân, lập ấp, khai khẩn đất hoang; đó là cách mà nhà thơ đã hiện thực hóa quan niệm của mình.
Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu có tác dụng lớn trong việc thể hiện cảm hứng. Việc sử dụng đúng nơi, đúng chỗ những yếu tố đó giúp bài thơ toát lên âm hưởng mạnh mẽ, hùng tráng, mang sức trẻ khỏe như đấng nam nhi thực thụ.
Cụ thể, về từ ngữ:
- Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ mang ý nghĩa biểu tượng, ước lệ như: đầu đội trời, chân đạp đất, tang bồng, thiên hạ, muôn đời,…
- Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ mang tính mạnh mẽ, hào sảng như: tung hoành, nam nhi, mười vạn tinh binh, gió mát,…
Về hình ảnh:
- Hình ảnh “đầu đội trời, chân đạp đất” thể hiện chí khí lớn của người anh hùng muốn được tung hoành ngang dọc, không chịu bó hẹp trong một không gian nhỏ hẹp.
- Hình ảnh “mười vạn tinh binh” tượng trưng cho sức mạnh và khí thế của người anh hùng.
- Hình ảnh “trăng thanh gió mát” tượng trưng cho cuộc sống thanh bình, an lạc.
Câu 3 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Không phải ai cũng có thể trở thành “anh hùng” nhưng đã là con người, ai cũng có thể có và nuôi dưỡng “chí anh hùng”. Bạn suy nghĩ thế nào về quan niệm trên?
Trả lời
Tôi đồng ý với quan niệm “Không phải ai cũng có thể trở thành “anh hùng” nhưng đã là con người, ai cũng có thể có và nuôi dưỡng “chí anh hùng”.”
Thứ nhất, khái niệm “anh hùng” là một khái niệm tương đối. Trong xã hội phong kiến, anh hùng là những người có chí lớn, tài năng, đức độ, lập được nhiều công trạng, giúp nước, giúp dân. Trong xã hội hiện đại, anh hùng là những người có những hành động, việc làm xuất sắc, mang lại lợi ích cho cộng đồng, xã hội.
Vì vậy, không phải ai cũng có thể trở thành anh hùng, bởi vì không phải ai cũng có những điều kiện cần thiết để trở thành anh hùng. Tuy nhiên, bất kỳ ai cũng có thể có và nuôi dưỡng chí anh hùng.
Thứ hai, chí anh hùng là một phẩm chất cao đẹp của con người. Chí anh hùng là khát vọng được cống hiến, được làm những điều lớn lao, có ích cho xã hội. Chí anh hùng giúp con người có động lực để vươn lên, vượt qua khó khăn, thử thách, để đạt được những thành tựu trong cuộc sống.
Vì vậy, bất kỳ ai cũng cần có và nuôi dưỡng chí anh hùng. Chí anh hùng sẽ giúp con người sống một cuộc đời có ý nghĩa, có giá trị.
Tóm lại, quan niệm “Không phải ai cũng có thể trở thành “anh hùng” nhưng đã là con người, ai cũng có thể có và nuôi dưỡng “chí anh hùng” là một quan niệm đúng đắn. Quan niệm này nhắc nhở mỗi người cần có và nuôi dưỡng chí anh hùng, để sống một cuộc đời có ý nghĩa, có giá trị.
Dưới đây là một số cách để nuôi dưỡng chí anh hùng:
- Tự học hỏi, rèn luyện bản thân để có tri thức, năng lực, phẩm chất tốt đẹp.
- Tham gia các hoạt động xã hội, cộng đồng để rèn luyện tinh thần trách nhiệm, ý thức cống hiến.
- Tiếp xúc với những tấm gương anh hùng, những câu chuyện về chí anh hùng để được truyền cảm hứng.
Hãy nuôi dưỡng chí anh hùng trong trái tim mình, để mỗi người đều có thể trở thành một công dân có ích cho xã hội.
Với những hướng dẫn soạn bài Chí khí anh hùng – Sách Chân trời sáng tạo lớp 11 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
