Soạn bài Cảnh khuya
Hướng dẫn Soạn bài Cảnh khuya – Ngữ văn 8 Cánh Diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
- Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 8 tập 1 – Cánh diều):
Đọc trước văn bản Cảnh khuya, tìm hiểu và ghi chép lại những thông tin về Chủ tịch Hồ Chí Minh giúp cho việc đọc hiểu bài thơ này.
Trả lời:
+ Hồ Chí Minh (1890 – 1969)
+ Sinh ra trong gia đình nhà nho yêu nước ở làng Sen, Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An
+ Cha: Nguyễn Sinh Sắc
+ Mẹ: Hoàng Thị Loan
+ Vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam
+ Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, nhà thơ lớn
- Đọc hiểu
Câu 1 (trang 47 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Xác định thể loại và các câu mang vần của bài Cảnh khuya. Nêu chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:
– Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
– Chủ đề: Bài thơ miêu tả ánh trăng ở chiến khu Việt Bắc. Qua đó thể hiện yêu thiên nhiên, yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quuan của Người..
Câu 2 (trang 47 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Qua hai câu thơ đầu, cảnh khuya của núi rừng Việt Bắc hiện lên như thế nào? Cảnh khuya ấy thể hiện được điều gì trong tâm hồn nhà thơ?
Trả lời:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Qua hai câu thơ đầu, núi rừng Việt Bắc hiện lên rất đẹp vừa có suối, có trăng, có hoa chốn non xanh nước biếc hữu tình..
=> Cảnh vật sống động, tầng lớp lung linh, quấn quýt, có đường nét, hình khối đa dạng với 2 mảng màu sắc sáng – tối.
=> Vẻ đẹp lung linh huyền ảo, vừa cổ kín vừa trang nghiêm. Thể hiện tình yêu thiên nhiên của tác giả.
Câu 3 (trang 47 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Phân tích hai câu thơ cuối bài. Qua đó, em hiểu thêm được gì về con người tác giả?
Trả lời:
– Hai câu thơ cuối của bài thơ thể hiện sự say đắm của tác giả trước vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên. Có thể nói rằng “người chưa ngủ” kia chính là do tác giả không thể ngủ bởi vẻ đẹp tuyệt diệu của cảnh tự nhiên. Tâm trạng say mê và hòa hợp với thiên nhiên của Bác được thể hiện một cách thống nhất và hài hòa.
– Tác giả đã tỏ ra rung động và mê mải trước vẻ đẹp của đêm trăng giữa núi rừng Việt Bắc. Tình cảm thao thức không chỉ đến từ cảnh đẹp đêm trăng mà còn từ lòng trắc ẩn về vận mệnh của dân tộc. Tâm hồn của tác giả thể hiện sự nhạy bén và tận tụy trong việc suy ngẫm về quê hương.
– Việc lặp lại điệp ngữ “chưa ngủ” ở câu thứ nhất và đầu câu thứ tư như một chiếc cầu nối mở ra hai khía cạnh của tâm trạng trong con người Hồ Chí Minh, từ sự thưởng thức vẻ đẹp đến tâm huyết lo lắng cho tương lai của dân tộc.
Hai câu thơ cuối của bài thơ khám phá và mở lời về vẻ đẹp tự nhiên và chiều sâu tâm hồn của tác giả, nơi tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu đất nước.
Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Tìm biện pháp tu từ so sánh trong bài thơ. Nêu tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp tu từ đó
Trả lời:
Biện pháp tu từ so sánh trong câu “Tiếng suối trong như tiếng hát xa,” là một kỹ thuật mô tả tinh tế, đồng thời tạo ra một hình ảnh âm thanh tươi mới và phong phú. Cách so sánh này giúp tác giả truyền đạt được sự tương đồng giữa âm thanh của tiếng suối và tiếng hát, thể hiện qua những đặc điểm chung về âm điệu và vị trí âm thanh.
Sự tương đồng về đặc điểm âm thanh như “hay,” “thánh thót,” và “văng vẳng mơ hồ từ phía xa vọng lại” đã tạo ra một hình ảnh âm nhạc mê đắm và huyền bí. Bằng cách này, tác giả làm cho âm thanh của tiếng suối trở nên sống động, tinh tế hơn, và cũng như âm thanh của tiếng hát, nó trở nên ngọt ngào và thuần túy.
Cảm nhận này không chỉ giúp kết nối với vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên mà còn thể hiện sự kỳ diệu và quý phái của núi rừng Việt Bắc. Bằng cách này, tác giả tạo ra một bức tranh âm thanh tinh tế, làm tăng thêm giá trị và sâu sắc cho mô tả của mình về vùng đất hùng vĩ này.
Câu 5 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) nêu cảm nghĩ của em về lí do Bác Hồ không ngủ được thể hiện trong bài thơ Cảnh khuya.
Trả lời:
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
Bác không ngủ vì lo nghĩ về nước nhà, lo cho cách mạng và cuộc sống của nhân dân. Nỗi nhớ nhà làm trái tim Bác luôn thổn thức. Hình ảnh sao vàng là biểu tượng cho tự do, độc lập, và hạnh phúc của nhân dân. Bác, với tâm hồn nghệ sĩ, kiên trung trong vai trò người chiến sĩ cộng sản.
Với những hướng dẫn Soạn bài Cảnh khuya – Ngữ văn 8 Cánh Diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
