Hướng dẫn cách làm đề số 4 thi học sinh giỏi Văn 9 thành phố

Kỳ thi học sinh giỏi Văn 9 cấp thành phố luôn là một cơ hội để các em học sinh thể hiện tài năng và kiến thức của mình. Trong số các đề thi, đề số 4 thường được đánh giá là một thử thách không nhỏ, yêu cầu các em không chỉ nắm vững kiến thức văn học mà còn cần kỹ năng phân tích và thể hiện cảm xúc qua những dòng văn. Để làm tốt bài thi này, học sinh cần có sự chuẩn bị chu đáo và phương pháp làm bài hợp lý. Bài viết này sẽ chia sẻ những gợi ý hữu ích để giúp các bạn hoàn thành đề số 4 một cách hiệu quả.

Đề số 4

Câu 1 (8 điểm):

Đọc đoạn thơ trong bài “Ánh trăng” của Nguyễn Duy:

“Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình
Ánh trăng im phăng phắc
Đủ cho ta giật mình…”

Phân tích giá trị biểu tượng của hình ảnh “mặt trăng” trong đoạn thơ. Từ đó, nêu suy nghĩ của em về lòng biết ơn và tình nghĩa.

Câu 2 (12 điểm):

Viết bài văn nghị luận xã hội về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng và xã hội.

>>>Tham khảo ngay: Giải đề văn số 5

Hướng dẫn làm đề số 4

Câu 1 (8 điểm):

Mở bài

• Giới thiệu tác giả Nguyễn Duy và bài thơ "Ánh trăng".
• Đặt vấn đề: Phân tích giá trị biểu tượng của hình ảnh "mặt trăng" trong đoạn thơ và liên hệ với những suy nghĩ về lòng biết ơn và tình nghĩa.

Thân bài

Phân tích hình ảnh "mặt trăng" trong đoạn thơ:

• Trăng cứ tròn vành vạnh: Hình ảnh trăng tròn, vẹn nguyên, đầy đặn gợi lên sự đầy đủ, trọn vẹn và không thay đổi. Trăng tượng trưng cho sự vững bền, kiên định.
• Kể chi người vô tình: "Người vô tình" có thể hiểu là người đã quên đi quá khứ, đã không còn nhớ tới những ký ức, tình cảm xưa. Hình ảnh trăng tiếp tục là biểu tượng cho sự bao dung, lặng lẽ, không trách móc, không kêu ca.
• Ánh trăng im phăng phắc: Ánh trăng im lặng, không nói, không đòi hỏi điều gì, nhưng lại đủ sức khiến người ta phải "giật mình". Trăng trở thành hình ảnh của sự nhắc nhở nhẹ nhàng, sâu sắc, mang theo thông điệp về sự ăn năn, hối hận.
• Đủ cho ta giật mình: Trăng không cần phải lên tiếng, nhưng sức mạnh của hình ảnh trăng đã khiến con người phải nhìn lại, phải thức tỉnh. Đó là sự giật mình của nhận thức về tình nghĩa, sự thiếu sót trong quá khứ.

Liên hệ đến lòng biết ơn và tình nghĩa:

• Lòng biết ơn: Ánh trăng không chỉ là hình ảnh của tự nhiên mà còn là biểu tượng của những kỷ niệm xưa, là sự ghi nhớ của những người đã có công, đã giúp đỡ. Người trong đoạn thơ "vô tình" với ánh trăng như một sự quên lãng về quá khứ, về ân nghĩa mà mình đã nhận.
• Tình nghĩa: Mặc dù con người vô tình, trăng vẫn mãi vẹn nguyên, vẫn chiếu sáng để nhắc nhở, như một sự trao gửi tình nghĩa, không quên mà luôn sẵn sàng tha thứ, yêu thương.

Kết bài

Khẳng định giá trị của hình ảnh trăng trong đoạn thơ là một biểu tượng của sự nhớ ơn, tình nghĩa sâu sắc mà con người đôi khi quên đi.

Suy nghĩ về lòng biết ơn và tình nghĩa: Con người cần biết trân trọng và giữ gìn tình nghĩa, không để quên lãng những gì đã nhận được, luôn sống có tình có nghĩa để không phải "giật mình" khi đối diện với quá khứ.

Câu 2 (12 điểm):

Mở bài

• Giới thiệu khái quát về xã hội hiện đại, trong đó mỗi cá nhân không chỉ sống cho riêng mình mà còn phải có trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội.
• Đặt vấn đề: Mỗi cá nhân cần nhận thức được trách nhiệm của mình đối với cộng đồng và xã hội để xây dựng một xã hội tốt đẹp, văn minh.

Thân bài

Trách nhiệm của cá nhân đối với cộng đồng:

• Cải thiện môi trường sống chung: Mỗi người có trách nhiệm giữ gìn môi trường, không xả rác bừa bãi, bảo vệ thiên nhiên. Một hành động nhỏ như giữ gìn vệ sinh công cộng, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường đều góp phần tạo ra không gian sống trong lành cho cộng đồng.
• Giúp đỡ người xung quanh: Trách nhiệm của mỗi cá nhân không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ môi trường mà còn là sự quan tâm, chia sẻ với những người gặp khó khăn. Việc tham gia vào các hoạt động từ thiện, giúp đỡ người nghèo khổ là minh chứng cho trách nhiệm đối với cộng đồng.

Trách nhiệm của cá nhân đối với xã hội:

• Tuân thủ pháp luật: Một trong những trách nhiệm cơ bản của mỗi công dân là chấp hành pháp luật, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Việc mỗi người tuân thủ pháp luật là đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội.
• Đóng góp trí thức và tài năng: Mỗi cá nhân cần nỗ lực học tập, rèn luyện để có thể đóng góp trí thức, tài năng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Các nhà khoa học, bác sĩ, giáo viên, kỹ sư, công nhân đều có trách nhiệm trong việc phát triển xã hội.
• Đạo đức và ứng xử trong cộng đồng: Ngoài việc tuân thủ pháp luật, trách nhiệm của mỗi cá nhân còn thể hiện qua đạo đức và cách cư xử trong cộng đồng. Một xã hội văn minh, tốt đẹp chỉ có thể xây dựng khi mỗi cá nhân sống có trách nhiệm với những người xung quanh.

Ý nghĩa của trách nhiệm cá nhân đối với cộng đồng và xã hội:

• Khi mỗi cá nhân thực hiện trách nhiệm của mình, xã hội sẽ trở nên phát triển, đoàn kết và mạnh mẽ hơn. Những hành động nhỏ, nhưng nếu được thực hiện đồng loạt, sẽ tạo ra sự thay đổi lớn cho cả cộng đồng và xã hội.
• Nếu mỗi người đều có trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội, thì những vấn đề lớn như môi trường, an sinh xã hội, phát triển kinh tế sẽ được giải quyết hiệu quả hơn.

Kết bài

• Khẳng định vai trò quan trọng của trách nhiệm cá nhân đối với cộng đồng và xã hội.
• Kêu gọi mỗi cá nhân cần ý thức rõ về trách nhiệm của mình, góp phần tạo dựng một xã hội văn minh, công bằng, và phát triển.
• Nhấn mạnh rằng trách nhiệm không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của mỗi người trong việc xây dựng cộng đồng, xã hội tốt đẹp.

Như vậy, để làm tốt đề số 4 trong kỳ thi học sinh giỏi Văn 9 cấp thành phố, ngoài việc ôn tập kỹ lưỡng kiến thức, các em còn cần rèn luyện khả năng viết và phân tích chặt chẽ. Bằng cách áp dụng những phương pháp làm bài khoa học và sáng tạo, các em sẽ có thể vượt qua thử thách này một cách xuất sắc. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn tự tin hơn trong kỳ thi sắp tới và đạt được kết quả cao nhất.