Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca
Hướng dẫn soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca – Ngữ văn 12 tập 1 – Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc bài
Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Theo bạn, sứ mệnh cao cả của người nghệ sĩ là gì? Hãy dẫn ra một câu thơ, câu văn hoặc một câu danh ngôn nói về điều này.
Trả lời
Sứ mệnh cao cả của người nghệ sĩ là phát huy hết khả năng và tài năng của mình để truyền tải những thông điệp sâu sắc và ý nghĩa đến người đọc, giúp họ nhận thức và cảm nhận được những giá trị ẩn sâu trong cuộc sống.
Nhà văn Nguyễn Thành Long đã chia sẻ: “Một trong những sứ mệnh quan trọng của người nghệ sĩ là tìm ra và làm nổi bật cái âm thanh kỳ diệu của cuộc sống, dù cuộc sống ấy có thể đang diễn ra rất bình thường. Nghệ sĩ cần có khả năng nhìn thấu vẻ đẹp và sự huyền bí trong những điều giản dị hàng ngày.”
Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Bạn biết gì về đất nước Tây Ban Nha? Nêu những nét văn hóa đặc trưng của đất nước này.
Trả lời
Tây Ban Nha, một quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, nổi bật với những đặc điểm văn hóa và địa lý độc đáo:
- Tiếng Tây Ban Nha: Đây là ngôn ngữ chính thức của Tây Ban Nha và là tiếng mẹ đẻ của khoảng 21 quốc gia trên toàn thế giới, làm cho nó trở thành một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất toàn cầu.
- Lễ hội: Tây Ban Nha nổi tiếng với nhiều lễ hội truyền thống và văn hóa đặc sắc, chẳng hạn như La Tomatina, Festival de San Fermín, và Feria de Abril, mang đến trải nghiệm phong phú và đa dạng cho cả người dân và du khách.
- Khí hậu: Tây Ban Nha có khí hậu phân chia thành ba vùng chính: khí hậu Địa Trung Hải với mùa hè nóng và khô, mùa đông ôn hòa; khí hậu đại dương ở phía bắc với mùa hè mát mẻ và mùa đông lạnh hơn; và khí hậu bán khô hạn ở phía nam, nơi mùa hè rất nóng và khô, mùa đông ôn hòa.
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Xác định mạch cảm xúc trong bài thơ.
Trả lời
Mạch cảm xúc trong đoạn này thể hiện sự xót xa và thương tiếc, đồng thời là tiếng nói tri âm của Thanh Thảo trước một trái tim đam mê và sống hết mình vì nghệ thuật. Sự cảm thông và lòng kính trọng đối với một người đã cống hiến tất cả tình yêu và tâm huyết cho nghệ thuật được thể hiện rõ nét qua những cảm xúc này.
Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Nhạc tính của bài thơ được tạo nên bởi những yếu tố nào? Nhận xét về âm hưởng, giọng điểu của thi phẩm này.
Trả lời
Nhạc tính: Câu thơ “li-la li-la li-la” xuất hiện ở cả đầu và cuối bài thơ, tạo ra một vòng lặp nhạc điệu. Điều này không chỉ làm bài thơ trở nên như một bản nhạc nhẹ nhàng và cảm xúc mà còn gợi cảm giác lặp đi lặp lại, làm tăng sự gắn kết và sự lắng đọng trong tâm hồn người đọc.
Giọng điệu: Bài thơ mang giọng điệu tha thiết và xót thương, thể hiện sự sâu lắng và cảm xúc chân thành. Sự tha thiết như gợi nhớ và nhấn mạnh tình cảm, trong khi nỗi xót thương phản ánh sự đồng cảm sâu sắc với những gì đã mất hoặc những nỗi đau mà người khác phải chịu đựng.
Câu 3 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Hình tượng Lor-ca được thể hiện như thế nào trong hai đoạn thơ đầu? Những chi tiết nào trong hai đoạn thơ cho thấy mối quan hệ giữa người nghệ sĩ với đất nước Tây Ban Nha.
Trả lời
Hình tượng Lorca: Trong hai khổ thơ đầu, Lorca được khắc họa như một nghệ sĩ tự do với khát vọng đổi mới và sáng tạo trong nghệ thuật. Ông hiện lên như một hình mẫu của sự tiên phong và sáng tạo, luôn khao khát đưa nghệ thuật vượt ra khỏi những giới hạn truyền thống.
Chi tiết liên hệ với Tây Ban Nha: Những chi tiết liên quan giữa người nghệ sĩ và quê hương Tây Ban Nha, như hình ảnh “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt”, gợi lên hình ảnh người anh hùng với sứ mệnh cao cả. Hình ảnh này không chỉ biểu thị lòng yêu nước và trách nhiệm bảo vệ quê hương mà còn thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa nghệ thuật và bản sắc dân tộc.
Câu 4 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Đọc hai đoạn thơ 3,4 và thực hiện các yêu cầu sau:
- Chỉ ra và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn.
- Nêu ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ.
Trả lời
- Miêu tả tiếng đàn: Tiếng đàn được miêu tả với cụm từ “li-la li-la li-la…” sử dụng biện pháp tu từ láy âm, gợi lên hình ảnh của hợp âm và giai điệu. Sự lặp lại và âm điệu của cụm từ này không chỉ tạo ra một cảm giác nhạc tính mà còn làm nổi bật sự nhẹ nhàng, da diết và cảm xúc của tiếng đàn. Biện pháp tu từ láy âm giúp hình dung rõ nét giai điệu của âm thanh, tạo ra một hình ảnh âm nhạc dễ cảm nhận và đầy cảm xúc.
- Hình ảnh mang tính biểu tượng
- “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”: Hình ảnh này biểu thị cái chết đau thương của người nghệ sĩ. Âm thanh của cây đàn guitar không chỉ đơn thuần là tiếng nhạc mà còn là biểu hiện của nỗi đau, sự hy sinh và sự kết thúc đầy bi kịch của cuộc đời người nghệ sĩ. Máu chảy từ cây đàn gợi lên sự tàn khốc và mất mát.
- “không ai chôn cất tiếng đàn”: Hình ảnh này biểu thị sức sống mãnh liệt của tình yêu nghệ thuật. Dù người nghệ sĩ đã ra đi, tiếng đàn vẫn sống mãi, không bị chôn vùi hay lãng quên. Điều này nhấn mạnh sự vĩnh cửu và sức mạnh bất diệt của nghệ thuật trong lòng người và trong lịch sử.
Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Phân tích những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện cái chết và sự bất tử của Lorca trong hai đoạn thơ cuối. Câu thơ kết có thể đem lại ấn tượng và cảm xúc gì cho người đọc?
Trả lời
Biểu tượng của “Tiếng đàn”: “Tiếng đàn” của Lorca trở thành biểu tượng nghệ thuật, là lý tưởng và sự tranh đấu của người nghệ sĩ trước bọn phát xít phản động. Đây là hình ảnh của một lý tưởng không bao giờ bị chôn vùi, bất chấp sự đàn áp. Tiếng đàn còn tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và sự bất tử vĩnh hằng của Lorca, một người nghệ sĩ – chiến sĩ, không dễ bị khuất phục. Hình ảnh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang” thể hiện sự sống mãnh liệt và bất diệt của nghệ thuật và lý tưởng mà Lorca theo đuổi.
Câu hát cuối cùng: Câu hát “li-la li-la li-la…” vang lên lần cuối đầy tiếc nuối và khắc khoải, như một dấu chấm kết thúc một câu chuyện buồn về số phận của người nghệ sĩ tài hoa nhưng bạc mệnh. Âm thanh này không chỉ mang theo nỗi buồn và sự mất mát mà còn gợi lên sự luyến tiếc về một cuộc đời nghệ thuật không trọn vẹn nhưng đầy đam mê và cống hiến.
Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Xác định yếu tố tượng trưng, yếu tố siêu thực trong bài thơ và nhận xét về tác dụng của chúng.
Trả lời
Yếu tố tượng trưng qua nhan đề: Nhan đề “Đàn ghi ta của Lor-ca” mang yếu tố tượng trưng mạnh mẽ, khi cây đàn ghi ta trở thành biểu tượng cho cuộc đời, phẩm cách, và số phận bi tráng của Lorca. Nó đại diện cho sự cống hiến của Lorca cho nghệ thuật, tình yêu tự do và tinh thần kiên cường của ông. Đàn ghi ta không chỉ là công cụ sáng tạo của Lorca mà còn là hình ảnh của bản thân ông, một nghệ sĩ tài hoa và một người yêu tự do của dân tộc Tây Ban Nha.
Hình ảnh siêu thực của cái chết: Cái chết của Lorca được miêu tả bằng hình ảnh siêu thực, với sự bất diệt và vĩnh hằng. Sự mất mát của Lorca không chỉ là một sự ra đi cá nhân mà còn là một mất mát lớn trong hội họa đương đại Tây Ban Nha. Cái chết của ông được nâng lên thành một biểu tượng, phản ánh sự đau thương và sự tôn vinh cho một nghệ sĩ tài năng mà cuộc đời và sự nghiệp của ông đã để lại dấu ấn sâu sắc và không thể xóa nhòa.
Câu 7 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Bài thơ gợi cho bạn suy nghĩ gì về sức mạnh của nghệ thuật trong đời sống.
Trả lời
Nghệ thuật có một sức mạnh to lớn trong đời sống của chúng ta. Nó không chỉ mang đến nguồn cảm hứng và niềm vui, mà còn kích thích những cảm xúc sâu sắc và tạo ra sự kết nối giữa con người. Một tác phẩm nghệ thuật có khả năng thúc đẩy sự sáng tạo và suy ngẫm, đồng thời góp phần xây dựng nền văn hóa và danh tính của một cộng đồng. Bằng cách gợi lên những trải nghiệm đặc biệt và ý nghĩa, nghệ thuật trở thành một phần thiết yếu và không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta.
Với những hướng dẫn soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca – Ngữ văn 12 tập 1 – Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
