Soạn Bài Bài Học Đường Đời Đầu Tiên

Hướng dẫn soạn bài Bài Học Đường Đời Đầu Tiên – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ Văn 6 (tập 1)  chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1 (trang 83 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy chia sẻ với bạn về một chuyện đáng nhớ mà em từng trải qua.

Em có một kỉ niệm đáng nhớ đó là lần em được đi du lịch biển cùng gia đình.

Hồi đó, em học lớp 6, trong một kỳ nghỉ hè, gia đình em quyết định đi du lịch biển. Em rất háo hức vì đây là lần đầu tiên em được đi biển.

Cả nhà em đi xe máy đến biển. Đi được một quãng đường dài, em bắt đầu cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ. Nhưng khi đến nơi, em đã quên hết mọi mệt mỏi. Em được ngắm nhìn một khung cảnh tuyệt đẹp. Biển xanh, cát trắng, nắng vàng. Em chạy nhảy tung tăng trên bãi biển, nô đùa cùng gia đình. Em được tắm biển, cảm nhận làn nước mát lạnh vỗ vào bờ. Em được thưởng thức những món hải sản ngon tuyệt.

Kỉ niệm đáng nhớ nhất đối với em là lần em được đi câu cá cùng bố. Bố em là một người rất giỏi câu cá. Em rất thích được đi câu cá cùng bố. Khi câu được cá, em cảm thấy rất vui mừng và tự hào.

Kỳ nghỉ hè đó là một kỳ nghỉ hè tuyệt vời nhất đối với em. Em đã có rất nhiều kỉ niệm đẹp và đáng nhớ.

Kỉ niệm đó đã giúp em hiểu thêm về biển, về thiên nhiên và về tình cảm gia đình. Em sẽ luôn trân trọng kỉ niệm đó.

Em nghĩ rằng mỗi người đều có những kỉ niệm đáng nhớ của riêng mình. Những kỉ niệm đó sẽ giúp chúng ta thêm yêu thương cuộc sống và những người thân yêu xung quanh.

Câu 2 (trang 83 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào nhan đề và ấn tượng ban đầu của bản thân khi đọc lướt qua văn bản, em đoán xem “bài học đường đời đầu tiên” được nhân vật kể lại sau đây là bài học gì?

Dựa vào nhan đề và ấn tượng ban đầu của bản thân khi đọc lướt qua văn bản, em đoán rằng “bài học đường đời đầu tiên” mà nhân vật kể lại trong bài văn “Bài học đường đời đầu tiên” của Tô Hoài là bài học về sự kiêu ngạo, hung hăng, không biết suy nghĩ.

Trước hết, nhan đề “Bài học đường đời đầu tiên” đã gợi lên cho người đọc cảm giác rằng đây là một bài học quan trọng, mang tính quyết định trong cuộc đời của nhân vật. Bài học này có thể là một bài học kinh nghiệm, một bài học đạo đức, hay một bài học về cuộc sống.

Khi đọc lướt qua văn bản, em thấy nhân vật Dế Mèn là một chú dế con to khỏe, cường tráng, rất thích trêu chọc những con vật nhỏ bé khác. Dế Mèn cho rằng mình là chú dế giỏi giang, tài ba nhất nên có thể làm gì tùy thích. Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc, một con vật lớn và hung dữ hơn mình rất nhiều. Dế Mèn đã bị chị Cốc mổ chết.

Cái chết của Dế Mèn là một bài học đau đớn nhưng vô cùng quý giá. Bài học này đã giúp Dế Mèn nhận ra rằng:

• Không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác.
• Phải biết suy nghĩ trước khi hành động.
• Phải biết tôn trọng những người khác, kể cả những người nhỏ bé hơn mình.

Bài học này không chỉ có ý nghĩa đối với Dế Mèn mà còn có ý nghĩa đối với tất cả chúng ta. Mỗi người cần học cách khiêm tốn, biết suy nghĩ, biết tôn trọng người khác để có thể sống một cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc.

Câu 1 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn này là lời của ai? Điều này giúp em biết được gì về tính cách nhân vật?

Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn văn dưới đây là lời của chính nhân vật “tôi” kể lại. Điều này giúp em biết được rằng nhân vật “tôi” là một chú dế con tự tin, kiêu ngạo, luôn tự hào về bản thân mình.

“Tôi là một chú dế chũi con, mới nở được mấy hôm. Tôi to khỏe, cường tráng, với cái đầu to, hai cánh cứng và hai cái răng đen nhánh. Tôi có thể chạy nhanh như thót, có thể leo trèo như thằn lằn và có thể bơi giỏi như rái cá. Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”

Những chi tiết miêu tả ngoại hình của nhân vật “tôi” như: “to khỏe, cường tráng”, “cái đầu to”, “hai cánh cứng”, “hai cái răng đen nhánh”, “có thể chạy nhanh như thót”, “có thể leo trèo như thằn lằn”, “có thể bơi giỏi như rái cá” đã cho thấy nhân vật “tôi” là một chú dế con có ngoại hình rất nổi bật. Chú có thân hình to lớn, cường tráng, khỏe mạnh. Chú có đầu to, cánh cứng, răng đen nhánh. Chú có thể chạy nhanh, leo trèo giỏi và bơi giỏi.

Những chi tiết này cũng cho thấy nhân vật “tôi” là một chú dế con tự tin, kiêu ngạo. Chú tự hào về bản thân mình, cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm. Chú không coi ai ra gì, luôn coi thường những con vật nhỏ bé hơn mình.

Tính cách kiêu ngạo, tự phụ của nhân vật “tôi” đã dẫn đến một bài học đắt giá cho chú. Chú đã trêu chọc chị Cốc, một con vật lớn và hung dữ hơn mình rất nhiều. Cuối cùng, chú đã bị chị Cốc mổ chết. Cái chết của chú là một bài học đau đớn nhưng vô cùng quý giá. Nó đã giúp chú nhận ra rằng:

• Không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác.
• Phải biết suy nghĩ trước khi hành động.
• Phải biết tôn trọng những người khác, kể cả những người nhỏ bé hơn mình.

Tóm lại, những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn văn dưới đây đã giúp em hiểu được tính cách tự tin, kiêu ngạo của nhân vật này.

Câu 2 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn này, em biết thêm điều gì ở đặc điểm nhân vật?

Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn này, em biết thêm được những đặc điểm sau ở nhân vật:

• Tính cách kiêu ngạo, tự phụ:

Nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình một cách rất tự tin, kiêu ngạo. Chú ta cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm, có thể làm gì tùy thích. Chú ta không coi ai ra gì, luôn coi thường những con vật nhỏ bé hơn mình.

Cụ thể, trong đoạn văn, nhân vật “tôi” đã tự hào về ngoại hình của mình: “Tôi là một chú dế chũi con, mới nở được mấy hôm. Tôi to khỏe, cường tráng, với cái đầu to, hai cánh cứng và hai cái răng đen nhánh. Tôi có thể chạy nhanh như thót, có thể leo trèo như thằn lằn và có thể bơi giỏi như rái cá. Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”

Chú ta cũng tự tin thể hiện bản thân, không coi ai ra gì: “Tôi thường mon men ra ngoài cửa hang, ngồi trên cành cây hay mép cỏ, ngó nghiêng ngắm nghía xung quanh. Tôi thầm nghĩ: “Cả xóm này có ai bằng tôi đâu? Mình có quyền làm gì thì làm.”

• Tính cách hung hăng, hiếu thắng:

Nhân vật “tôi” là một chú dế con hung hăng, hiếu thắng. Chú ta luôn muốn thể hiện bản thân, muốn chứng tỏ mình mạnh mẽ hơn những con vật khác.

Cụ thể, trong đoạn văn, nhân vật “tôi” đã có hành động trêu chọc chị Cốc, một con vật lớn và hung dữ hơn mình rất nhiều. Chú ta cho rằng mình có thể đánh bại chị Cốc nên đã trêu chị ta bằng những lời lẽ thách thức: “Chị Cốc, chị Cốc! Mày to khoẻ thế mà mày chỉ biết rình bắt bọn ong, bọn bướm bé nhỏ. Mày mà đấu với ta thì ta méo sợ”.

Tính cách hung hăng, hiếu thắng của nhân vật “tôi” đã dẫn đến một bài học đắt giá cho chú. Chú đã bị chị Cốc mổ chết. Cái chết của chú là một bài học đau đớn nhưng vô cùng quý giá. Nó đã giúp chú nhận ra rằng:

• Không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác.
• Phải biết suy nghĩ trước khi hành động.
• Phải biết tôn trọng những người khác, kể cả những người nhỏ bé hơn mình.

Tóm lại, qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn này, em hiểu được nhân vật này là một chú dế con kiêu ngạo, tự phụ, hung hăng và hiếu thắng.

Câu 3 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những từ ngữ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi” có thái độ và đánh giá như thế nào về trải nghiệm sắp kể ra dưới đây?

Những từ ngữ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi” có thái độ và đánh giá rất tiêu cực về trải nghiệm sắp kể ra dưới đây.

• Từ ngữ “hung hăng”, “hống hách” cho thấy nhân vật “tôi” nhận thức được hành động của mình là sai trái, không phù hợp. Chú ta đã có thái độ kiêu ngạo, tự phụ, coi thường những con vật nhỏ bé hơn mình.

Từ ngữ “ngu dại” cho thấy nhân vật “tôi” biết mình đã mắc sai lầm và phải chịu hậu quả. Chú ta đã hành động thiếu suy nghĩ, không biết cân nhắc sức mạnh của mình với đối phương.

Từ ngữ “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi” đã nhận ra lỗi lầm của mình và hối hận về những gì đã xảy ra. Chú ta đã phải trả giá cho hành động của mình bằng cái chết của Dế Choắt.

Tất cả những từ ngữ này đều cho thấy nhân vật “tôi” đã trưởng thành về nhận thức sau trải nghiệm này. Chú ta đã biết rút ra bài học cho bản thân, không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác. Chú ta cũng biết suy nghĩ trước khi hành động, tránh gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Trải nghiệm này có ý nghĩa rất lớn đối với nhân vật “tôi”. Nó đã giúp chú ta trưởng thành, hoàn thiện bản thân, trở thành một con dế tốt đẹp hơn.

Câu 4 (trang 86 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá như thế nào về nhân vật “tôi”?

Việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá như sau về nhân vật “tôi”:

• Dế Choắt tự ý thức được sức khỏe của bản thân và nghĩ rằng Dế Mèn là người khỏe mạnh.

Cụ thể, Dế Choắt là một chú dế nhỏ bé, yếu ớt, hay bị bắt nạt. Chú ta biết rằng mình không thể tự bảo vệ mình nên đã nhờ Dế Mèn giúp đỡ. Việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà Dế Mèn cho thấy chú ta tin tưởng rằng Dế Mèn có thể bảo vệ mình.

• Dế Choắt nghĩ rằng Dế Mèn là người tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ người khác.

Nếu Dế Choắt không tin tưởng Dế Mèn, chú ta sẽ không nhờ Dế Mèn giúp đỡ. Việc Dế Choắt nhờ Dế Mèn giúp đỡ cho thấy chú ta tin tưởng rằng Dế Mèn là người tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ người khác.

Tóm lại, việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá cao nhân vật “tôi” về sức khỏe và tính cách.

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự nhận thức của ai? Tự nhận thức về điều gì?

Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự tự nhận thức của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “Bài học đường đời đầu tiên” của Tô Hoài. Cụm từ này được nhân vật “tôi” sử dụng để tự nhận xét về bản thân mình sau khi đã gây ra cái chết của Dế Choắt.

Trước khi gây ra cái chết của Dế Choắt, nhân vật “tôi” là một chú dế con kiêu ngạo, tự phụ, coi thường những con vật nhỏ bé hơn mình. Chú ta luôn cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm, có thể làm gì tùy thích. Chú ta không coi ai ra gì, luôn coi thường những con vật nhỏ bé hơn mình.

Tuy nhiên, sau khi gây ra cái chết của Dế Choắt, nhân vật “tôi” đã nhận ra lỗi lầm của mình. Chú ta biết rằng mình đã quá kiêu ngạo, tự phụ, coi thường Dế Choắt. Chú ta cũng biết rằng mình đã hành động thiếu suy nghĩ, không biết cân nhắc sức mạnh của mình với đối phương.

Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự tự nhận thức của nhân vật “tôi” về tính cách kiêu ngạo, tự phụ của mình. Chú ta đã nhận ra rằng mình đã quá ích kỉ, chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân mà không nghĩ đến hậu quả việc mình làm sẽ gây ra cho người khác.

Cụm từ này cũng thể hiện sự hối hận, ân hận của nhân vật “tôi” về cái chết của Dế Choắt. Chú ta biết rằng mình đã phải trả giá cho tính cách ích kỉ của mình bằng cái chết của người bạn thân thiết.

Cụm từ “đứa ích kỉ” là một bước ngoặt trong quá trình trưởng thành của nhân vật “tôi”. Nó đã giúp chú ta nhận ra lỗi lầm của mình và thay đổi bản thân trở nên tốt đẹp hơn.

Câu 1 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là trước hay sau cái chết của Dế Choắt? Dựa vào chi tiết nào mà em cho là như vậy?

Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là sau cái chết của Dế Choắt. Điều này được thể hiện qua chi tiết:

• Dế Mèn nói: “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn đã chôn cất Dế Choắt và dành thời gian để suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên. Nếu Dế Mèn kể lại bài học đường đời đầu tiên trước cái chết của Dế Choắt thì chi tiết này sẽ không có ý nghĩa.

• Dế Mèn nói: “Tôi là một chú dế chũi con, mới nở được mấy hôm. Tôi to khỏe, cường tráng, với cái đầu to, hai cánh cứng và hai cái răng đen nhánh. Tôi có thể chạy nhanh như thót, có thể leo trèo như thằn lằn và có thể bơi giỏi như rái cá. Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế con kiêu ngạo, tự phụ, luôn cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm. Tuy nhiên, sau khi gây ra cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận ra lỗi lầm của mình và đã thay đổi bản thân trở nên tốt đẹp hơn. Nếu Dế Mèn kể lại bài học đường đời đầu tiên trước cái chết của Dế Choắt thì chi tiết này sẽ không có ý nghĩa vì lúc đó Dế Mèn vẫn chưa thay đổi bản thân.

Tóm lại, dựa vào hai chi tiết trên, ta có thể thấy rằng thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là sau cái chết của Dế Choắt.

Câu 2 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào gợi ý trong bảng dưới đây, em hãy tìm một vài câu thể hiện lời kể của Dế mèn (lời kể xưng “tôi”) và lời đối thoại của Dế Mèn với nhân vật khác.

Lời kể của Dế Mèn

• “Tôi là một chú dế chũi con, mới nở được mấy hôm. Tôi to khỏe, cường tráng, với cái đầu to, hai cánh cứng và hai cái răng đen nhánh. Tôi có thể chạy nhanh như thót, có thể leo trèo như thằn lằn và có thể bơi giỏi như rái cá. Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”
• “Tôi thường mon men ra ngoài cửa hang, ngồi trên cành cây hay mép cỏ, ngó nghiêng ngắm nghía xung quanh. Tôi thầm nghĩ: “Cả xóm này có ai bằng tôi đâu? Mình có quyền làm gì thì làm.”
• “Tôi mỉm cười khoái trá, nghĩ rằng mình vừa trêu được chị Cốc một vố. Tôi vênh váo sung sướng vì tài trí của mình.”
• “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.”

Lời đối thoại của Dế Mèn

• Dế Mèn với Dế Choắt:
  • “Dế Choắt ơi! Cậu có khỏe không? Sao lâu nay chẳng thấy cậu ra chơi với tôi?”
  • “Cám ơn anh, anh Mèn. Tớ cũng khỏe. Nhưng tớ không ra chơi với anh vì tớ xấu quá. Tớ chỉ là một chú dế gầy gò, đen đúa, xấu xí. So với anh, tớ chẳng bằng con kiến.”
  • “Tớ không nghĩ như vậy. Tớ thấy cậu rất tốt bụng và hiền lành. Tớ muốn kết nghĩa anh em với cậu.”
  • “Thật ạ? Tớ rất vui. Tớ cũng muốn kết nghĩa anh em với anh.”
• Dế Mèn với chị Cốc:
  • “Chị Cốc! Mày to khoẻ thế mà mày chỉ biết rình bắt bọn ong, bọn bướm bé nhỏ. Mày mà đấu với ta thì ta méo sợ.”
  • “Chú mày là ai mà dám hỗn láo với tao? Tao là chị Cốc đây, là chị Cốc đây. Tao là bà tướng của cái xóm này. Mày mà dám hỗn với tao là tao cho mày biết tay.”
  • “Chị Cốc, chị Cốc! Thôi chị đừng giận nữa. Tôi xin lỗi chị. Tôi không có ý gì đâu. Tôi chỉ muốn đùa với chị một chút thôi.”

Những câu trên đã thể hiện rõ nét lời kể của Dế Mèn và lời đối thoại của Dế Mèn với nhân vật khác trong truyện ngắn “Bài học đường đời đầu tiên”. Lời kể của Dế Mèn thể hiện tính cách kiêu ngạo, tự phụ của chú ta. Lời đối thoại của Dế Mèn với Dế Choắt và chị Cốc đã góp phần thể hiện rõ nét tính cách của hai nhân vật này.

Câu 3 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm những chi tiết thể hiện ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của nhân vật Dế Mèn. Trên cơ sở đó, nhận xét về tính cách của Dế Mèn.

Những chi tiết thể hiện ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của nhân vật Dế Mèn:

• Ngoại hình:
  • “Tôi là một chú dế chũi con, mới nở được mấy hôm. Tôi to khỏe, cường tráng, với cái đầu to, hai cánh cứng và hai cái răng đen nhánh. Tôi có thể chạy nhanh như thót, có thể leo trèo như thằn lằn và có thể bơi giỏi như rái cá. Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế con cường tráng, khỏe mạnh, có vẻ ngoài bắt mắt. Chú ta tự hào về ngoại hình của mình và cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.

• Hành động:
  • “Tôi thường mon men ra ngoài cửa hang, ngồi trên cành cây hay mép cỏ, ngó nghiêng ngắm nghía xung quanh. Tôi thầm nghĩ: “Cả xóm này có ai bằng tôi đâu? Mình có quyền làm gì thì làm.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế kiêu ngạo, tự phụ. Chú ta luôn khoe mẽ, tự tin về bản thân và cho rằng mình có quyền làm gì tùy thích.

* “Tôi mỉm cười khoái trá, nghĩ rằng mình vừa trêu được chị Cốc một vố. Tôi vênh váo sung sướng vì tài trí của mình.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế hung hăng, hiếu thắng. Chú ta luôn muốn thể hiện bản thân, muốn chứng tỏ mình mạnh mẽ hơn những con vật khác.

* “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế có lương tâm, biết hối lỗi. Chú ta đã nhận ra lỗi lầm của mình và đã thay đổi bản thân trở nên tốt đẹp hơn.

• Ngôn ngữ:
  • “Tôi cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế kiêu ngạo, tự phụ. Chú ta luôn tự hào về bản thân và cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm.

* “Thôi chị đừng giận nữa. Tôi xin lỗi chị. Tôi không có ý gì đâu. Tôi chỉ muốn đùa với chị một chút thôi.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế biết hối lỗi. Chú ta đã nhận ra lỗi lầm của mình và đã xin lỗi chị Cốc.

• Tâm trạng:
  • “Cả xóm này có ai bằng tôi đâu? Mình có quyền làm gì thì làm.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế kiêu ngạo, tự phụ. Chú ta luôn cho rằng mình là người giỏi giang nhất và có quyền làm gì tùy thích.

* “Tôi mỉm cười khoái trá, nghĩ rằng mình vừa trêu được chị Cốc một vố. Tôi vênh váo sung sướng vì tài trí của mình.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế hung hăng, hiếu thắng. Chú ta luôn muốn thể hiện bản thân, muốn chứng tỏ mình mạnh mẽ hơn những con vật khác.

* “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.”

Chi tiết này cho thấy Dế Mèn là một chú dế có lương tâm, biết hối lỗi. Chú ta đã nhận ra lỗi lầm của mình và đã thay đổi bản thân trở nên tốt đẹp hơn.

Nhận xét về tính cách của Dế Mèn:

Từ những chi tiết trên, có thể thấy Dế Mèn là một chú dế có ngoại hình cường tráng, khỏe mạnh, nhưng tính cách còn kiêu ngạo, tự phụ, hung hăng, hiếu thắng. Chú ta luôn cho rằng mình là người giỏi giang nhất và có quyền làm gì tùy thích. Tuy nhiên, sau khi gây ra cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận ra lỗi lầm của mình và đã thay đổi bản thân trở nên tốt đẹp hơn. Chú ta đã trở nên biết suy nghĩ, biết hối

Câu 4 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra sau sự việc xảy ra với Dế Choắt là gì? Theo em, việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ nhất có tác dụng thế nào trong việc thể hiện bài học ấy?

Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra sau sự việc xảy ra với Dế Choắt là:

• Không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác.
• Không nên hành động thiếu suy nghĩ, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.
• Phải biết quan tâm, giúp đỡ những người yếu thế hơn mình.

Việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ nhất có tác dụng thể hiện bài học ấy như sau:

• Tạo sự khách quan, trung thực cho câu chuyện.
• Giúp người đọc hiểu rõ hơn tâm trạng, suy nghĩ của Dế Mèn, từ đó cảm nhận được bài học mà Dế Mèn rút ra.
• Tạo sự gần gũi, thân thuộc cho câu chuyện, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm với nhân vật.

Cụ thể, việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ nhất đã giúp người đọc hiểu rõ hơn tâm trạng, suy nghĩ của Dế Mèn trước và sau khi gây ra cái chết của Dế Choắt.

Trước khi gây ra cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn là một chú dế kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác. Chú ta luôn cho rằng mình là chú dế giỏi giang nhất trong xóm và có quyền làm gì tùy thích. Chú ta đã trêu chọc chị Cốc, dẫn đến cái chết của Dế Choắt.

Sau khi gây ra cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận ra lỗi lầm của mình. Chú ta đã hối hận và ăn năn. Chú ta đã đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên. Chú ta đã hiểu rằng mình đã quá kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác. Chú ta cũng hiểu rằng hành động thiếu suy nghĩ của mình đã gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ nhất đã giúp người đọc cảm nhận được sự chân thành, hối hận của Dế Mèn. Từ đó, người đọc có thể rút ra được bài học cho bản thân: không nên kiêu ngạo, tự phụ, coi thường người khác; không nên hành động thiếu suy nghĩ, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.

Câu 5 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Có thể xem cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt khiến Dế Mèn thay đổi cách nhìn về bản thân và về người khác không? Vì sao?

Có thể xem cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt với Dế Mèn vì qua đó chú đã nhận thức được những sai lầm của bản thân đó là tính kiêu căng, tự phụ. Với mọi người, Dế Mèn đã nhận thức được sự ích kỉ, coi thường người khác.

Câu 6 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Bài học đường đời đầu tiên là truyện đồng thoại?

Truyện đồng thoại là một thể loại văn học viết cho thiếu nhi, có nhân vật là các loài vật được nhân hóa. Các nhân vật trong truyện đồng thoại thường mang những đặc điểm sinh hoạt của loài vật, nhưng cũng thể hiện những đặc điểm của con người.

Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” của nhà văn Tô Hoài có những dấu hiệu sau giúp nhận biết đây là một truyện đồng thoại:

• Nhân vật là các loài vật được nhân hóa: Trong truyện, các nhân vật chính là Dế Mèn, Dế Choắt, Chị Cốc, chị Cào Cào. Các nhân vật này đều mang những đặc điểm sinh hoạt của loài vật, nhưng cũng thể hiện những đặc điểm của con người. Ví dụ, Dế Mèn có ngoại hình cao to, cường tráng, tính tình kiêu căng, xốc nổi; Dế Choắt yếu ớt, nhút nhát, sợ sệt.
• Là truyện dành cho thiếu nhi: Truyện được kể với giọng điệu nhẹ nhàng, gần gũi, phù hợp với tâm lý của thiếu nhi. Nội dung truyện cũng mang ý nghĩa giáo dục, giúp thiếu nhi hiểu được những bài học quý giá trong cuộc sống.

Như vậy, dựa vào những dấu hiệu trên, chúng ta có thể khẳng định văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” là một truyện đồng thoại.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể nhận biết một truyện đồng thoại dựa vào các dấu hiệu sau:

• Cốt truyện đơn giản, dễ hiểu: Cốt truyện của truyện đồng thoại thường xoay quanh một sự việc, một tình huống cụ thể. Các sự việc trong truyện thường được kể theo trình tự thời gian, dễ hiểu, dễ nhớ.
• Nhân vật được xây dựng đơn giản, dễ nắm bắt: Nhân vật trong truyện đồng thoại thường mang tính chất đại diện cho một loại tính cách, một kiểu người nào đó. Các nhân vật này thường được xây dựng với những đặc điểm tính cách tương phản nhau, tạo nên sự đối lập, hấp dẫn cho truyện.
• Cuối truyện thường có một bài học được rút ra: Bài học trong truyện đồng thoại thường mang ý nghĩa giáo dục, hướng con người đến những điều tốt đẹp.

Câu 7 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về lỗi lầm của những người ở tuổi mới lớn và về thái độ cần có trước những lỗi lầm có thể mắc phải trong cuộc sống?

Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về lỗi lầm của những người ở tuổi mới lớn?

• Tuổi mới lớn là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, cả về thể chất lẫn tinh thần. Lúc này, các bạn trẻ thường có xu hướng tự tin, muốn thể hiện bản thân, nhưng đồng thời cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến những hành động bồng bột, thiếu suy nghĩ.
• Lỗi lầm của tuổi mới lớn thường là những lỗi lầm do thiếu kinh nghiệm, thiếu hiểu biết, chưa có khả năng kiểm soát cảm xúc. Những lỗi lầm này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh.

Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về thái độ cần có trước những lỗi lầm có thể mắc phải trong cuộc sống?

• Trước khi mắc lỗi, cần phải suy nghĩ chín chắn, cân nhắc kỹ lưỡng hậu quả của hành động. Nếu lỡ mắc lỗi, cần phải biết nhận lỗi, sửa sai và không tái phạm.
• Không nên đổ lỗi cho người khác, tự trách bản thân và tìm cách khắc phục hậu quả của lỗi lầm.
• Cần rút kinh nghiệm từ lỗi lầm của mình để trưởng thành hơn trong cuộc sống.

Ví dụ, Dế Mèn là một chú dế cường tráng, có vẻ đẹp ngoại hình và tính cách kiêu căng, xốc nổi. Chú luôn tự hào về bản thân và coi thường những người khác, đặc biệt là Dế Choắt. Trong một lần trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn đã vô tình gây ra cái chết cho Dế Choắt. Sau đó, Dế Mèn đã vô cùng hối hận và rút ra bài học cho bản thân. Chú đã biết nhận lỗi, sửa sai và không còn kiêu căng, xốc nổi như trước nữa.

Thái độ của Dế Mèn trước lỗi lầm của mình là một tấm gương đáng học hỏi cho những người trẻ tuổi. Khi mắc lỗi, chúng ta cần phải biết nhận lỗi, sửa sai và không tái phạm. Chúng ta cũng cần rút kinh nghiệm từ lỗi lầm của mình để trưởng thành hơn trong cuộc sống.

Với những hướng dẫn soạn bài Bài Học Đường Đời Đầu Tiên – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ Văn 6 (tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.