Hướng dẫn giải đề minh họa tốt nghiệp THPT 2022 môn Văn

Đề minh họa tốt nghiệp THPT 2022 môn Văn không chỉ giúp học sinh định hướng rõ hơn về cấu trúc đề thi mà còn là tài liệu quan trọng để rèn luyện kỹ năng làm bài. Việc phân tích và giải đề minh họa là bước chuẩn bị cần thiết giúp học sinh tự tin đối diện với kỳ thi quan trọng này.

Đề minh họa tốt nghiệp THPT 2022 môn Văn

Hướng dẫn giải chi tiết đề minh họa tốt nghiệp THPT 2022 môn Văn

Phần 1: Đọc hiểu

Câu 1.Đoạn trích được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2.Theo đoạn trích, sông Hồng đã để lại “bãi mới của sông xanh ngát”, “đất đai lấn dần ra biển”, “tâm hồn đằm thắm phù sa”, “dâng yêu thương đỏ rực đôi bờ” trước khi về với biển.

Câu 3.Những dòng thơ giúp chúng ta hiểu thêm về vai trò của sông Hồng đối với đời sống con người Việt Nam:

– Sông Hồng trở thành hình tượng đẹp đẽ trong văn học, tưới mát tâm hồn con người: “một con sông rì rầm sóng vỗ/trong muôn vàn trang thơ”.

– Sông Hồng góp phần giúp con người duy trì và phát triển sự sống: “làm nên xóm thôn, hoa trái, những ngôi nhà”.

– Sông Hồng trở thành hình ảnh đẹp nuôi dưỡng tâm hồn con người, tạo nên văn hóa đặc trưng của con người Việt: “tạo sắc áo, màu cây, và tiếng Việt”.

=> Sông Hồng có vai trò rất lớn đối với đời sống sinh hoạt lẫn đời sống tinh thần của người Việt, là hình ảnh đẹp trong tiềm thức người Việt.

Câu 4.Đây là một câu hỏi mở. Học sinh nêu cách hiểu của cá nhân. Cần lí giải thuyết phục, hợp lí. Sau đây là gợi ý:

– Câu thơ nêu lên đặc điểm của sông Hồng: có màu đỏ phù sa. Bên cạnh đó, câu thơ “Máu ta mang sắc đỏ sông Hồng” bởi sông Hồng tạo nên nguồn sống cho con người, bồi đắp những điều đẹp đẽ trong cuộc sống và tâm hồn: “bãi mới của sông xanh ngát”, “đất đai lấn dần ra biển”, “tâm hồn đằm thắm phù sa”, “dâng yêu thương đỏ rực đôi bờ”. Con người dựa vào sông Hồng để sống, để lớn lên và để lao động.

– Sông Hồng còn là hình ảnh mang giá trị tinh thần. Sông Hồng là máu, là nỗi khổ niềm vui bất tận của con người. Trong quá khứ, sông Hồng chứng kiến lịch sử vẻ vang của dân tộc, nhưng cũng chứng kiến cả sự hi sinh cao cả của ông cha, máu đen của quân thù bị đánh bại. Câu thơ khơi dậy lòng tự hào dân tộc trước vẻ đẹp của con sông, trước lịch sử giữ nước và dựng nước. 

=> Chúng ta cần biết trân trọng những gì tự nhiên ban tặng, những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.

>> Tham khảo thêm: Giải đề minh họa tốt nghiệp THPT 2023 môn Văn

Phần 2: Làm văn

Câu 1: Đề bài: Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Văn hóa truyền thống là tinh hoa được hun đúc từ đời sống, lịch sử, và tâm hồn của một dân tộc, trở thành bản sắc không thể thiếu trong hành trình phát triển. Trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc không chỉ là gìn giữ quá khứ mà còn là nền tảng để xây dựng tương lai. Văn hóa truyền thống giúp mỗi người hiểu sâu sắc về nguồn cội, nuôi dưỡng tâm hồn và phát triển ý thức dân tộc. Đây cũng là cầu nối giữa các thế hệ, gắn kết cộng đồng và định hình bản sắc quốc gia giữa sự giao thoa văn hóa toàn cầu. Nếu đánh mất giá trị truyền thống, con người sẽ rơi vào trạng thái thiếu cội rễ, xa lạ với chính mình, dẫn đến xã hội thiếu đi chiều sâu tinh thần và sự bền vững. Để gìn giữ văn hóa, mỗi cá nhân cần nhận thức vai trò của mình, từ việc tôn trọng tiếng mẹ đẻ, phong tục tập quán đến bảo tồn các di sản vật thể và phi vật thể. Đồng thời, cần tiếp nhận những giá trị mới một cách chọn lọc, không để bản sắc truyền thống bị hòa tan. Văn hóa truyền thống chính là "mạch sống" nuôi dưỡng tình yêu quê hương, dân tộc và sức mạnh trường tồn của đất nước.

Câu 2: Phân tích tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong đoạn trích "Vợ nhặt" và tư tưởng nhân đạo của nhà văn Kim Lân

Kim Lân là một trong những nhà văn hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam, nổi bật với những trang viết về nông thôn và người nông dân trong hoàn cảnh khó khăn. Truyện ngắnVợ nhặtlà tác phẩm tiêu biểu phản ánh rõ nét cuộc sống khốn cùng và tình người trong nạn đói năm 1945. Trong đoạn trích, thông qua tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ, Kim Lân không chỉ khắc họa nỗi đau thương, nghèo đói của con người mà còn làm nổi bật tư tưởng nhân đạo sâu sắc, chan chứa niềm tin vào tương lai.

Bà cụ Tứ là mẹ của Tràng – người đàn ông nghèo khổ, sống cùng mẹ trong cảnh đói kém. Xuất hiện trong bối cảnh Tràng bất ngờ đưa vợ về giữa nạn đói, bà cụ Tứ trở thành hình tượng đại diện cho người mẹ nghèo khó, giàu tình yêu thương và sự hy sinh. Khi nghe con trai thông báo chuyện lấy vợ, bà cụ Tứ ban đầu ngỡ ngàng, không tin nổi vào tai mình. Bà lão lặng người khi hiểu ra sự việc. Trong lòng bà trào dâng bao nỗi ai oán và xót xa. Bà đau đớn khi nghĩ đến số phận hẩm hiu của con trai mình: "Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi... còn mình thì…". Những dòng nước mắt lặng lẽ tuôn rơi không chỉ là nỗi tủi nhục mà còn là nỗi đau đớn của người mẹ khi bất lực trước số phận khắc nghiệt của gia đình và con cái.

Bà cụ không chỉ đau lòng mà còn trăn trở, lo lắng cho tương lai của các con. Giữa thời điểm nạn đói hoành hành, bà không khỏi băn khoăn: "Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không". Nỗi lo âu ấy thể hiện tình yêu thương sâu sắc, sự hi sinh thầm lặng của người mẹ già nghèo khổ, luôn hướng về con cái. Tuy nhiên, vượt lên tất cả, bà cụ Tứ vẫn cố tìm kiếm những hi vọng mong manh giữa bối cảnh tăm tối ấy. Bà không trách móc, cũng không từ chối người con dâu mới. Ngược lại, bà chấp nhận thị bằng tất cả sự bao dung và niềm an ủi: "Thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng...". Dẫu nghèo khó, bà vẫn mong các con biết nương tựa, yêu thương nhau, cố gắng vươn lên trong cuộc sống. Hình ảnh bà cụ Tứ khuyên bảo: "Nhà ta nghèo, vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn..." thể hiện niềm tin mộc mạc nhưng sâu sắc vào tương lai. Qua nhân vật bà cụ Tứ, Kim Lân khéo léo gửi gắm thông điệp về sự yêu thương, lòng bao dung và niềm hi vọng vào cuộc đời.

Bên cạnh việc khắc họa tâm trạng bà cụ Tứ, đoạn trích còn thể hiện sâu sắc tư tưởng nhân đạo của Kim Lân. Nhà văn thấu hiểu và cảm thông sâu sắc với nỗi khổ của con người trong nạn đói. Ông miêu tả chân thực nỗi đau, tủi nhục và những trăn trở của bà cụ Tứ – đại diện cho những người mẹ Việt Nam nghèo khó, luôn hết lòng vì con cái. Kim Lân không chỉ phản ánh sự khốn cùng mà còn làm nổi bật vẻ đẹp của tình yêu thương và sự bao dung trong hoàn cảnh nghèo đói. Đặc biệt, nhà văn còn gieo vào lòng người đọc niềm tin vào cuộc sống và tương lai. Niềm hi vọng nhỏ nhoi của bà cụ Tứ, rằng "ai giàu ba họ, ai khó ba đời", chính là ánh sáng le lói giữa bóng tối của đói nghèo. Qua đó, Kim Lân khẳng định khát vọng sống và niềm tin của con người, ngay cả trong hoàn cảnh cùng cực nhất.

Tóm lại, tâm trạng bà cụ Tứ trong đoạn trích không chỉ phản ánh nỗi đau khổ và tình yêu thương sâu sắc của một người mẹ mà còn chứa đựng tư tưởng nhân đạo lớn lao của nhà văn Kim Lân. Với tấm lòng thấu hiểu và cảm thông, Kim Lân đã khắc họa hình ảnh những con người nghèo khó nhưng giàu tình người và khát vọng sống. Truyện ngắnVợ nhặtkhông chỉ là câu chuyện về nạn đói mà còn là bài ca đẹp đẽ về tình người, niềm tin và hi vọng vào tương lai.

Giải đề minh họa tốt nghiệp THPT 2022 môn Văn không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy và trình bày bài viết. Qua đó, các em sẽ chuẩn bị tốt hơn, sẵn sàng đạt kết quả cao trong kỳ thi sắp tới.