Hướng dẫn soạn bài Phương pháp thuyết minh chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh

1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh

a, Các loại tri thức sử dụng trong các văn bản thuyết minh vừa học

b, Làm thế nào để có các tri thức ấy? Vai trò của quan sát, học tập, tích luỹ ở đây như thế nào?

Để có các tri thức cần thiết cho bài văn thuyết minh, người viết cần phải có sự quan sát, học tập, tích luỹ tri thức một cách thường xuyên và nghiêm túc.

c, Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức để làm bài văn thuyết minh được không?

Tưởng tượng, suy luận là những khả năng cần thiết của người viết văn thuyết minh. Tưởng tượng giúp người viết có thể khám phá ra những khía cạnh mới, độc đáo của đối tượng thuyết minh. Suy luận giúp người viết có thể giải thích, chứng minh những vấn đề liên quan đến đối tượng thuyết minh.

Tuy nhiên, tưởng tượng, suy luận không thể thay thế cho quan sát, học tập, tích luỹ tri thức. Tưởng tượng, suy luận cần được dựa trên cơ sở của tri thức thực tế. Nếu không có tri thức thực tế, tưởng tượng, suy luận sẽ trở nên vô căn cứ, thiếu thuyết phục.

2. Phương pháp thuyết minh

a, Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích

Trong các câu văn trên, ta thường gặp từ “là”. Sau từ ấy, người ta cung cấp một kiến thức về bản chất, đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng được thuyết minh.

Vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh:

b, Phương pháp liệt kê

Phương pháp liệt kê là cách nêu lên một số đặc điểm, tính chất, vai trò, công dụng,… của sự vật, hiện tượng được thuyết minh. Phương pháp này thường được sử dụng để làm cho bài văn thuyết minh trở nên cụ thể, sinh động, dễ hiểu.

Trong câu, đoạn văn trên, phương pháp liệt kê được sử dụng để trình bày tính chất của cây dừa. Các đặc tính của cây dừa được liệt kê một cách cụ thể, chi tiết, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về cây dừa.

c, Phương pháp nêu ví dụ 

Ví dụ trong đoạn văn trên là:

Một héc-ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900 kg thán khí và nhả ra 600 kg dưỡng khí.

Tác dụng của ví dụ này đối với việc trình bày vai trò của cỏ trong việc điều hòa không khí là:

d, Phương pháp dùng số liệu ( con số )

Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông có thể tồn tại trong môi trường tự nhiên từ 100 – 500 năm.

Vai trò của cỏ trong thành phố có thể được làm sáng tỏ mà không cần đến các số liệu trên.

Các số liệu trên chỉ giúp làm rõ hơn vai trò của cỏ trong thành phố.

e, Phương pháp so sánh

Với cách so sánh này, người đọc có thể dễ dàng hình dung được diện tích khổng lồ của biển Thái Bình Dương. Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng ba đại dương khác cộng lại, tức là gấp hơn 3 lần diện tích của đại dương lớn thứ hai là Đại Tây Dương. Biển Thái Bình Dương cũng lớn gấp 14 lần diện tích của biển Bắc Băng Dương, là đại dương nhỏ nhất trên thế giới.

g, Phương pháp phân loại, phân tích

Huế là một thành phố cổ nằm ở trung tâm của miền Trung Việt Nam, bên bờ sông Hương thơ mộng.

Huế là kinh đô của Việt Nam từ thời nhà Nguyễn (1802 – 1945), nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng như Đại Nội, chùa Thiên Mụ,…

Huế có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, với sông Hương, núi Ngự,… Sông Hương uốn lượn quanh thành phố, núi Ngự đứng sừng sững bên bờ sông, tạo nên một khung cảnh vô cùng hữu tình.

Người Huế hiền hòa, đôn hậu, có truyền thống văn hóa lâu đời. Họ nổi tiếng với cách nói năng nhẹ nhàng, lịch sự, cùng với những nét văn hóa đặc trưng như ẩm thực, âm nhạc,…

II. Luyện tập

1. Tác giả bài Ôn dịch, thuốc lá đã nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu lên yêu cầu chống nạn hút thuốc lá. Em hãy chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết.

Tác giả bài viết “Ôn dịch, thuốc lá” đã nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều về vấn đề hút thuốc lá, bao gồm các khía cạnh sau:

2. Bài viết đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá ?

Để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá, bài viết đã sử dụng các phương pháp thuyết minh sau:

3. Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức như thế nào ? Văn bản này đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào ?

Thuyết minh là một loại bài văn thông tin, nhằm cung cấp cho người đọc những tri thức về một sự vật, hiện tượng, khái niệm nào đó. Để viết được bài thuyết minh hay và chính xác, người viết cần có những kiến thức sau:

Văn bản “Ngã ba Đồng Lộc” đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào ?

Văn bản “Ngã ba Đồng Lộc” đã sử dụng các phương pháp thuyết minh sau:

4. Cách phân loại trên của bạn lớp trưởng là hợp lí.

Cách phân loại này dựa trên nguyên nhân khiến học sinh học yếu. Theo đó, học sinh học yếu có thể chia thành ba nhóm chính:

Mỗi nhóm học sinh học yếu có những nguyên nhân khác nhau, do đó cần có những biện pháp giúp đỡ phù hợp. Đối với nhóm học sinh ham chơi, cần giáo dục ý thức học tập cho học sinh, giúp học sinh hiểu được tầm quan trọng của việc học tập. Đối với nhóm học sinh có hoàn cảnh khó khăn, cần có sự quan tâm, giúp đỡ của nhà trường, gia đình và xã hội để tạo điều kiện cho học sinh học tập tốt hơn. Đối với nhóm học sinh vốn kiến thức cơ sở yếu, cần có kế hoạch bồi dưỡng kiến thức cơ bản cho học sinh, giúp học sinh củng cố kiến thức, tiếp thu kiến thức mới tốt hơn.

Với những hướng dẫn soạn bài Phương pháp thuyết minh chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học  này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.