Đề thi học sinh giỏi văn lớp 12 quốc gia luôn là một thử thách lớn đối với học sinh, yêu cầu không chỉ kiến thức vững vàng mà còn khả năng tư duy, phân tích sâu sắc. Đối với nhiều học sinh, đây là cơ hội để thể hiện sự hiểu biết và năng lực trong môn văn học, đồng thời là bước đệm quan trọng cho kỳ thi tốt nghiệp. Các đề thi này thường đụng đến những vấn đề xã hội, nhân văn sâu sắc và yêu cầu thí sinh thể hiện quan điểm cá nhân một cách mạch lạc, thuyết phục.
Đề 1
Câu 1 (8 điểm):
"Trách nhiệm cá nhân đối với xã hội là một yếu tố quan trọng để xây dựng đất nước thịnh vượng."
Hãy viết một bài văn nghị luận về vấn đề này. Trong đó, em có thể trình bày các phương diện như: ý thức cá nhân đối với cộng đồng, trách nhiệm của mỗi người đối với xã hội, và làm thế nào để xây dựng một xã hội phát triển bền vững.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích đoạn trích sau trong tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa" của Nguyễn Minh Châu:
"Đứng từ xa, chiếc thuyền vươn lên giữa không gian mênh mông như một hình tượng của cuộc đời, của con người, của mọi nỗi niềm khát khao, hy vọng và bi kịch."
Từ đoạn trích trên, em hãy làm rõ thông điệp về sự nhìn nhận con người và cuộc sống qua cái nhìn nhân văn của nhà văn.
>>>Tham khảo: Hướng dẫn làm văn đề 1
Đề 2
Câu 1 (8 điểm):
"Chỉ khi hiểu được chính mình, con người mới có thể hiểu được những người xung quanh và xã hội."
Em hiểu thế nào về ý nghĩa của câu nói trên? Hãy viết bài văn nghị luận xã hội về vấn đề này, trong đó có thể bàn đến tầm quan trọng của việc tự nhận thức, tự khám phá bản thân trong việc hiểu và hòa nhập với xã hội.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích đoạn thơ trong bài "Đồng chí" của Chính Hữu:
“Quê hương anh nước mặn đồng chua
Lúa thất mùa, đói kém triền miên,
Mình anh nơi đây, đầu súng trăng treo,
Đồng chí ơi, ta về ta nhớ những ngày..."
Từ đó, hãy làm rõ những nét đặc sắc trong hình ảnh người lính trong thơ Chính Hữu, đặc biệt là sự tương phản giữa hình ảnh chiến đấu và lòng yêu nước.
>>>Xem thêm: Gợi ý làm văn đề 2
Đề 3
Câu 1 (8 điểm):
"Cuộc sống này chỉ có thể phát triển khi mỗi cá nhân có ý thức trách nhiệm với cộng đồng."
Hãy trình bày suy nghĩ của em về vấn đề này, trong đó có thể đề cập đến ý thức cá nhân trong việc đóng góp cho cộng đồng, xã hội, cũng như tầm quan trọng của sự đoàn kết, chia sẻ trong xã hội hiện đại.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" của Tô Hoài, làm rõ những giá trị nhân văn trong việc miêu tả cuộc sống của nhân vật Mị và A Phủ. Em hãy chỉ ra sự thay đổi của nhân vật qua các sự kiện trong tác phẩm và làm rõ thông điệp về quyền tự do, khát vọng sống của con người.
>>>Tham khảo: Hướng dẫn làm văn đề 3
Đề 4
Câu 1 (8 điểm):
"Chúng ta không thể thay đổi quá khứ, nhưng có thể thay đổi cách nhìn nhận và hành động để làm mới tương lai."
Hãy viết một bài văn nghị luận về vấn đề này, trong đó em có thể đưa ra các ví dụ minh họa về cách mà mỗi người có thể thay đổi tư duy, hành động để cải thiện cuộc sống và tương lai của mình.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích đoạn thơ sau trong bài "Truyện Kiều" của Nguyễn Du:
“Đoạn trường ai có qua cầu mới hay
Nỗi đau khổ, phận hồng nhan còn lặng thinh.”
Từ đoạn trích trên, em hãy phân tích tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều và chỉ ra các yếu tố văn hóa, xã hội tác động đến số phận của nàng. Làm rõ các khía cạnh bi kịch trong cuộc đời Thúy Kiều.
>>>Xem thêm: Gợi ý làm văn đề 4
Đề 5
Câu 1 (8 điểm):
"Đời người ngắn ngủi, hãy sống sao cho có ích, để lại dấu ấn cho thế hệ mai sau."
Hãy trình bày quan điểm của em về vấn đề này trong một bài văn nghị luận xã hội. Em có thể đề cập đến giá trị của cuộc sống, ý thức sống có ích và sự đóng góp của mỗi người đối với cộng đồng, xã hội.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích bài thơ "Tây Tiến" của Quang Dũng, làm rõ hình ảnh người lính và những cảm xúc chân thực về cuộc sống của họ trong kháng chiến. Em hãy chỉ ra sự kết hợp giữa hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ và cảnh tượng chiến đấu để làm nổi bật tinh thần chiến đấu của người lính trong bài thơ.
>>>Tham khảo: Hướng dẫn làm văn đề 5
Chuẩn bị cho đề thi học sinh giỏi văn lớp 12 quốc gia không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng viết mà còn rèn luyện khả năng tư duy logic và sáng tạo. Qua các đề thi, học sinh có thể nhận thấy được tầm quan trọng của việc hiểu sâu về văn học, lịch sử, xã hội và con người. Vì vậy, việc luyện tập và chuẩn bị kỹ càng cho những đề thi này sẽ giúp học sinh tự tin hơn, đồng thời tạo dựng nền tảng vững chắc cho những kỳ thi quan trọng sắp tới.